مثالی برای شاخص کل بورس

شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

آشنایی با مفهوم شاخص در بورس و انواع آن

سرمایه‌گذاری در تمام بازارهای مالی به ویژه بازار بورس، نیازمند یک معیار برای ارزیابی عملکرد می‌باشد. بسیار اهمیت دارد که سنجش بازارها توسط معیارهای استاندارد انجام شود. از معیارهای بسیار مهم که به کمک آن‌ها می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را در ابعاد مختلف بررسی کرد، می‌توان به شاخص‌های بورسی اشاره کرد. تحلیل‌گران بازار سرمایه که بر اساس تحلیل بنیادی، تحلیل تکنیکال، تابلوخوانی یا ترکیبی از این روش‌ها فعالیت می‌کنند، به کمک این شاخص‌ها می‌توانند روند قیمت‌ها و وضعیت شرکت‌های بورسی را به‌راحتی و با دقت بیش‌تری ارزیابی کنند. برای آشنایی بیش‌تر با مفهوم شاخص در بورس و کاربرد و انواع آن، با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید.

تعریف شاخص در بورس

شاخص در لغت به معنای نماگر یا نشانگر و در حالت کلی عددی است که با استفاده از آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در یک یا چند متغیر را در بازه‌های زمانی مشخص مشاهده نمود. در بازار سرمایه هم شاخص یا INDEX، معیاری است که به ‌واسطه‌ی آن خیلی سریع و راحت می‌توان فهمید که بازار به ‌صورت کلی در چه وضعیتی به سر می‌برد. به زبان ساده‌تر، شاخص در بورس در واقع، نمونه‌ای از سهام مبادله شده در بورس است که اطلاعات کلی در رابطه با بازار را در اختیار افراد قرار می‌دهد. دقت داشته باشید که برای بررسی کلی بازار می‌توان از شاخص بورس استفاده کرد اما برای بررسی عملکرد یک یا چند سهم باید وضعیت هر یک را جداگانه مورد بررسی قرار داد. زمانی‌که گفته می‌شود مثلاً بازار ۱۰۰ واحد سود کرده است، منظور از بازار یک شاخص می‌باشد.

مهم‌ترین شاخص‌های بورسی

شاخص در بورس با توجه به معاملات روزانه، تغییر می‌کند و عوامل متعددی همچون قیمت، بازارها، حجم معاملات و …، بر مقدار آن اثرگذار است. اما به دلیل گستردگی عوامل موثر بر شاخص، شاخص‌های بورسی به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که هرکدام از آن‌ها موارد متفاوتی را به سهامداران نشان می‌دهند. سرمایه‌گذاران می‌توانند بر اساس هدفی که دارند از این شاخص‌ها برای سنجش سرمایه‌گذاری خود استفاده نمایند. در ادامه به معرفی و بررسی مهم‌ترین شاخص‌های موجود در بازار خواهیم پرداخت.

۱. شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

شاخص کل (هم‌وزن) از انواع شاخص در بورس

از آنجایی‌که تاثیرگذاری شرکت‌ها با سرمایه‌ی بزرگتر بر شاخص کل بیشتر است، فعالان بازار آن را معیار مناسبی برای تعیین عملکرد بازار نمی‌دانند. در محاسبه‌ی شاخص هم وزن که از انواع شاخص در بورس می‌باشد، از تعداد سهام شرکت‌ها استفاده نمی‌شود. به همین منظور شاخص هم‌وزن معیار مناسب‌تری برای تعیین عملکرد تمامی شرکت‌های حاضر در بورس به‌دست می‌دهد. در شاخص کل هم‌وزن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌شاخص کل سهیم هستند؛ یعنی نوسان شرکت‌های کوچک درست به اندازه نوسان شرکت‌های بزرگ بررسی و محاسبه خواهد شد. برای مثال هنگامی که شاخص کل بورس مثبت باشد اما شاخص هم‌وزن منفی باشد و کاهش یافته باشد بدین معنی است که تنها چند شرکت بزرگ در بازار با افزایش قیمت همراه بودند و اغلب سهام بازار دارای قیمت منفی هستند.

۲. ‌شاخص کل TEDPIX

شاخص کل TEDPIX

‌شاخص کل TEDPIX (Tehran Exchange Price Index)، شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده نقدی است و از پرکاربردترین شاخص‌ها در بین فعالان بازار سرمایه می‌باشد. درواقع، این ‌شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به عنوان ‌شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. ‌شاخص کل TEDPIX، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار است. به بیان دیگر تغییرات ‌شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. نکته‌ای که در خصوص این نوع از شاخص کل باید در نظر داشت آن است که افزایش یا کاهش عدد شاخص کل به معنای سود یا زیان تمام شرکت‌های فعال در بازار سرمایه نیست چرا که این شاخص بیانگر میانگین بازدهی کل شرکت‌هاست و ممکن است در این میان شرکتی سود و شرکت دیگر ضرر کرده باشد.

نکته: وضعیت شرکت‌های بزرگ فعال در بورس، اثر بسیاری بر روی شاخص کل دارد و می‌تواند آن را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد؛ بنابراین هر چه شرکت‌ها بزرگتر باشند و سرمایه‌ی بیشتری داشته باشند، تاثیر بیشتری بر روی این نوع از شاخص در بورس خواهند داشت. به‌عنوان مثال تاثیرگذاری تغییرات قیمت شرکت‌‌های بزرگی همانند فولاد مبارکه و صنایع پتروشيمی خليج فارس خیلی بیشتر از تاثیرگذاری شرکت‌های کوچکی مانند قند هکمتان یا سیمان خاش بر شاخص کل است.

۳. شاخص قیمت ( هم‌وزن)

شاخص قیمت (هم‌وزن)

شاخص قیمت هم وزن، یکی دیگر از انواع شاخص در بورس است که در آن، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس با وزنی برابر در محاسبه‌ی ‌‌شاخص قیمت سهیم هستند. در واقع در شاخص‌های قیمت از نوع هم‌وزن، وزن تمام شرکت‌ها در محاسبه‌ی شاخص یکسان در نظر گرفته می‌شود و تغییرات شاخص گویاتر است. این امر موجب می‌شود تا بتوان وضعیت عمومی بازار را بهتر درک کرد. نکته‌ای که باید دقت داشته باشید این است که مثالی برای شاخص کل بورس در این نوع شاخص هم نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های کوچک، به اندازه نوسانات مثبت و منفی شرکت‌های بزرگ، تاثیرگذار است.

۴. شاخص قیمت TEDPIX از انواع شاخص در بورس

شاخص قیمت TEDPIX که از اصلی‌ترین انواع شاخص در بورس می‌باشد، بیانگر روند عمومی تغییر قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. برخلاف ‌شاخص کل، سود تقسیمی شرکت‌ها در این شاخص لحاظ نمی‌شود. برای مثال، چنانچه شاخص قیمت بورس در مدت یکسال ۲۰ درصد رشد داشته باشد، به این معناست که سطح عمومی قیمت‌ها در بورس نسبت به یک‌سال گذشته به طور متوسط ۲۰ درصد رشد داشته است. دقت داشته باشید که در این نوع از ‌شاخص هم مثل ‌شاخص کل، وزن شرکت‌ها در تاثیر آن‌ها بر شاخص قیمت موثر است؛ یعنی هرچه شرکت بزرگتر باشد، تاثیر آن بر شاخص قیمت نیز بیشتر خواهد بود. در ‌شاخص قیمت، بر خلاف شاخص کل، فقط قیمت سهام شرکت‌های بورسی در فرمول شاخص لحاظ می‌شود. حال آن که در شاخص کل علاوه بر قیمت، سود پرداختی سالیانه شرکت‌ها هم در محاسبه‌ی شاخص مورد محاسبه قرار خواهد گرفت.

‌۵. شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

شاخص سهام آزاد شناور TEFIX

بخشی از سهام یک شرکت سهامی که دارندگان آن آماده‌ی عرضه و فروش آن هستند، را سهام شناور آزاد (Free float) می‌گویند که انتظار می‌رود این بخش از سهام شرکت در آینده‌ای نزدیک قابل معامله باشد. الباقی سهام شرکت هم که به طور عمده میزان زیادی است، در اختیار افراد حقوقی که سهامداران عمده‌ی شرکت هستند، قرار دارد. مالکان سهام شناور آزاد قصد ندارند با حفظ آن در مدیریت شرکت مشارکت کنند. با توجه به این تعریف، شاخص سهام آزاد شناور TEFIX، بیان‌گر میانگین تغییرات میزان سهام شناور آزاد (که همان میزان سهام در اختیار سهامداران حقیقی است) می‌باشد. این نوع از شاخص در بورس نشان‌دهنده‌ی وضعیت سهام در حال معامله در بازار بوده و به همین دلیل معیار مناسبی برای تحلیل نقدشوندگی سهام مورد توجه سرمایه‌گذاران است. در واقع، سهام شناور آزاد آن دسته از سهامی هستند که در بازار خرید و فروش می‌شود.

محاسبه شاخص سهام شناور آزاد، مشابه ‌شاخص کل است. با این تفاوت که در وزن‌دهی شرکت‌های موجود در سبد ‌شاخص، به جای استفاده‌ از کل سهام منتشر شده، تنها از سهام شناور آزاد شرکت‌ها استفاده‌ می‌شود. هدف اصلی استفاده‌ از سهام شناور آزاد که از انواع بسیار مهم شاخص در بورس می‌باشد، در محاسبه‌ی شاخص‌ها، در اصل پیگیری رفتار قسمتی از بازار است که از قدرت نقدشوندگی بیشتری برخوردار باشد.

انواع دیگر شاخص در بورس

در بورس اوراق بهادار تهران، انواع دیگری از شاخص در بورس نظیر شاخص مالی، ‌شاخص صنعت، شاخص قیمت به تفکیک هر صنعت و ‌شاخص قیمت ۵۰ شرکت بزگ و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ وجود دارد. هر یک از این شاخص‌ها در واقع یک زیر شاخص از کل بازار سرمایه هستند. به عنوان مثال تغییرات ‌شاخص صنعت بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در شرکت‌های تولیدی است و تغییرات ‌شاخص مالی نیز بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در گروه خدمات مالی و سرمایه‌گذاری است.

سخن آخر

در این مقاله از سایت آموزش چراغ به بررسی مفهوم شاخص در بورس و معرفی برخی از مهم‌ترین انواع شاخص پرداختیم. گفتیم که شاخص‌های بورسی معیاری برای ارزیابی روند بازار و قیمت سهام شرکت‌ها هستند و بنابراین شناخت آن‌ها بسیار مهم است. بررسی شاخص‌ها، مخصوصاً در زمان رکود یا رونق بازار، بسیار مهم است و روند آینده‌ی قیمت را بهتر نشان می‌دهد. با کمک شاخص‌ها نه تنها می‌توان روند کلی بازار یا قیمت سهام را بررسی کرد، بلکه می‌توان به مقایسه سهام و صنایع مختلف نیز پرداخت. دقت داشته باشید که برای بررسی وضعیت سهام باید شاخص‌های مختلف در کنار هم مورد توجه قرار گیرند. معامله‌گران با توجه به نیازمندی خود از این شاخص‌ها برای سنجش بازار و سبد سرمایه‌گذاری خود استفاده می‌کنند.

چراغ ، به‌عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

راهنمای کامل آشنایی با شاخص های بورس در سایت tsetmc.com : بخش سوم

آشنایی با شاخص های بورس در سایت tsetmc.com برای سرمایه گذاران از اهمیت فراوانی برخوردار است و به همین دلیل نیاز است که سرمایه گذاران اطلاعات جامع و کاملی در خصوص شاخص کل و هم وزن و شاخص قیمت در سایت مدیریت فناوری بورس تهران داشته باشند. در دو بخش قبل در مورد آشنایی با tse صحبت کردیم و در بخش پایانی هم قرار است در خصوص صفحه اول سایت مدیریت فناوری بورس تهران صحبت کنیم که در خصوص آشنایی با شاخص ها و از طرفی ارزش بازار و … می باشد. قبل از شروع بحث هم بگویم که برای دریافت کد بورسی با خدمات ویژه از کارگزاری آگاه می توانید از لینک زیر استفاده کنید.

تعریف شاخص بورس در بازار سرمایه

اگر از شما بپرسند که اولین بار کجا با واژه بورس آشنا شده اید احتمالا می گویید در تلویزیون و یا در روزنامه ها. بله درست است. معمولا در اخبار در خصوص وضعیت روزانه بازار سرمایه صحبت می شود و اگر توجه کرده باشدی زمانی که وضعیت بازار بورس مناسب است همیشه در اخبار در مورد آن می شنوید و زمانی که وضعیت بورس نامناسب است دیگر خبری از اخبار بازار سرمایه نیست. شاخص کل معیار سنجش عملکرد بازار سرمایه به حساب می اید و به همین دلیل افزایش و یا کاهش ان در نزد سرمایه گذاران از اهمیت فراوانی برخوردار است. شکل زیر اطلاعات موجود در صفحه اول سایت TSETMC.COM را نشان میدهد. در این مقاله قصد داریم در خصوص بخش های مختلف صفحه اول سایت TSETMC با هم صحبت کنیم.

شاخص کل در آموزش سایت TSETMC.COM

در این بخش قصد داریم در خصوص آشنایی با شاخص های بورس در سایت tsetmc.com صحبت کنیم. به این شاخص شاخص قیمت و بازده نقدی هم میگویند که بیان کننده تغییرات سطح عمومی قیمت و سود نقدی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس می باشد. در واقع این شاخص بیان کننده میانگین بازده سرمایه گذاران در بورس است. به عنوان مثال اگر شاخص کل در ابتدای سال ۱۰۰۰۰۰ واحد باشد و در انتهای سال هم به ۱۳۰۰۰۰ واحد برسد نشان میدهد که شاخص کل بورس تهران ۳۰ درصد رشد کرده است. در مثالی برای شاخص کل بورس خصوص شاخص کل این نکته را مد نظر داشته باشید هر چقدر شرکت های بورسی دارای سرمایه بیشتر و ارزش بازار بالاتری باشند به همان میزان تغییرات قیمت سهام آنها اثرات بیشتری بر شاخص کل دارد. به عنوان مثال شرکت های فولاد، فملی، فارس ، ایران خودرو و …. حز شرکت های بزرگی می باشند که اثرات بیشتری بر شاخص کل دارند. شکل زیر وضعیت شاخص کل را نشان میدهد. به عنوان مثال عدد شاخص ۵۴۷۶۵۸ واحد می باشد که نسبت به روز قبل رشد ۲۰۰۹ واحدی داشته است. حال اگر میزان این تغییرات منفی باشد این عدد به صورت قرمز نشان داده می شود. برای آشنایی بیشتر با شاخص ها و کارکرد ان مقاله شاخص بورس : شاخص کل را مطالعه کنید.

شاخص ها : شاخص کل (هم وزن) چیست ؟

در بخش قبل گفتیم که هر چه شرکت ها بزرگ تر و دارای ارزش بازار بالاتری باشند تاثیر بیشتری بر شاخص کل دارند اما در شاخص هم وزن قضیه فرق میکند و به ارزش شرکت ها توجهی نمی شود و تاثیر شرکت ها و اثرات ان بر شاخص کل یکسان در نظر گرفته می شود. خب اجازه دهید این موضوع را با مثال توضیح دهم. فرض کنید که یک روز شاخص کل به اندازه ۲۰۰ واحد مثبت ولی شاخص هم وزن به اندازه ۳۰۰ واحد منفی باشد. تفسیر اینگونه است که در روز جاری چند شرکت بزرگ تر خوب معامله شده اند و تغییرات آنها شاخص کل را مثبت کرده است ولی از آنجا که شاخص هم وزن منفی می باشد نشان میدهد که کلیت بازار جالب نیست و بسیاری از شرکت ها منفی معامله می شوند. به عنوان مثال شرکت فولاد مبارکه اصفهان یک شرکت بزرگ و غمینو یک شرکت کوچک تر است پس میتوان گفت که تاثیرات این دو شرکت بر شاخص کل یکسان نمی باشد. حهت درک بیشتر این موضوع و اینکه کدام شاخص را روزانه باید بررسی کنیم مقاله تابلو خوانی و بازار خوانی : شاخص بورس “ را مطالعه کنید

به عنوان مثال در شکل زیر نمادهای که بیشترین اثر را بر شاخص کل در بورس داشته اند نشان می دهد. همانطور که در شکل مشاهده می کنید نماد ومعادن اثر مثبت ۴۶۴ واحدی بر شاخص کل داشته و نماد حکشتی نیز اثر منفی ۳۷۲ واحدی بر شاخص کل داشته است.

نماد های پربیننده در صفحه سایت tsetmc.com

در سایت مدیریت فناوری بورس تهران به آدرس www.tsetmc.com به صورت روزانه نمادهای پربیننده بازار قرار میگیرد. به عنوان مثال در شکل زیر نمادهای بانک ملت، غگل، وتجارت و … جز نمادهای پر بیینده قرار گرفته اند. حال باید بررسی کنیم که آیا در این نمادها به عنوان خریدار عمل کنیم و یا اگر این نمادها را داریم آنها را بفروشیم. نمادهای پر بیننده بازار در تابلو خوانی سهام معمولا نمادهایی می باشند که سرمایه گذاران به صورت روزانه و در ساعت معاملات بازار آنها را رصد میکنند و از آنجا که با هر بار کلیک کردن بر روی نمادی، شمارنده سایت نماد را شناسایی میکند بنابراین آن را جز نمادهای پربیننده بازار قرار میدهد. بنابراین هر چه میزان جستجوی سرمایه گذاران در نمادی بیشتر باشد به همان میزان نماد جز نمادهای پربیننده قرار میگیرد. پس نمادهای پربیننده بازار در تابلو خوانی سهام به معنی نمادهایی می باشد که بیشتر از سایر نمادها توسط سرمایه گذاران مورد بررسی قرار گرفته است. نمادهای پربیننده باید روزانه مورد بررسی قرار گیرد چرا که سیگنال های معاملاتی خوبی را در اختیار سرمایه گذار قرار می دهد. حهت استقاده از تکنیک نمادهای پر بیننده در خرید و فروش سهم مقاله تکنیک تابلو خوانی سهام : نمادهای پربیننده را مطالعه کنید.

مطالبی که در بخش بالا مطرح شد در خصوص صفحه اول سایت tsetmc می باشد که هر سرمایه گذاری باید با آن آشنا باشد تا بتواند درک درست تری از بازار و توانایی تخحلیل ان را داشته باشد. البته توانایی درک و تحلیل این دیتاها در حوزه تابلو خوانی در بورس می باشد که بهتر است سرمایه گذاران آن را کامل بیاموزند.

حسابداری مدیریت بودجه

شاخص همان‌طور که در مفهوم ظاهری‌اش نشان می‌دهد، معیاری است که براساس آن می‌توان چیزی را تشخیص مثالی برای شاخص کل بورس داد. در بورس هم شاخص‌ها، در واقع معیارهای مهمی هستند که با بررسی و تحلیل آنها، می‌توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه‌های مختلف، ارزیابی و حتی روند آینده بورس را پیش‌بینی کرد.

بنابراین، طبیعتا باتوجه به نقش بسیار مهمی که شاخص‌های بورس، در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران ایفا می‌کنند، نوسانات شاخص‌ها نیز برای سرمایه‌گذاران بسیار حائز اهمیت است.

شاخص‌ها بورس، انواع مختلفی دارند که هر کدام، وضعیت بورس را از جنبه‌ خاصی نشان می‌دهد، بنابراین سرمایه‌گذاران در تحلیل شاخص‌های بورس باید به کارکرد هر شاخص توجه کافی داشته باشند.

شاخص کل که به آن شاخص قیمت و بازده نقدی هم می‌گویند، بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس است، به بیان ساده‌تر، تغییرات شاخص کل در واقع بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است.

بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس از دو طریق بدست می‌آید. اول دریافت سود نقدی سالیانه و دوم، تغییر قیمت سهم در طول دوره سرمایه‌گذاری. برای مثال، فردی را در نظر بگیرید که سهام شرکت الف را در ابتدای سال، با قیمت 150 تومان خریداری می‌کند.

اگر قیمت سهام این فرد در پایان سال، به 180 تومان افزایش یابد و شرکت، در پایان سال نیز 15 تومان به عنوان سود نقدی، به ازای هر سهم توزیع کند، این فرد مجموعا 45 تومان سود از محل افزایش قیمت سهم و دریافت سود نقدی بدست آورده است. بنابراین، بازدهی وی در پایان سال، 30 درصد خواهد بود، زیرا سرمایه وی از 150 تومان به 195 تومان افزایش یافته است.

تغییرات شاخص کل نیز دقیقا بیانگر میانگین بازدهی بورس است، بنابراین، اگر به عنوان مثال، شاخص کل بورس در ابتدای سال، 20 هزار واحد باشد و در پایان سال، با 10 هزار واحد افزایش، به 30 هزار واحد برسد، به این معناست که میانگین بازدهی بورس از محل افزایش قیمت سهام شرکت‌ها و تقسیم سود نقدی بین سرمایه‌گذاران در آن سال، 50 درصد بوده است.

دو نکته قابل توجه

اول اینکه، افزایش شاخص کل، لزوما به معنای سودآوری سهام همه شرکت‌های حاضر در بورس نیست، همانطور که کاهش شاخص کل نیز لزوما به معنای ضرردهی سهام همه شرکت‌ها در بورس نیست.

زیرا شاخص کل، بیانگر میانگین بازدهی بورس است و چه بسا، در برخی موارد، علی‌رغم رشد قابل توجه شاخص کل بورس، برخی سهام با افت قیمت مواجه شده و سهامداران خود را با زیان مواجه سازند و یا در شرایطی که شاخص کل با کاهش مواجه است، برخی سرمایه‌گذاران که سهام ارزنده‌ای را در سبد سهام خود دارند، سود قابل قبولی بدست می‌آورند.

به همیت خاطر سرمایه‌گذاران نباید صرفا با اتکا به اخبار رشد شاخص کل و بدون بررسی کامل درخصوص ارزش ذاتی سهام، اقدام به سرمایه‌گذاری در بورس کنند و حتی در شرایط رشد مستمر شاخص‌ کل نیز در انتخاب سهام، کاملا دقت نمایند.

دوم اینکه، ارتباط بین شاخص کل و سبد سهام بیش از تصور اهمیت دارد. یکی از اصول بسیار مهم سرمایه‌گذاری در بورس، تشکیل سبد سهام متنوع است. هر اندازه سبد سهام یک سرمایه‌گذار، متنوع‌تر و به ترکیب سهام شرکت‌های موجود در بورس نزدیک‌تر باشد، بازدهی آن سرمایه‌گذار نیز به متوسط بازدهی کل بورس که توسط شاخص کل نشان داده می‌شود، نزدیک‌تر خواهد بود.

تا آنجا که اگر فردی بتواند ترکیب سهام موجود در سبد سهام خود را بطور کامل، منطبق بر ترکیب تمامی سهام حاضر در بورس نماید، بازدهی وی نیز بطور کامل منطبق بر نوسانات شاخص کل بورس خواهد بود و مثلا با رشد 30 درصدی شاخص، وی نیز حدودا 30 درصد سود بدست خواهد آورد.

در بورس اوراق بهادار، شاخص‌های به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. طبیعی است هر یک از این تعاریف مشتری و سرمایه‌گذار خاص خود را مخاطب قرار می‌دهد.

شاخص صنعت
این شاخص عملکرد شرکت‌های صنعتی بورس را نشان می‌دهد.

شاخص واسطه‌گری‌های مالی
این شاخص عملکرد شرکت‌های واسطه‌گری مالی شامل هلدینگ‌ها، سرمایه‌گذاری‌ها و لیزینگ‌ها را نشان می‌دهد.

شاخص قیمت و بازده نقدی
این شاخص را می‌توان یکی از دقیق‌ترین شاخص‌های محاسبه در بورس به حساب آورد زیرا هر دو مولفه تقسیم سود در شرکت‌ها و بازده سهام بر اثر افزایش قیمت سهام شرکت‌ها در آ‌ن مدنظر قرار گرفته است.

شاخص عملکرد تالار اصلی
این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی اصلی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

شاخص کل قیمت سهام
این شاخص بیانگر روند عمومی قیمت سهام همه شرکت‌های پذیرفته در بورس اوراق بهادار است. طبق فرمول طراحی شده تغییر قیمت شرکت‌های بزرگتر که در عین حال سرمایه‌ بیشتری نیز دارند بر نوسان شاخص تاثیر بیشتری می‌گذارد.

شاخص عملکرد تالار فرعی
این شاخص فقط روند حرکت قیمت سهام شرکت‌های درج شده در تابلوی فرعی بورس تهران را طبق ضوابط محاسبه شاخص کل نشان می‌دهد.

همه چيز در مورد محاسبه شاخص قديم و جديد بورس شاخص 18هزار واحدي يا 13هزار واحدي؟

در حالي كه مسوولان بازار سرمايه و بالاتر، افزايش 6 هزار واحدي شاخص كل بورس در 6 ماهه اول سال 89 را جشن مي گيرند، برخي فعالان بازار سرمايه معتقدند كه مدل جديد شاخص كه به عنوان شاخص كل بورس از اواخر سال 87 طراحي و مورد محاسبه قرار گرفته است به اين منظور است كه نماگرهاي بورس تهران را همواره در مدار صعودي نمايش دهد و از سقوط پي در پي آن جلوگيري كند، بنابراين اين شاخص بيانگر واقعيت بازار نيست.

به گزارش خبرنگار بورس خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، شاخص، يك معيار آماري است كه تغيير حركت و جهت يك اقتصاد يا يك بازار سهام را نشان مي‌دهد که درصورت آن، حاصل جمع ارزش بازار شرکت‌هاي بورسي بوده و در مخرج آن عدد پايه شاخص قرار دارد. بر اين اساس يكي از مهمترين معيارهاي ارزيابي عملكرد سرمايه‌گذاري در بورس و حتي سرمايه‌گذاري‌هاي غير مالي، شاخص‌هاي بورس به خصوص شاخص كل بورس است.

در هر بازار بورس اوراق بهاداري بر اساس کارايي مي توان شاخص‌هاي زيادي تعريف و محاسبه كرد همانطور كه در تمام بورس هاي دنيا نيز شاخص‌هاي زيادي براي گروه‌ها و شرکت‌هاي مختلف محاسبه مي شود. بعنوان مثال در بازار سهام امريکا شاخص داو جونز تغييرات 30 شرکت صنعتي 20 شرکت حمل و نقل و 15 شرکت خدماتي را نشان مي دهد و يا شاخص نزدک تغييرات سهام خارج از بورس را نشان مي دهد.

در بورس اوراق بهادار تهران نيز شاخص هاي زيادي محاسبه مي شود که هر شخص يا گروهي بنا به نياز خود از آنها استفاده مي کند.به اين ترتيب هر شاخص داراي روش محاسباتي خاصي است كه معمولاً بر حسب تغيير از يك ارزش مبنا بيان مي‌شود. به عنوان مثال شاخص كل بورس تهران بر مبناي فرمول لاسپيرز با كمي‌ تعديل و بر پايه ارزش يكصد محاسبه مي‌ شود.

*تاريخ محاسبه شاخص در بورس ايران

اين در حالي است كه بورس تهران از فروردين ماه 1369 اقدام به محاسبه و انتشار شاخص قيمت خود بر مبناي عدد پايه 100 و با نام تپيکس (TEPIX) كرد كه اين شاخص، نماگر تغييرات قيمت کل بازار است و به صورت ميانگين وزني محاسبه مي شود؛ اين شاخص 52 شرکت که در آن زمان کل شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را شامل مي‌شدند، در برمي‌گرفت و در صورتي‌که نماد شرکتي بسته باشد يا براي مدتي معامله نشود، قيمت آخرين معامله آن در شاخص لحاظ مي‌ شود و تعداد سهام منتشره شرکت‌ها، معيار وزن‌دهي در اين شاخص است که اين امر منجر به تأثير بيشتر شرکت‌هاي بزرگ در شاخص مي‌شود.

در اين ميان شاخص قيمت و بازده نقدي يا همان شاخص بازده کل با نماد TEDPIX از فروردين 1377 در بورس تهران محاسبه و منتشر شده است. تغييرات اين شاخص نشانگر بازده کل بورس است و از تغييرات قيمت و بازده نقدي پرداختي، متأثر مي‌شود. اين شاخص کليه شرکت‌هاي پذيرفته شده در بورس را در بردارد و شيوه وزن‌دهي و محاسبه آن همانند شاخص کل قيمت (TEPIX) است و تنها تفاوت ميان آن دو در شيوه تعديل آن‌ها است به طوري كه شاخص قيمت و بازده نقدي علاوه بر موارد تعديل شاخص قيمت، در صورت پرداخت سود نقدي نيز تعديل مي‌شود.

علاوه بر اين شاخص بازده(سود) نقدي که با نماد TEDIX منتشر مي‌شود، بيانگر سطح عمومي بازده نقدي پرداختي شرکت‌ها است و مقدار آن از تقسيم پايه شاخص کل قيمت(TEPIX) بر پايه شاخص بورس( قيمت و بازده نقدي)(TEDPIX)، به دست مي‌آيد.

* چرا محاسبه شاخص كل بورس تغيير كرد؟

شاخص كل قيمت، شاخص قيمت و بازده نقدي، شاخص بازده نقدي، شاخص صنعت، شاخص50 شركت فعالتر، شاخص تالار اصلي و فرعي از شاخص هايي بودند در بورس اوراق بهادار تهران مورد محاسبه قرار مي گرفتند ولي درراستاي اجراي بند 3 مصوبه شوراي عالي بورس و اوراق بهادار در تاريخ هشتم مرداد 86، مقرراتي براي تغيير در محاسبه شاخص بورس به پيشنهاد هيات مديره سازمان بورس و اوراق بهادار رسيد و در تاريخ 30 ارديبهشت 1387 در 10 ماده و 3 تبصره دستورالعمل نحوه تغيير شاخص‌هاي بورس يا تعريف شاخص‌هاي جديد تصويب شد.

بر اساس اين مصوبه بود كه شوراي عالي بورس اقدام به انتشار مقررات اجرايي نحوه تغيير در شاخص هاي بورس يا تعريف شاخص هاي جديد در بازار سهام كرد و همزمان با راه اندازي نرم افزار جديد معاملات موسوم به"جم" در روز 16 آذرماه، شاخص قيمت و ديگر شاخص هاي بورسي تغييراتي نسبت به گذشته پيدا کردند؛ به طوري كه شاخص بازده نقدي و قيمت از سال87 به عنوان شاخص كل در بورس معرفي شد و در حال حاضر به جاي شاخص قيمت، شاخص كل بورس به همراه شاخص صنعت، شاخص بازار اول، شاخص بازار دوم و اخيرا نيز شاخص آزاد شناور و شاخص30 شركت بزرگ در بورس اوراق بهادار تهران محاسبه مي شود.

شاخص قيمت كه به عنوان شاخص قديم بورس مطرح است در گذشته بر اساس تغييرات قيمت سهام بازار محاسبه مي شد به طوري که تغييرات تمام شرکت هاي بورسي در اين شاخص لحاظ مي شد اما در محاسبه فعلي شاخص قيمت از قيمت تعديل شده، استفاده مي شود به طوري كه قيمت سهم پس از تقسيم سود نقدي کاهش پيدا مي کند که در محاسبه جديد، پايه شاخص به اندازه سود تقسيم شده، تعديل مي شود تا تاثيري بر شاخص نگذارد. لذا شاخص قيمت تنها بر اساس تغييرات قيمت محاسبه مي‌شد ولي شاخص سود نقدي اثر تقسيم سود را نيز مورد بررسي قرار مي دهد.

به عنوان مثال، در محاسبه جديد درصورتي که قيمت سهام يک شرکت بورسي قبل از برگزاري مجمع عمومي عادي سالانه يک هزار و 200 ريال باشد و اين شرکت 200 ريال سود در مجمع تقسيم کند، در روز گشايش نماد تغييرات قيمت نسبت به مبلغ يک هزار ريال انجام مي شود تا تاثيري در شاخص به وجود نيايد.

اما درگذشته نحوه محاسبه شاخص به گونه ديگري بود به طوري كه اگر سهام يک شرکت بورسي يک هزار و 200 ريال بود و در مجمع 200 ريال سود تقسيم مي كرد، نماد با قيمت يک هزار و 100 ريال باز مي شد كه اين امر شاخص را منفي مي کرد. بنابراين درمحاسبه جديد، تغييرات شاخص نسبت به مرز يک هزار ريال براي شرکت مذکور انجام مي شود تا تاثيري در شاخص ايجاد نشود.

*شاخص 18000 واحدي يا 13000واحدي؟

به اين ترتيب با تغييرات ايجاد شده در محاسبه شاخص بورس تهران، در شاخص جديد قيمت سهام يک شرکت قبل از مجمع منهاي سود تقسيمي اين شرکت محاسبه مي‌ شود كه عمده‌ترين اشکال محاسبه آن در اين است که امکان مقايسه شاخص با گذشته از بين رفته و نمي‌توان بر مبناي اعداد سال گذشته به يک نتيجه منطقي در مورد روند حرکت شاخص در سال‌جاري رسيد.

به طوري كه شاخص كل بورس در حال حاضر عدد 18 هزار واحد را نشان مي دهد در حالي كه شاخص قيمت كه به عنوان شاخص قديم بورس مطرح است در حال حاضر روي عدد 13 هزار و 500 واحد قرار دارد بنابراين شاخصي كه اكنون در محدوده 18000 هزار واحد قرار دارد با شاخص سال 83 قابل مقايسه نيست و نمي توان گفت كه شاخص از 13 هزار واحد در سال 83 به 18 هزار واحد در سال 89 رسيده است چراكه نحوه محاسبه شاخص تغيير كرده است به طوري كه آن زمان شاخص قيمت مورد محاسبه قرار مي گرفت و اكنون شاخص نقدي و قيمت به عنوان شاخص كل بورس در حال محاسبه و نمايش است.

بر اين اساس است كه برخي از فعالان بازار سرمايه نسبت به نحوه محاسبه شاخص، افزايش و مقايسه آن اعتراض دارند و معتقدند شاخص‌هاي قديمي نيز بايد در نرم‌افزار جديد معاملاتي بورس تعريف و براي عموم نمايش داده شود.

*آيا رشد شاخص بورس ارتباطي به تغيير فرمول محاسبه آن دارد؟

اما در اين ميان رشد شاخص بورس به تبع تغيير فرمول محاسبه، از بازده قيمت به بازده نقدي و قيمت ، فارغ از منطق تغيير شاخص اين سوال را مطرح مي كند که آيا اين تغيير اساساًٌ درست و منطقي بوده يا نه؟ و آيا رشد اخير شاخص بورس ارتباطي به تغيير فرمول محاسبه آن دارد؟

در اين ميان يكي از كارگزاران بورس نحوه محاسبه شاخص كل بورس را مورد توجه قرار داد و گفت: يكي از اشكالات محاسبه شاخص كل بورس اين است كه اگر 5 درصد سهام شركت در بورس پذيرفته شده باشد، كل شركت در محاسبه شاخص لحاظ مي شود. لذا بايد شاخصي مورد محاسبه قرار گيرد كه بيان كننده وضعيت بازار باشد.

وي با بيان اينكه شاخص كل بورس با شاخص قيمت و بازده نقدي پيوند زده شده است،ادامه داد: در محاسبه شاخص قديم زماني كه شركت‌ها سود تقسيم مي كردند، شاخص كاهش پيدا مي كرد ولي شاخص جديد طوري محاسبه مي شود كه با تقسيم سود شاخص افزايش مي يابد به طوري كه در حال حاضر نيمي از بازدهي 45 درصدي بورس از ابتداي سال تاكنون به دليل برگزاري مجامع و تقسيم سود نقدي است.

*شاخص فعلي واقعي تر از شاخص قبلي است

اما در اين ميان مدير عامل شركت بورس اوراق بهادار نظر ديگري دارد و معتقد است شاخص كلي كه در حال حاضر در بورس تهران محاسبه مي شود واقعي تر از شاخص قبلي است.

دكتر حسن قاليباف اصل در گفت و گو با ايسنا در پاسخ به اين سوال كه آيا شاخص كل بورس واقعيت هاي بازار را نشان مي دهد يا نه؟گفت: چون در بورس ما سود نقدي بالا و P/E‌ پايين است لذا شاخص قيمت و بازده نقدي(شاخص كل) واقعي تر است.

وي افزود:شاخصي كه در گذشته به نام شاخص قيمت مورد محاسبه قرار مي گرفت، بخشي از واقعيت را نشان مي داد كه آن واقعيت فقط بازده به خاطر تغييرات قيمت بود ولي شاخص فعلي، بازده كل را نشان مي دهد كه هم شامل تغييرات قيمت و هم سود نقدي است؛ لذا شاخص كلي كه در حال حاضر محاسبه مي شود واقعي تر است زيرا كل واقعيت بازار را نشان مي دهد.

*تقسيم سود نقدي شاخص را بالا مي برد

قاليباف در مورد اينكه آيا رشد اخير شاخص به تغيير فرمول محاسبه آن ارتباطي دارد يه نه؟گفت: در ماه هايي از سال سود نقدي روي رشد شاخص اثر گذار است و آن هم زماني است كه مجمع عادي شركتها برگزار مي شود و شركتها سود نقدي تقسيم مي كنند ولي زماني كه مجمع برگزار نمي شود، شاخص قيمت هر تغييري كند، شاخص كل نيز همان قدر دچار تغيير مي شود.

وي اضافه كرد: لذا تقسيم سود نقدي كه در شاخص بورس اثر گذار است فقط مربوط به ماه هايي از سال و معمولا در تير ماه و فصل مجامع شركتها است و در مابقي ماه‌هاي سال اين موضوع تاثيري روي شاخص كل بورس ندارد.مثالی برای شاخص کل بورس

*متخصصان خارجي نيز تائيد كردند

سخنگوي شركت بورس با بيان اينكه شاخص كل بورس، بازده كل، تغييرات قيمت و سود نقدي را نشان مي دهد، گفت: اتفاقا در همين زمينه با ساير بورس‌هاي دنيا و متخصصان خارجي جلساتي برگزار كرديم به طوري كه آنها نيز عنوان كرده‌اند چون بورس ايران سود نقدي بالايي دارد، پس شاخص كل واقعيت ها را بهتر نشان مي دهد.

وي با اشاره به اينكه شاخص قيمت نيز در حال حاضر محاسبه مي شود،اظهار كرد: اين شاخص در حال حاضر مورد محاسبه قرار مي گيرد و عموم مردم مي توانند از شاخص قديم بورس كه به عنوان شاخص قيمت محاسبه مي شد،استفاده كنند.

قاليباف در ادامه تاكيد كرد:اين در حالي است كه شاخص اصلي بورس در حال حاضر شاخص كل است كه شاخص كاملي بوده و در آينده نيز نحوه محاسبه آن تغييري نمي كند.

*نرم افزار جديد نمي‌تواند شاخص قديم را نشان دهد

رئيس سازمان بورس نيز در مورد نحوه محاسبه شاخص كل بورس معتقد است:‌ از زماني كه نرم افزار جديد در بورس راه اندازي شد شاخص بورس قيمت‌ها را تعديل كرده و تقسيم سود را لحاظ مي‌كند كه اين محاسبه بر مبناي نرم افزار جديد است و روشي است كه در بورس‌هاي آمستردام و پاريس مثالی برای شاخص کل بورس نيز مورد استفاده قرار مي گيرد.

صالح‌آبادي با بيان اينكه نرم افزار جديد نمي‌تواند شاخص قديم را نشان دهد و شاخص درست شاخصي است كه در حال حاضر محاسبه و نشان داده مي‌شود، اظهار كرد: ‌در حال حاضر P/E بازار سرمايه بين پنج و شش مرتبه است درحالي كه در ساير بورس‌ها اين ميزان به بيش از 15 مرتبه مي‌رسد.زيرا براساس ميانگيني كه وجود دارد 80 درصد سود‌ شركت‌ها در مجمع تقسيم مي‌شود و تقسيم سود در كشور ما بيشتر از ساير كشورهاست.

*افت پي در پي شاخص قديم و افزايش روز افزون شاخص جديد

به گزارش ايسنا،اين در حالي است كه آمار روند حركتي شاخص بورس از سال 83 تا كنون بيانگر واقعيت ديگري است و اين موضوع را به ذهن متبادر مي كند كه شاخص جديد براي رشد طراحي شده است! به طوري كه شاخص قديم بورس اوراق بهادار کشور که تنها با احتساب بازده قيمت محاسبه مي شد در بهترين حالت و بالاترين رقم خود توانست در سال 82 به رقم 13 هزار و 809 واحد برسد ،اما بهمن ماه سال 83، آخرين روزي بود كه شاخص كل بورس رنگ عدد 13 هزار واحد را ديد و فعاليت خود را با ثبت عدد 13 هزار واحد به پايان رساند، پس از آن شاخص وارد كانال نزولي شد به طوري كه در پايان اسفندماه 83 در عدد 12 هزار و 113 واحد متوقف شد.

اين متغير مهم بازار در اسفند 84 با ثبت عدد 9 هزار و460 واحد بسته شد و در سال 85 نيز بين كانال 9 و 10 هزار واحد نوسان داشت تا اينكه در آخرين روز كاري سال 85 به 9 هزار و 821 مثالی برای شاخص کل بورس واحد رسيد و در اين عدد توقف كرد. سال 86 نيز پرونده شاخص كل بورس با ثبت عدد 10 هزار و 82 واحد بسته شد و نيمه نخست سال 87 روزهاي خوشي را براي سهام داران به ارمغان آورد، اما اين روند چندان دوام نياورد و در نيمه‌هاي راه روند معكوس را در پيش گرفت تا اينكه شاخص كل بورس در پايان سال به بدترين شكل خود رسيد و در عدد هفت هزار و 966 واحد ايستاد.

*رشد پي در پي شاخص كل بورس با تغيير فرمول محاسبه!

بعد از افت پي در پي شاخص بورس بود كه موضوع تغيير سيستم جديد معاملاتي مطرح شد و به طبع آن محاسبه شاخص كل بورس تغيير كرد و شاخص قيمت و بازده نقدي به عنوان شاخص كل بورس ايران مطرح شد تا اين شاخص جديد بهانه اي براي رشد روز افزون آن و جلوگيري از سقوط شاخص باشد به طوري كه روند رشد شاخص از ابتداي سال 88 و با تغيير فرمول محاسبه نشان مي دهد كه از آن سال تاكنون شاخص كل بورس نه تنها هيچ گاه سقوط بيش از هزار واحدي را همانند سال هاي قبل از طراحي شاخص جديد، تجربه نكرده بلكه از آن سال تا كنون همواره در مسير مثبت حركت كرده و فقط در سال جاري بيش از 6 هزار واحد رشد كرده است!

آمار حركت شاخص كل بورس از ابتداي سال 88 و بعد از تغيير فرمول محاسبه شاخص، نشان مي دهد كه شاخص كل بورس از همان ابتداي سال روند صعودي خود را آغاز كرد و از كانال هفت هزار واحد در ابتداي سال به 12 هزار و 537 واحد در پايان سال رسيد.

اما اين پايان ماجرا نبود و روند پرشي و جهشي شاخص كل بورس طبق فرمول جديد در سال 89 به اوج خود رسيد و اين متغير مهم اعداد 13 هزار،14 هزار،15 هزار،16 هزار،17 هزار و در نهايت 18 هزار را فتح كرد و طي 6 ماه موفق به ثبت 6 ركورد در كارنامه خود شد.كه بيشترين ركورد شاخص بورس نيز فصل مجامع و تقسيم سود شركتها مربوط مثالی برای شاخص کل بورس بوده است.

اگرچه از افزايش قيمت‌هاي جهاني فلزات اساسي، فولاد، طلا ، نفت،ركود بازار هاي رقيب و كاهش سود بانكي از جمله عوامل ركورد زني پي در پي شاخص كل بورس در سال جاري نام برده مي شود و اگر چه روند مثبت شاخص به فال نيك گرفته مي شود و به اعتقاد مسئولان بورس روش کنوني در محاسبه شاخص روش درست ‌تري است، اما اين شائبه مطرح مي شود كه حساسيت به نوسان هاي شاخص بورس تهران باعث شده است تا مديران بورسي به طراحي شاخص جديدي دست بزنند كه همواره اين متغير را در مسير صعودي نشان دهد و روش جديد محاسبه شاخص كه پايه عددي آن از شاخص قيمت گرفته شده و نحوه محاسبه آن بر مبناي شاخص بازده نقدي و قيمت است، براي جلوگيري از سقوط آن طراحي شود زيرا همانطور كه آمار نشان مي دهد بعد از تغيير فرمول محاسبه شاخص كل،اين متغير مهم هيچگاه شاهد سقوط 5 هزار واحدي همانند سال هاي 83 تا 87 نشده و همواره مسير خوش و خرمي را نشان داده است!

از سوي ديگر با توجه به تغيير فرمول محاسبه شاخص بورس نمي توان به مقايسه آمار حركت شاخص از سالهاي قبل از آذر 87 پرداخت و نمي توان گفت كه شاخص كل بورس از 13 هزار واحد در سال 83 به 18 هزار واحد در سال 89 رسيده است چراكه نحوه محاسبه شاخص از شاخص قيمت به شاخص نقدي و قيمت تغيير كرده است به طوري كه اگر در گذشته قيمت سهام شرکتي بعد از مجمع به خاطر تقسيم سود افت مي کرد، شاخص بورس نيز کاهش نشان مي داد.

در حاليکه در حال حاضر اگر شرکتي سود تقسيم كند و به اندازه سود تقسيمي قيمت بعد از مجمع کاهش يابد شاخص هيچ تغييري نخواهد کرد. لذا با توجه به اين موضوع امكان ثبت ركورد هاي ديگري براي شاخص كل بورس تا20 هزار واحد و بالاتر در آينده نزديك وجود دارد كه صحت افزايش آن را با ابهام مواجه مي كند.

لذا همانگونه كه فعالان بازار تقاضا دارند مسوولان بورس ضمن مقايسه نكردن شاخص كل بورس با شاخص سال هاي گذشته، شاخص‌هاي قديمي بورس را مجددا روي تابلوي بورس نمايش دهند.زيرا شاخص قيمت که در گذشته نمايش داده مي‌شد مبنايي براي فعالان بازار بود که اکنون وجود ندارد و اين موضوع باعث شده است که اطلاعات شاخص قديمي بورس تهران ديگر قابل مشاهده براي عموم نبوده و مبناي محاسبه دقيقي براي بررسي و تحقيق بر روند شاخص وجود نداشته باشد.

شاخص کل بورس چگونه محاسبه می‌شود؟

به گزارش تجارت‌نیوز، از ابتدای سال ۹۹ تاکنون شاخص کل بیش از ۲۰۰ هزار واحد رشد کرده است. این ۲۰۰ هزار واحد نزدیک ۴۰ درصد افزایش سطح شاخص بوده است. رشدی که باعث شده اقبال به این بازار بیش از پیش شده و تحلیلگران از اوج‌گیری بیشتر این بازار در ماه‌های آتی سخن به میان آورند. اما سوالی که ممکن است برای تازه‌واردان بورس پیش‌ بیاید این است که این شاخص چیست و چگونه ارزیابی می‌شود؟ چرا در روزهایی که تعداد زیادی از نمادها برای مدتی در محدوده منفی معامله می‌شوند همچنان شاخص مثبت باقی مانده و چرا برخی نمادها تاثیرگذاری بیشتری روی شاخص کل دارند؟ پرسش‌هایی که برخی از آنها از سوی مخاطبان تجارت‌نیوز در بخش اظهارنظر اخبار بورسی مطرح می‌شود.

شاخص بورس چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

به صورت تحت‌اللفظی شاخص کل بورس را می‌توان همچون دماسنج بازار سهام دانست. به طور کلی شاخص عددی است که برای سنجش عملکرد یک مجموعه از متغیرها مورد در یک بازه زمانی خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. در بازار سهام نیز از آنجا نمادهای مختلفی در بورس فعال هستند، برای رصد تغییرات قیمت کلیه نمادها، از یک معیار به نام شاخص کل استفاده می‌شود. البته شاخص کل تنها معیار سنجش بورس نیست بلکه در بورس اوراق بهادار تهران شاخص‌های متعددی وجود دارد که سهامداران می‌تواند برای سرمایه‌گذاری و کسب اطلاعات برای خرید و فروش از آنها استفاده کنند. شاخص کل قیمت، شاخص هم‌وزن، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر، شاخص ۳۰ شرکت برتر و شاخص بازده نقدی. هر کدام از این شاخص‌ها اطلاعات خاصی را در بر دارد به عنوان مثال شاخص کل، تغییرات قیمتی تمام شرکت‌های فعال در بورس را در خود جای می‌دهد و شاخص صنعت شرکت‌های تولیدکننده را شامل می‌شود.

اما مهمترین شاخصی که در بورس مورداستفاده قرار می‌گیرد و در اخبار بورسی بیشتر با آن سروکار دارند، شاخص کل قیمت یا همان شاخص کل است. این شاخص نشان‌دهنده تغییرات کل قیمت نمادها در بازار است و میانگین افزایش یا کاهش قیمت سهام را در بازار مشخص می‌کند. به عنوان مثال وقتی می‌گویند شاخص کل رشد دو درصدی داشته است، یعنی میانگین قیمت پایانی ( نه قیمت آخرین معامله) سهام شرکت‌های بورسی ( با توجه به ارزش معاملات آنها) دو درصد افزایش داشته است.

در این حالت شرکت‌های بزرگتر نظیر فارس، فولاد، فملی و کگل همیشه تاثیر بیشتری نسبت به شرکت‌های کوچکتر بر شاخص کل خواهند داشت و یک تغییر یک درصدی این شرکت‌ها شاید به اندازه مجموع تاثیر ۱۰-۲۰ شرکت دیگر باشد.

به همین دلیل بسیاری معتقدند این شاخص، نمایانگر وضعیت کلی بازار نیست و می‌توان با معاملات دستکاری شده شاخص‌سازی کرد. برای حل این شائبه، شاخص کل هم‌وزن طراحی شد که در آن همه نمادهای پذیرفته شده در بورس وزنی برابر در محاسبه شاخص کل دارند.

بنابراین سهامداران باید به یک نکته مهم توجه داشته باشند، نخست این که افزایش شاخص کل همواره به معنای سودآوری تمامی نمادهای بورسی نیست. و بالعکس. در واقع سبد سهام شما ممکن است هیچ ارتباطی با شاخص کل نداشته باشد و حتی همواره برعکس شاخص سوددهی داشته باشد. در واقع هر چه سبد شما متنوع‌تر باشد احتمال اینکه روند سوددهی شما به روند شاخص کل نزدیک باشد بیشتر خواهد شد.