3 دلیل رد شائبه تأثیر بازار آتی سکه طلا بر آشفته بازار سکه نقدی/ معامله ارز در بورس شاید وقتی دیگر
مدیرعامل بورس کالای ایران با ارائه 3 دلیل، به رد شائبه تأثیر بازار آتی سکه طلا بر آشفته بازار نقدی سکه طلا اشاره کرد و گفت: در تمام بازارهای دنیا، بازار آتی سکه ضربهگیر بازار نقدی است.
حامد سلطانینژاد در گفتوگو با خبرنگار گروه اقتصادی خبرگزاری آنا، در پاسخ به این پرسش که دلیل عدم عرضه ارز دولتی در بازار سرمایه از سوی مسئولان اقتصادی چه بود، اظهار داشت: در ابتدای طرح موضوع قرار بود معاملات گواهی ارز در بورس صورت پذیرد اما این مسئله با مخالفتهایی از سوی برخی مسئولان مواجه شد.
وی افزود: براساس این طرح، قرار بود گواهی صادرات ارزی در بورس اوراق بهادار تهران مورد معامله قرار گیرد که این امر با تصمیم مسئولان بانک مرکزی به سامانه نیما منتقل شد؛ در نهایت در جریان جزئیات بیشتر آن نیستم.
* آمادگی برای معاملات ارز و سکه
مدیرعامل بورس کالای ایران در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه آیا زیرساختهای لازم در بورس کالا برای معاملات ارز یا سکه نقدی وجود دارد، گفت: ما برای هر نوع عملیاتی برای معاملات ارز و سکه آمادگی داریم.
* پاسخ به شائبه دستکاری در بازار نقدی سکه طلا
سلطانی نژاد در واکنش به این موضوع که در بازار آتی طلا و سکه برخی محافل از اثرگذاری بازار آتی سکه طلا بر روی بازار نقدی صحبت میشود، آیا چنین مسئلهای صحت دارد، خاطرنشان کرد: در همه جای دنیا معمولا بازار آتی سکه طلا ضربهگیر بازار نقدی سکه است؛ بنابراین این مسئله که بازار نقدی دنبالهرو بازار آتی سکه طلاست، مردود است.
وی گفت: از طرفی ساعت معاملاتی این بازارها با یکدیگر متفاوت است به طوریکه معاملات فیوچرز پس از معاملات بازار نقد انجام میشود.
مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به اینکه تغییراتی در زیرساختهای بازار آتی سکه طلا ایجاد شده است که منجر به کاهش قیمت سکه شد، گفت: در بازار آتی به دلیل عدم تحویل 95درصد قراردادهای سکه، نمیتوان از اثرگذاری معاملات آتی بر بازار نقد صحبت کرد.
وی در پاسخ این سوال که آیا تغییر زیرساختها در بازار قراردادهای آتی سکه طلا، منجر به عدم تقارن اطلاعاتی در میان متولیان بازار با معامله گران بازار نمیشود؟، گفت: مداخله در بازار معمولا با تغییرات زیرساختها صورت میپذیرد و این امر در تمام دنیا مرسوم است؛ در واقع با تغییر این زیرساختها کار خارقالعادهای انجام نشده است.
* متولیان بازار حق معامله ندارند
سلطانینژاد تأکید کرد: بر خلاف بازار سنتی که هیچ یک از زیرساختها و تغییرات آن در دسترس نیست، اما این امکانات در بورس در فضایی شفاف وجود دارد؛ از طرفی برای پاسخ به شائبه ایجاد عدم تقارن اطلاعاتی باید گفت که طبق قانون متولیان بازار معاملهای انجام نمیدهند؛ بنابراین بورسهای کالایی با تغییرات زیرساختها، در ورودیهای بازار تغییر ایجاد میکند.
این مقام مسئول در پایان تصریح کرد: تغییرات زیرساخت از جنس مداخله قیمتی نیست، چراکه در تمام دنیا این قبیل تغییرات و رویدادها مرسوم است.
نظراتی درخصوص بورس آتی طلا
کارشناس ارشد بازارهای مالی میگوید که طی پژوهشی که در خصوص بررسی بازارهای آتی طلای دنیا انجام داده، اگر معاملات آتی سکه طی دو سال گذشته به کار خود ادامه میداد اکنون یکی از بزرگترین بورسهای آتی طلا در جهان متعلق به بورس کالای ایران بود، اما متاسفانه دو سال از توقف معاملات بازار پرعمق و بزرگ آتی سکه میگذرد.
اقتصاد
حدود دو سال از توقف معاملات آتی سکه در پی افزایش قیمت سکه طلا در بازار نقدی و اعلام سیگنال دهی قیمتهای آتی به نقدی میگذرد و رویدادهای این دوسال به وضوح نشان داد که دلیل اصلی رشد بهای سکه، فاکتورهای اقتصادی دیگری چون رشد قیمت طلای جهانی، نرخ دلار، انتظارات تورمی و. بوده و نبود قرار آتی سکه هیچ تاثیری در کاهش قیمت سکه در بازار نداشته است.
به همین منظور و برای بررسی دلایل توقف بازار آتی سکه و امکان بازگشایی این معاملات، نظرات میثم رادپور کارشناس ارشد بازارهای مالی را در ادامه میخوانید.
عوامل اثرگذار بر قیمت طلا در ایران چیست و چرا بعضا نسبت به توسعه بازارهای رسمی در اقتصاد موضع گیری میشود؟
ابتدا باید توجه کرد که ریشه اصلی جهش قیمت سکه در ایران، گرانی نرخ طلای جهانی و دلار است. در این بین ما نیز مانند خیلی از کشورها و نظامهای پولی علاقه نداریم قیمت طلا افزایش پیدا کند زیرا سیگنال واضحی از تضعیف پول ملی است. این وضعیت برای اقتصاد ما بدتر است چون تحریم هستیم و بالا رفتن قیمت طلا بر روی قیمت دلار نیز تاثیر میگذارد. در این شرایط متاسفانه، هر بار بازار ارز دچار نوسان شده طیفی از افراد، با دادن آدرس غلط، سراغ بازارهای رسمی طلا رفتهاند زیرا نمیخواهند قیمت واقعی این کالا مشخص شود و در یک جمع بندی کلی هم به نظر میرسد که اساسا برخی افراد در اقتصاد ما تمایلی به فعالیت بازارهای رسمی و شفاف شدن بازارها ندارند.
چنین رویکردی که به توقف معاملات آتی سکه طلا منجر شده، چه پیامدهایی دارد؟
متاسفانه اقدامات اخیر در خصوص تشکیل و توسعه بازارهای رسمی در حوزه طلا و ادامه این نگاه، مردم را به بازارهای رسمی طلا بیاعتماد میکند چراکه هر زمان بازار رسمی طلا شکل گرفته است چه در قالب گواهی و چه در قالب آتی سکه، برخی افراد به طریقی برای این بازارها مشکل ایجاد کردهاند.
باید توجه کنیم سکه کالایی است که انحصار ضرب آن در دست بانک مرکزی است و هر بار قیمت آن مقداری افزایش پیدا میکند و به قول معروف حبابی میشود، بانک مرکزی در اقدامی طبیعی خود را مسئول میداند تا به این بازار ورود کند اما برخی تصمیمهای گذشته در خصوص تضعیف بازارهای رسمی طلا منطقی نبوده است.
همچنین باید این نکته را نیز در نظر داشت که گاهی بازار نمیتواند بین افزایش ذاتی قیمت سکه و یا افزایش حبابی آن فرق قائل شود و همین موجب سواستفاده از سکه و طلا میشود؛ در این میان ضرب انحصاری سکه توسط بانک مرکزی و ماندگاری طولانی مدت حباب قیمت سکه باعث شده این بازار همیشه سردرگم باشد. در این شرایط نیز توقف معاملات آتی سکه و حتی اخیرا انتقادهای غیرکارشناسی به معاملات گواهی سپرده سکه طلا را شاهد بودیم که امیدوارم این رویکرد منفی نسبت به بازارهای مالی و کارکردهای آن به زودی از بین برود.
بازگشایی معاملات آتی سکه دوباره مطرح شده است، نظر شما درباره این موضوع چیست؟
این اتفاق و البته حمایت متولیان از آن قطعا مثبت است اما بنده نگران آن هستم که با بازگشایی مجدد بازار آتی سکه و وجود مخالفانی در بازار سنتی طلا، باز هم با نخستین جهش ارزی هجمهها علیه معاملات آتی سکه آغاز شود! پیش از توقف معاملات آتی سکه در سال ۹۷ نیز خیلیها در این بازار سنگ اندازی میکردند، به این ترتیب باید بانک مرکزی باید طاقت مواجهه با ابزارهایی مانند قرارداد آتی سه و بازار آتی طلا و سکه گواهی سکه را داشته و اتفاقا از آنها استفاده کند. باید تلاش کنیم علاوه بر راهاندازی مجدد بازار آتی، اطمینان کامل به بازیگران با حمایت بانک مرکزی حاصل شود تا حجم معاملات بازار آتی طلا و سکه به قبل از توقف بازار برگردد. اما اگر همچنان بخواهیم این بازار را تعطیل نگه داریم، هیچ اتفاق مثبتی در بازار نخواهد افتاد. من درباره معاملات آتی سکه بورس کالا پژوهشی انجام داده بودم که اگر این بورس همچنان به کار خود ادامه میداد اکنون یکی از بزرگترین بورسهای آتی طلا در جهان متعلق به بورس کالای ایران بود و به راحتی میتوانست بازار آتی طلا و سکه بعد از بورس شیکاگو، شانگهای و هند قرار بگیرد اما متاسفانه دو سال از توقف معاملات این بازار پرعمق و بزرگ میگذرد و امیدوارم به زودی شاهد استارت دوباره معاملات سکه بر تابلوی قراردادهای آتی بورس کالا باشیم.
درخصوص پژوهش انجام شده توضیح میدهید؟
بازار آتی سکه، یک بازار ۱۰ ساله بود و بنده طی تحقیقی متغیرهای معاملات صورت گرفته در بازارهای آتی طلا بازار آتی طلا و سکه بازار آتی طلا و سکه در دنیا را مقایسه و گزارشی از آن را به شرکت بورس کالای ایران هم ارائه کردم. مثلا در برخی سالها مانند سال ۹۱ و ۹۲ حجم معاملات آتی سکه رشد چشمگیری داشت و با ورود بازیگران پرشمار، بازار آتی بورس کالا به بازار بزرگ و پرعمقی مبدل شده بود؛ اما آنقدر به این بازار انتقادهای غیرکارشناسی و فشار وارد شد که در نهایت در اواسط شهریور سال ۹۷ این معاملات متوقف شد.
در بررسیهای انجام شده، حجم معاملات آتی سکه بورس کالا در سال ۹۱ و استقبال سرمایهگذاران چنان زیاد بود که با اعداد و ارقام میتوانستیم آن را با بورسهای شیکاگو و شانگهای مقایسه کنیم. همچنین با وجود اینکه بر سر راه توسعه این بازار دست اندازهای زیادی وجود داشت اما تا سال ۹۷ معاملات آتی سکه همچنان به خوبی کار میکرد و به جرات میتوان گفت در استانداردهای جهانی قرار داشت؛ براساس آمارهای بورس کالا با وجود توقف معاملات آتی سکه از نیمه سال ۹۷، ارزش این بازار در ۶ ماه نخست آن سال به بیش از ۸۲ هزار میلیارد تومان رسیده بود.
در این میان اما برخی مسوولان به دنبال کاهش دستوری قیمتها یعنی رویدادی کاملا در تضاد با بازارهای بورس و ابزارهای مالی بودند و در نهایت با اعلام آنکه بازار آتی سکه به معاملات نقدی خط میدهد، چراغ تالار آتی سکه خاموش شد؛ در مورد بازار ارز نیز عموما همین اتفاق افتاده و هر بار قیمت دلار گران میشود این اتفاق به دلالان ربط داده میشود در حالیکه سایر مولفههای اقتصادی بر نرخ طلا و دلار اثرگذار هستند.
اکنون اعلام میشود که امکان دلالی در بازار ارز وجود ندارد پس چرا قیمت دلار و یورو و سکه بالا میرود؟ و اینکه آیا زمان راهاندازی مجدد بازار آتی سکه فرارسیده است؟
متاسفانه، کمتر اعتقادی وجود دارد که ابزارهای مالی از جمله قرارداد آتی سکه هم میتواند نقش آفرینی بزرگی در اقتصاد داشته باشد. اغلب فقط نقاط ضعف بازارهای مالی برای مسوولان اعلام میشود و در نگاهی یکطرفه، مدام گفته میشود بازار آتی سکه محلی تنها برای سفته بازان است و هیچ کمکی به روند بازار سکه و طلا نمیکند در شرایطی همین انتقال سفته بازان و سرمایهها به بازار قراردادهای آتی به تنهایی اثرات مطلوبی در تنظیم و تعادل بخشی در بازارهای فیزیکی را دارند.
با همه این تفاسیر، بنده اعتقاد دارم که میتوان بازار آتی سکه را احیا کرد اما لازمه آن این است که مشکلات را ریشهای و از طرف متولیان امر حل کرد. اینکه مشخص شود انتقال فعالیتهای سفته بازی سرمایهگذاران به بازارهای مالی چقدر برای اقتصاد کشور مفید است و بانک مرکزی با به رسمیت شناختن بازارهایی چون بازار آتی سکه، مشوق حضور همه سرمایهگذاران از بازار نقدی طلا به سمت بازار قراردادهای آتی و گواهی سپرده سکه طلا باشد.
چوب حراجی به بازار آتی سکه خورد
قیمت های بازار آتی سکه در معاملات روز سه شنبه تحت تاثیر تشدید احتیاط از سوی معامله گران به دنبال تداوم حراجی سکه طلا از سوی بانک کارگشایی در روندی نزولی قرار گرفتند اعلام حراجی سکه از سوی بانک مرکزی برای فروکش نمودن هیجانات کاذب همچون آب سردی بر انتظارات صعودی بازار شد
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) جهان اقتصاد نوشت: قیمت های بازار آتی سکه در معاملات روز سه شنبه تحت تاثیر تشدید احتیاط از سوی معامله گران به دنبال تداوم حراجی بازار آتی طلا و سکه سکه طلا از سوی بانک کارگشایی در روندی نزولی قرار گرفتند اعلام حراجی سکه از سوی بانک مرکزی برای فروکش نمودن هیجانات کاذب همچون آب سردی بر انتظارات صعودی بازار شد تا بدین ترتیب با ترکیدن بخشی از حباب بی سابقه سکه نقدی و کم شدن فواصل قیمتی در بازار آتی سکه، نقشه سفته بازان بزرگ برای بالا بردن قیمت های سکه نقدی وآتی سکه ناکام بماند.
با کاسته شدن از انتظارات صعودی شاهد حرکت قیمت های بازار آتی سکه به سمت کاهش فواصل قیمتی با سکه نقدی هستیم معامله گران معتقدند که حراجی سکه از سوی بانک کارگشایی در روزها و ماه های آینده می تواند از شتاب افزایشی قیمت های بازار آتی سکه بکاهد وهمین امر موجب برتری فروشنده به دلیل عامل کاهنده زمان در بازار آتی سکه خواهد شد.
موفقیت بانک مرکزی در تعدیل قیمت سکه طلا در بازارداخلی از سوی برخی از تحلیل گران با تردید نگریسته می شود و از ان به عنوان درمان موقتی یاد می کنند چرا که با وجود ابزارهای مناسبی همچون گواهی سپرده طکه طلا در بورس اوراق الزام به حراج سکه به روش سنتی وبا تعداد محدود ودر زمان اندک ۶ ساعت در هفته نمی تواند جوابگوی تقاضای بازار باشد رشد شدید نقدینگی در سال های گذشته و زیان ده شدن درآمدهای بانک ها و چالش های سیاسی در تداوم توافق برجام هم چنان از عوامل حمایتی قیمت طلا در سال های آینده هستند.
افت حدود ۱۰۰ هزار تومانی قیمت های بازار آتی سکه از سطوح سقف چند سال گذشته در روزهای اخیر ، فروشندگان در بازار آتی سکه را در موضع برتری قرار داده است واینک این فروشندگان هستند که با اتکا به ثبات قیمت سکه نقدی با عرضه های بانک کارگشایی عنان بازار آتی سکه را در دست گرفته اند.
قیمت د لار در بازار ارز نیز در انتظار رویدادهای ماه آذر است جایی که ورود تقاضای قوی ژانویه از سوی شرکت های داخلی و نزدیک شدن به مهلت ۶۰ روز کنگره آمریکا برای تایید توافق برجام با همدیگر توامان شده است قیمت دلار در معاملات روز سه شنبه در محدوده دامنه نوسان اندکی در حوالی قیمت ۴۱۲۵ تومان قرار داشت ودر سویی دیگر نیز قیمت اونس طلا نیز در حال تجدید قوا برای عبور از مرز روانی ۱۳۰۰ دلار است سرمایه گذاران بین المللی در انتظار سیاست های اقتصادی اقای ترامپ و مسیر آینده افزایش نرخ های بهره هستند.
اما بازار اتی سکه در روزهای اخیر با کم واکنشی از روند قیمت عوامل موثر دلار و اونس طلا چشم به قیمت های جدید اعلامی از سوی بانک کارگشایی است با توجه به تقاضای موجود در بازار داخلی کاهش شدید قیمت سکه نقدی می تواند فرصت های خرید مناسبی را در اختیار سرمایه گذاران و صندوق های سرمایه گذاری برای ایجاد تنوع در پرتفوی ایجاد نماید کنترل دستوری وقهری قیمت دلار در سال های گذشته همراه با سیاست های انقباض پولی شدید و افزایش ۲٫۵ برابری حجم نقدینگی با تعمیق رکود وبیکاری در حال حاضر موجب برگشت سیاست های غلط دولت قبلی برای آرام نمودن فضای روانی با تزریق سکه نقدی به بازار طلا شده است.
بوی دوباره بازار آتی سکه
در شرایطی که زمزمه تعطیلی بازار گواهی سپرده سکه به گوش میرسد محمدرضا پورابراهیمی از نمایندگان پرنفوذ مجلس در نامهای به رئیسجمهوری خواستار بازگشایی بازار آتی سکه شده است.
به گزارش بنکر ( Banker )، همزمان با این نامه شایعاتی در مورد مخالفت برخی مراجع نظارتی و امنیتی با تداوم فعالیت بازار معاملات گواهی سپرده سکه در بورس بازار آتی طلا و سکه کالا به گوش میرسد موضوعی که با مخالفت بسیاری از فعالان بازار سرمایه مواجه شده است. کارشناسان میگویند با تعطیلی بازار معاملات گواهی سپرده سکه در بورس کالا بخش زیادی از نقدینگی روانه بازار نقدی سکه خواهد شد.
سابقه مخالفخوانیها
مخالفت با ابزارهای جدید مالی داستان جدیدی نیست مهمترین سابقه مخالفت با ابزارهای جدید مالی در بازار سرمایه مربوط به بازار معاملات آتی سکه در بورس کالاست که موجب شد این بازار مدرن مالی که ارزش آن از 140هزار میلیارد تومان هم فراتر رفته بود در شهریور 1397به دلایلی واهی تعطیل شود. مخالفان معتقد بودند بازار معاملات آتی سکه به رشد قیمت سکه در بازار نقدی منجر میشود اما روند بعدی قیمتها به خوبی نشان داد که این استدلال هیچ بنیان درستی نداشته زیرا قیمت هر سکه از زمان تعطیلی بازار معاملات آتی سکه 80درصد رشد کرده و از 3میلیون و 900هزار تومان به 7میلیون و 100هزار تومان رسیده است. با وجود آنکه اثبات شده تعطیلی بازار معاملات آتی سکه از بنیان غلط بوده تاکنون هیچ مقام مسئولی درباره دلایل تعطیل شدن این بازار پاسخی نداده است.
نامه به رئیسجمهور
به تازگی محمد رضا پور ابراهیمی عضو پرنفوذ کمیسیون اقتصادی مجلس باارسال نامهای به رئیسجمهوری از او خواسته تا زمینه آغاز دوباره معاملات اوراق آتی سکه را در بورس کالا فراهم کند. اما در شرایطی که هنوز رئیسجمهوری پاسخی به این نامه نداده مخالفان دوباره قد علم کردهاند و با همان بهانه قدیمی این بار خواستار تعطیلی معاملات گواهی سپرده سکه در بورس کالا شدهاند. معاملاتی که از زمان آغاز تاکنون کمک زیادی به شفافیت معاملات فیزیکی سکه کرده است. براساس گزارش همشهری، مخالفان این بار هم بدون هیچ مستندات علمی معتقدند علت رشد قیمت سکه رشد قیمت گواهی سپرده سکه در بورس کالا است، گزارهای که قبلا در مورد معاملات آتی بورس کالا هم تکرار شده بود.
کارشناسان چه میگویند
مریم رحمتی،کارشناس بازار سرمایه در اینباره گفت: اگر بازار گواهی سپرده سکه طلا بهعنوان رسمیترین و شفافترین بازار سکه کشور متوقف شود راه برای توسعه بازارهای غیرشفاف سکه هموار میشود. او ادامه داد: براساس آمارها 15هزار سرمایهگذار بورس در بازار گواهی سپرده کالایی و نیز هزاران سرمایهگذار در واحدهای صندوقهای سرمایهگذاری با پشتوانه طلا فعال هستند با توقف بازار گواهی سپرده کالایی، زنجیروار ابزارهای معاملاتی مربوط به آن نیز متوقف و منحل میشوند. این موضوع نارضایتی و بیاعتمادی بسیاری از سرمایهگذاران را در پی خواهد داشت.
حسن کاظمزاده دیگر کارشناس بازار سرمایه گفت: راهکار درست این است که انبارهای سکه در بانکها را توسعه دهند تا همه بتوانند سکه گواهی کنند و در قیمت بالاتر بفروشند. به گفته او این شرایط بهترین فرصت برای بانک مرکزی است که سکهها را بفروشد و انبارها را توسعه دهد. هرچقدر معاملات گواهی در بورس بیشتر باشد نوسانات قیمت بیشتر کنترل میشود و شفافیت افزایش مییابد.
ابراهیم محمدولی، عضو انجمن صنفی کارفرمایان صنعت طلا و جواهر و نقره استان تهران خواستار تداوم فعالیت بازار معاملات گواهی سپرده سکه دربورس کالا شد و گفت:کالاهای ارزشمند مانند طلا و سکه و ارز بهتر است از طریق بازار شفافی مانند بورس معامله شوند؛ اما احتمالاً شکلگیری بازاری بزرگ و با عمق زیاد برای طلا در بورس، ممکن است زمانبر باشد. او تأکید کرد: فعالان بازار سکه و طلا معتقدند که باید معاملات سکه در بورس انجام شود چرا که این بازار شفاف است و این میتواند منجر به امنیت معاملات و حفظ سرمایههای مردم شود ضمن اینکه سوق دادن معاملات به سمت بورس، کمک زیادی به شفافیت بازار نقدی خواهد کرد.
رونق در بازار آتی سکه
گروه اقتصادی: با افزایش قیمت طلای جهانی، قیمت سکه در بازار آتی رشد فزایندهای را تجربه کرد و با استقبال گسترده ای روبرو شد.
رشد شدید قیمت طلای جهانی در پی تقویت دلار و انتظار برای رشد اونس در روزهای اخیر موجب حرکت قیمت سکه در بازار نقدی و همچنین معاملات آتی سکه در بورس کالا شد.افزایش قیمت طلای جهانی به دلیل تاخیر افزایش نرخ بهره از سوی فدرال رزرو و تاثیر مثبت آن در قیمت طلا در حالی مطرح می شود که از بعد داخلی نیز تصویب برجام و تاثیر این بازار از مسائل هستهای از دیگر دلایل افزایش روند صعودی قیمت سکه عنوان می شود. به این ترتیب افزایش قیمت سکه و رسیدن قیمت آن به 950 هزار تومان در بازار نقدی موجب شد تا قیمت همه سررسید ها با تحرکت مواجه شوند؛ به طوری که سکه سررسید آبان ماه در معاملات روز چهارشنبه با رشد شش درصدی مواجه شد و به نرخ 940 هزار تومان رسید. سکه تحویل دی ماه رشد 0.6 درصد را تجربه کرد و با قیمت 941 هزار تومان فروخته شد. قرارداد تحویل اسفند نیز 0.7 درصد افت کرد و با قیمت 945 هزار تومان معامله شد و در آخر نیز سکه تحویل اردیبهشت با قیمت ۹۵۷ هزار تومان مورد معامله قرار گرفت و افزایش 0.8 درصدی را تجربه کرد.
دیدگاه شما