شاخص تولید ناخالص داخلی یا GDP چیست و تاثیر آن در بازار فارکس چگونه است؟
در این قسمت از آموزش تحلیل بنیادی فارکس در مورد شاخص تولید ناخالص داخلی یا GDP صحبت خواهیم کرد.
مجله افیکس کار: همانطور که قبلا در آموزش تجزیه و تحلیل بنیادی فارکس گفتیم ، با استفاده از اطلاعات و داده های اقتصادی، سرمایه گذاران می توانند عملکرد اقتصاد یک منطقه را اندازه گیری کنند.
هر چقدر داده ها قوی تر باشد یعنی رشد اقتصادی قوی تر است . شاخص های اقتصادی نشان دهنده رشد یا افت اقتصاد یک کشور است و این موضوع مسلما روی ارز آن کشور و در نتیجه جفت های آن در بازار فارکس نیز تاثیر خواهد گذاشت.
- بیشتر بخوانید : آموزش تحلیل بنیادی فارکس | شاخص های اقتصادی و تاثیر آنها در بازار فارکس
در ادامه میخوانیم که تولید ناخالص داخلی به زبان ساده چیست و معامله گران فارکس به آن چه نیازی دارند:
شاخص تولید ناخالص داخلی در بازار فارکس
یکی از مهمترین داده های اقتصادی، تولید ناخالص داخلی GDP است که در ارزیابی و تجزیه و تحلیل اقتصاد کلان به شمار می رود. این متغیر از مهم ترین ابزار های سنجش رفاه در جامعه و همچنین مقایسه رفاه اقتصادی یک کشور با دیگر کشور ها می باشد. از این رو محاسبه دقیق و صحیح آن حائز اهمیت است و می تواند در بهبود اوضاع اقتصادی کشور دخیل باشد.
دادههای اقتصادی تولید ناخالص داخلی (GDP) در بازار فارکس نیز بسیار مهم تلقی می شود. ارقام تولید ناخالص داخلی به عنوان شاخصی برای تحلیل گران بنیادی به منظور سنجش سطح کلی سلامت و رشد بالقوه یک کشور استفاده می شود. در نتیجه ، نوسانات در بازار فارکس در طول انتشار تولید ناخالص داخلی از نزدیک مشاهده می شود.
- بیشتر بخوانید : آموزش تحلیل بنیادی فارکس | بانک های مرکزی و تاثیر تصمیمات آنها در بازار فارکس
شاخص تولید ناخالص داخلی GDP چیست؟
شاخص تولید ناخالص داخلی یا Gross Domestic Product که به اختصار GDP خواندهمیشود عبارت است از ارزش پولی کلیه کالاها و خدمات تولیدی در داخل یک کشور در طی یک زمان معین.
دقت کنید که عبارت “داخل یک کشور” در این تعریف اهمیت بسیاری دارد. برای مثال کالاها و خدماتی که توسط اتباع ایرانی در سایر کشور های دنیا تولید می شوند، جزو تولید ناخالص داخلی به حساب نمی آیند . مثلا اگر یک خودرو ساز ایرانی در یکی از کشورهای همسایه محصولاتی تولید کند ، این ارقام در محاسبه تولید ناخالص داخلی ایران محاسبه نمیشود.
GDP شامل تولیدات سرمایه ای در بخش خصوصی، خریدهای دولتی، سرمایه گذاری ها و تراز تجاری است .
می توان GDP را بزرگترین شاخص سلامت اقتصادی یک کشور دانست که معمولا به صورت سالانه محاسبه می شود اگرچه که آمارهای سه ماهه نیز از آن ارائه می شود.
از آنجا که تولید ناخالص داخلی بر اساس ارزش پولی کالاها و خدمات است ، در معرض تورم است. یعنی افزایش قیمت ها منجر به افزایش تولید ناخالص داخلی کشور می شود. اما این لزوماً منعکس کننده هیچ تغییری یا تاثیری در کمیت یا کیفیت کالاها و خدمات تولیدی نیست.
GDP جزو کدام دسته از شاخص هاست؟
این شاخص از شاخص های همزمان است . اما در بعضی مواقع ترکیب و تبدیل به شاخص تاخیری میشود.
شاخص همزمان یا تصادفی
شاخص های همزمان یا شاخص تصادفی Coincident indicator در زمان اتفاق مورد تجزیه و تحلیل و استفاده قرار می گیرند. اینها اعداد کلیدی هستند که تاثیر قابل توجهی شاخص GDP چیست؟ بر اقتصاد کلان دارند
شاخص پسرو یا تاخیری
شاخص های پسرو یا تاخیری (Lagging indicator) تنها وقایع تاریخی و گذشته یک اقتصاد را بیان میکنند،
وزارت بازرگاتی یا تجارت بصورت فصلی، یک گزارش و قرائت اولیه از تولید ناخالص داخلی ارائه می دهد. طی ماه بعد گزارش اولیه به طور مستمر ارزیابی و بررسی ، اصلاح و تعدیل می شود . سپس یک ماه بعد گزارش و قرائت نهایی GDP ارائه می گردد. لذا یک شاخص تاخیری محسوب میشود.
روش محاسبه تولید ناخالص داخلی چیست؟
تولید ناخالص داخلی (GDP) توسعهیافته در سال ۱۹۳۴ توسط Simon Kuznets ( سیمون کونتز ) نتیجه و تولید کالاهای نهایی را در اقتصاد یک کشور اندازه گیری کرد. معمولاً تولید ناخالص داخلی در سه دوره زمانی مختلف: ماهانه ، سه ماهه و سالانه اندازه گیری می شود. این امر به اقتصاددانان و معامله گران این امکان را می دهد که از سلامت کلی اقتصاد تصویر دقیقی بگیرند.
روش های بسیاری برای محاسبه آمار وجود دارد ، با این حال ، دفتر تجزیه و تحلیل اقتصادی ایالات متحده از “رویکرد هزینه” با استفاده از فرمول زیر استفاده می کند:
فرمول GDP با نگرش مصرف، به صورت زیر است:
تولید ناخالص داخلی= مصرف خصوصی+مصرف دولت+سرمایه گذاری ناخالص+(صادرات-واردات)
تولید ناخالص داخلی = میزان مصرف (C) + سرمایه گذاری (I) + هزینه دولت (G) + (صادرات (X) – واردات (M)
درک رابطه بین تولید ناخالص داخلی و بازار فارکس
قاعده کلی در مورد همه دادههای تقویم اقتصادی این است که آیا ارقام به حد نصاب پیش بینی های قبلی که توسط کارشناسان اقتصادی ( معمولا بانک های مرکزی) رسیدهاند یا پایین تر ازحد نصاب تخمینی هستند . این در مورد شاخص تولید ناخالص داخلی نیز صادق است.
تاثیر قرائت GDP به صورت زیر است :
- ارقام و قرائت های پایین تر از میزان پیش بینی ناخالص داخلی ، “میتواند” منجر به فروش ارز داخلی آن کشور نسبت به سایر ارزها شود .
- قرائت منطبق با انتظارات، به تجزیه و تحلیل و شاخص GDP چیست؟ مقایسه بیشتری توسط تریدرها نیاز دارد. از آنجا که ارقام اولیه و نهایی با هم مطابقت دارند و چیزی برای مقایسه وجود ندارد، تریدر باید رقم فعلی را با سه ماهههای قبلی و اغلب حتی قرائت های سالهای گذشته مقایسه کند. این موضوع، ارزیابی بهتر از وضعیت فعلی را نشان میدهد.
- ارقام بالاتر از پیش بینی از تولید ناخالص داخلی ، “میتواند” باعث تقویت ارز اصلی در مقابل سایر ارزها شود و آن را افزایش دهد .
توجه داشته باشید که افزایش یا کاهش ارزش یک ارز تنها با یک فاکتور صورت نمیپذیرد. به هر حال گزارشهای تولید ناخالص داخلی همیشه تأثیر یکسان یا تاثیر قابل انتظاری روی ارزها ندارد. این مهم است که قبل از انجام معامله آن را به خاطر داشته باشید.
همانطور که بالاتر گفتیم شاخص GDP دو قرائت دارد . پس ارقام دو بار به طور کامل / جزئی وارد بازار میشود. به این معنی که ممکن است بازار آنطور که ارقام GDP پیش بینی شده انتشار می یابند واکنش ندهد.
اگر قرائت اولیه که در تقویم های اقتصادی با عنوان Primary یا حرف P نشان داده میشود، تفاوت زیادی با پیش بینی ها داشته باشد، واکنش بازار تندتر است. در این شرایط قرائت دوم تاثیر بالای خود را از دست میدهد. در این حالت در زمان انتشار قرائت دوم میگویم خبر پیشخور شدهاست .
ضمن اینکه برخی گزارش های مربوط به داده های اقتصادی به بازار اجازه میدهد تا حدودی ارقام GDP را تخمین بزند. مثل داده های شاخص PMI خدمات و تولید ISM یا شاخص قیمت تولید کننده PPI که این دو شاخص وضعیت بخش خصوصی را نشان میدهد . یا داده های تراز تجاری و واردات و صادرات Balance of Trade.
تولید ناخالص داخلی ، تورم و نرخ بهره
معامله گران فارکس به تولید ناخالص داخلی علاقه دارند زیرا همانطور که گفتیم این یک گزارش کامل سلامت برای اقتصاد یک کشور است. معمولاً با آمار مثبت GDP انتظار برای افزایش نرخ بهره در آینده وجود دارد .
این را یک چرخه تجسم کنید . اقتصادهای قوی تمایل به ایجاد تورم بالاتر دارند. این به نوبه خود منجر به افزایش نرخ بانک مرکزی میشود . سپس اقتصاد سرد میشود و بعد رشد تورم مهار میشود.
- بیشتر بخوانید : تورم چیست و رابطه تورم با بازار فارکس چگونه است؟
بدون وجود تورم در یک اقتصاد با رشد متوسط ، نرخ بهره می تواند تا حدود ۳٪ حفظ شود. با این حال ، تورم بالاتر از ۶٪ نشان می دهد که اقتصاد داغ شده است که به نوبه خود می تواند باعث سنتیمنتی به نام ” ترس از تورم ” در بازار شود.
در نتیجه ، ممکن است مثلا فدرال رزرو برای مهار تورم نرخ بهره را افزایش دهد و اصطلاحاً “ترمز دستی” را در یک اقتصاد داغ شده با بکشد.
حفظ ثبات قیمت یکی از وظایف فدرال رزرو و سایر بانک های مرکزی دنیاست. این عدد باید در محدوده گلدیلاک goldilocks ” بماند: نه خیلی گرم و نه خیلی سرد.
اقتصاد گلدیلاک یا Goldilock
وضعیت ایده آلی را برای اقتصادی توصیف می کند که در آن اقتصاد بیش از حد منبسط یا منقبض نمی شود. اقتصاد گلدیلاک رشد ثابتی دارد که از رکود اقتصادی جلوگیری می کند، اما نه آنقدر کند که تورم بیش از حد افزایش یابد و نه آن قدر تند که رکود حاصل شود.
تولید ناخالص داخلی “ثابت” یا به تعبیری رشد اقتصادی ثابت، از مهمترین فاکتورهای یک اقتصاد گلدیلاک است.
- وقتی یک اقتصاد دو فصل یا شش ماه بصورت متوالی رشد تولید ناخالص داخلی منفی را ثبت می کند، اقتصاددانان می گویند که کشور در حال تجربه رکود است.
- در همین حال، اگر رشد تولید ناخالص داخلی خیلی سریع باشد، می تواند منجر به افزایش قیمت ها یا تورم شود.
بانک های مرکزی میدانند که نرخ بهره نباید به اندازه ای بالا باشد که تورم را تحریک کند یا اینکه خیلی پایین باشد که منجر به رکود شود. بنابراین با توجه به ارقام GDP و حفظ آن در محدوده “نقطه شیرین”، سیاست های پولی خود را تعیین میکند.
- بیشتر بخوانید : تفاوت سیاست های مالی و پولی انبساطی و انقباضی چیست و کدام بهتر است؟
نقطه شیرین GDP در کشورها متفاوت است. به عنوان مثال ، چین تولید ناخالص داخلی را در دو رقم مناسب میداند .
در اقتصاد نقطه شیرین یا Sweet Spot ، به تنظیم سیاستی اشاره دارد که منجر به تعادل بهینه بین هزینهها و سودها میشود. به عنوان مثال، نرخ بهره بانکی را می توان افزایش داد تا تورم را کنترل کند، اما انجام این کار ممکن است با کاهش سرمایه گذاری از طریق افزایش هزینه های سرمایه ای دولت، تولید اقتصادی را کاهش دهد.
تولید ناخالص داخلی کدام کشور بر بازار فارکس تاثیر میگذارد
بازارها بیشترین پاسخ را به انتشار ارقام تولید ناخالص داخلی از ایالات متحده، ناحیه اروپا، انگلیس ، آلمان ، کانادا، استرالیا، چین و ژاپن میدهند، زیرا پویایی اقتصادی این کشورها بیشترین تأثیر را بر روی احساسات و روند کلی بازار ارزها و کالاها دارد.
بنابراین، باید با دقت تمام، رقم تولید ناخالص داخلی این کشورها را کنترل کنید. اما بیشترین توجه باید به ارقام رشد کشورهایی باشد که ارزهای آنها را ترید میکنید.
برای مثال، اگر جفت USD/CAD یا نفت را معامله میکنید، شاخصهای اقتصادی آمریکا و کانادا را دنبال کنید . زیرا دلار کانادا بر قیمت نفت تاثیر گذار است . یا اگر طلا معامله میکنید به شاخص های GDP آمریکا ، استرالیا و چین توجه کنید . زیرا یکطرف جفت XAU/USD ، دلار آمریکاست ولی چین بازار یک تقاضای بزرگ است و استرالیا دومین تولید کننده بزرگ طلا در جهان است . پس اقتصاد این سه کشور بر جفت ارز طلای اسپات بسیار تاثیرگذار است .
- بیشتر بخوانید : همبستگی قیمت کامودیتی ها و جفت ارزها در فارکس
- بیشتر بخوانید : رابطه قیمت طلا با دلار و تورم آمریکا | حقایق بنیادی اونس طلای جهانی
مثال آمار تولید ناخالص داخلی آمریکا بر یورو/دلار
در نمودار پایین ، جفت ارز EUR/USD از رقم بزرگ 1.4200 طی دو جلسه گذشته خود (سمت راست نمودار) سقوط کرد تا در بازه زمانی یکساعته خط حمایت درست زیر 1.4050 ایجاد شود. مشاهده کنید که چگونه یورو حدود 50 پیپ افزایش یافت.
این حرکت بلافاصله پس از انتشار ارقام GDP در 28 مارس 2011 بود، در آن زمان، مشخص شد که بزرگترین اقتصاد جهان کمتر از آنچه انتظار می رفت رشد کرد. به جای افزایش 1.9 درصدی تخمین زده شده، ایالات متحده تنها 1.8 درصد رشد کرد. این همچنین کمتر از 3.1 درصد نسبت به سه ماهه قبل بود. در نتیجه، معاملهگران با فروش دلار آمریکا به یورو کمک کردند تا از ضررهای خود عقب نشینی کند و از سد مقاومتی 1.4200 حتی بالاتر رود.
تریدری که به دنبال استفاده از این فرصت است ، میتواند به راحتی یک ورودی خرید نزدیک به سطح حمایت قرار دهد البته با اضافه کردن یک استاپ لاس نسبتاً محدود 30 تا 40 پیپ برای مدیریت ریسک سرمایه خود.
واکنش جفت EUR/USD به آمار ضعیف تولید ناخالص داخلی ایالات متحده در 28 مارس 2011
گزارش تولید ناخالص داخلی (GDP) ایالات متحده آمار مهمی است که باید در مورد معامله در بازارهای ارز در نظر گرفت. معامله گرانی که بتوانند این داده ها را در بازه های بزرگ تفسیر کنند و ارتباط آن را در یک پوزیشن با مدیریت ریسک صحیح اعمال کنند، موفق خواهند بود .
GDP چیست؟ هرآنچه باید از GDP یا تولید ناخالص داخلی بدانید
آیا میدانید GDP چیست و چگونه محاسبه میشود؟ جی دی پی شاخص مهمی برای اقصاددانان و سرمایهگذاران محسوب میشود. با استفاده از شاخص GDP مشخص میشود که مردم و کارآفرینان یک کشور در طول یک بازهی زمانی مشخص چقدر محصول یا خدمات ارائه دادهاند و از این راه چقدر پول به دست آوردهاند. در این مطلب توضیح میدهیم GDP چیست و تاریخچهی آن را بررسی میکنیم. همچنین جی دی پی اسمی و حقیقی و نحوهی محاسبهی تولید ناخالص داخلی را به زبان ساده شرح میدهیم.
جدیدترین فرصتهای شغلی شرکتهای معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.
GDP چیست؟
اکنون توضیح میدهیم GDP مخفف چیست و چه معنایی دارد.
GDP مخفف عبارت «Gross Domestic Product» و به معنای تولید ناخالص داخلی است. جی دی پی ارزش پولی همهی کالاها و خدمات تولید و عرضه شده را در دوره زمانی معینی (معمولا یک سال) در یک کشور نشان میدهد.
جی دی پی، رایجترین معیار برای ارزیابی فعالیتهای اقتصادی یک کشور است. در ادامه خواهید دانست تاریخچه GDP چیست.
تاریخچه GDP چیست؟
مفهوم ابتدایی جی دی پی برای اولین بار در اواخر قرن هجدهم ابداع شد. سیمون کوزنتس (Simon Kuznets)، اقتصاددان آمریکایی، در سال ۱۹۳۴ مفهوم امروزی تولید ناخالص داخلی را ارائه کرد. این مفهوم جدید در سال ۱۹۴۴، در کنفرانس برتون وودز (Bretton Woods)، به عنوان معیار اصلی اقتصاد یک کشور پذیرفته شد. تا به اینجای مطلب شرح دادیم تاریخچه GDP چیست و چه زمان ابداع شد، در ادامه نیز قصد داریم معنای تولید ناخالص داخلی را به زبان ساده و با فرمول توضیح دهیم.
معنای کلمه «ناخالص» در GDP چیست؟
اکنون شرح میدهیم معنای کلمهی ناخالص در GDP چیست. کلمه ناخالص (Gross) در عبارت تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) به این موضوع اشاره میکند که محصولات، صرفنظر از مصرف و کاربرد آنها در آینده، در این معیار بهحساب میآیند. یک محصول ممکن است به مصرف برسد، یا از آن برای سرمایهگذاری یا جایگزینی محصولات دیگر استفاده شود. در همهی این موارد، رسید فروش (Sales Receipt) نهایی یک محصول به رقم کل جی دی پی اضافه میشود.
پیش از اینکه توضیح دهیم معنای کلمهی داخلی در تولید ناخالص داخلی چیست و آن را با تولید ناخالص مقایسه کنیم باید این را هم بگوییم که کلمه «خالص»، فقط شامل محصولاتی است که مصرف شده یا برای سرمایهگذاری استفاده میشوند. کلمه «خالص» از محصولاتی که به منظور جایگزینی (جبران استهلاک) استفاده میشوند، صرفنظر میکند.
تولید ناخالص داخلی (GDP) در مقابل تولید ناخالص ملی (GNP) و درآمد ناخالص ملی (GNI)
داخلی (GDP)
اکنون برایتان شرح میدهیم معنی کلمهی داخلی در GDP چیست. کلمه داخلی (Domestic) در عبارت تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) نشان میدهد که معیار ورود محصول، وابسته به منطقهی جفرافیایی آن است: کالاها و خدماتی که در این تعریف میگنجند، صرفنظر از ملیت تولیدکننده، در داخل مرزهای کشور تولید شدهاند. به عنوان مثال، تولیدات یک کارخانهی آلمانی در ایالات متحده آمریکا به عنوان بخشی از جی دی پی ایالات متحده محسوب خواهد شد.
در ادامه قصد داریم بررسی کنیم تفاوت تولید ناخالص ملی و GDP چیست.
ملی (GNP)
در مقابل، کلمه ملی (National) در عبارت تولید ناخالص ملی (Gross National Product) نشان میدهد که معیار ورود محصول، وابسته به تابعیت و ملیت است: زمانی که یکی از اتباع کشور کالا یا خدماتی تولید کند، صرفنظر از اینکه فرایند تولید محصولات در کجا انجام میشود، به عنوان تولید ناخالص ملی به حساب میآیند. برای مثال، تولیدات یک کارخانهی آلمانی که در ایالات متحده قرار دارد، علاوه بر اینکه بخشی از جی دی پی ایالات متحده محسوب میشود، بخشی از تولید ناخالص ملی کشور آلمان نیز به حساب میآیند.
در ادامه، تفاوت تولید و درآمد ناخالص ملی را بررسی میکنیم، سپس شرح میدهیم معنای کلمهی تولید در GDP چیست.
درآمد ناخالص ملی (GNI)
درآمد ناخالص ملی (Gross National Income)، مشابه تولید ناخالص ملی معیاری است که وابسته به ملیت، و نه جغرافیاست. تفاوت این دو معیار هنگام محاسبه بهرهوری کل مشخص میشود. درآمد ناخالص ملی از رویکرد درآمد، و تولید ناخالص ملی از رویکرد تولید برای محاسبه استفاده میکند. هر دو معیار باید از نظر تئوری نتایج یکسانی داشته باشند. در ادامه، کلمهی تولید را در تولید ناخالص داخلی به زبان ساده توضیح میدهیم.
تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمد سرانه (شاخصهای کلان اقتصادی)
از دوستان عزیز متممی، انتظار نمیرود که مانند یک اقتصاددان، جزئیات این شاخص و اما و اگرها و بحثهای مختلف مربوط به آن را بدانند و بشناسند. اما از آنجا که شناخت برخی شاخصهای کلان اقتصادی، میتواند در درس مدیریت استراتژیک به تحلیل استراتژیک محیط اقتصادی کمک کند، دانستن کلیات مربوط به این شاخص، ضروری است.
زمانی که از رونق اقتصادی یا رکود اقتصادی صحبت کنیم، قبل از هر چیز، بحث تولید ناخالص داخلی یا Gross Domestic Product مطرح میشود.
همچنین وقتی از رشد اقتصادی (Economic Growth) صحبت میکنند، عملاً در مورد افزایش (یا کاهش) تولید ناخالص داخلی حرف میزنند.
کشورها و بسیاری از صنایع هم، سهم خود را در اقتصاد جهانی و اقتصاد ملی، بر اساس میزان مشارکت در تولید ناخالص داخلی میسنجند.
سادهترین شکل تعریف تولید ناخالص داخلی (GDP) به شرح شاخص GDP چیست؟ زیر است:
تولید ناخالص داخلی، حاصل جمع ارزش ریالی (یا دلاری) کل کالاها و خدمات نهایی عرضه شده در یک کشور در طول یک بازهی زمانی مشخص (معمولاً یکسال) است.
به عبارتی ما وقتی از GDP حرف میزنیم، میخواهیم بدانیم در طول یکسال، چند ریال یا چند تومان یا چند دلار در کل کشور، کالا و خدمت فروخته شده است.
در اینجا باید به واژهی نهایی توجه خاص داشته باشید:
خدمت یا کالای نهایی، چیزی است که برای مصرف نهایی خریده شده و خود در یک خدمت یا محصول دیگر به کار برده نمیشود.
البته، به همان اندازه که رایج است قواعد عربی را با زید و عَمر میگویند و فرمولهای فیزیک را با آلفا و بتا مینویسند، دهها سال است که اقتصاددانها برای کالای میانی، آرد را مثال میزنند و توضیح میدهند که وقتی نان را جزو محصولات نهایی حساب میکنید، عملاً قیمت آرد هم یک بار لحاظ شده است.
قاعدتاً در عمل، دولتها برای محاسبهی ارزش افزوده، میتوانند روشهای متفاوتی را به کار ببرند که معمولاً هم از همهی آن روشها استفاده میکنند تا خطای محاسبات خود را تشخیص دهند.
اگر مفهوم ارزش افزوده اقتصادی را از درس ارزش آفرینی به خاطر داشته باشید، یک روش خوب برای محاسبهی GDP، این است که ارزش افزودهی همهی کالاها و خدمات را حساب کنیم.
چون در تعریف ارزش افزوده، میگوییم که شما چقدر خرج کردهاید و مردم چقدر حاضرند برای محصولتان پول بدهند و اختلاف این دو، ارزش افزوده است. پس هیچ چیزی دو بار حساب نخواهد شد.
روش دوم، جمع کردن کل هزینههای پرداخت شده در کشور و روش سوم، جمع کردن کل درآمدهای ایجاد شده در کشور است. چون قاعدتاً وقتی من و شما با هم معامله میکنیم، درآمد من، هزینهی شما و درآمد شما هزینهی من است.
اگر درس مهندسی اعداد را به خاطر داشته باشید میدانید که از ما انتظار نمیرود جزئیات اعداد و ارقام را حفظ باشیم. اما حداقل خوب است تعداد صفرها را بدانیم.
برای دوستان متممی، شایسته نیست که جایی بگویند تولید ناخالص داخلی ما خیلی زیاد است. نمیدانیم ۴۰ میلیارد دلار یا ۴۰۰ میلیارد دلار یا ۴۰۰۰ میلیارد دلار. اما خیلی زیاد است.
GDP ایران در حد چند صد میلیارد دلار است. این عدد در سالهای ۲۰۱۱ و ۲۰۱۲ به اوج خود و نزدیک ۵۹۰ میلیارد رسید و اکنون حول و حوش ۴۰۰ میلیارد دلار نوسان میکند.
GDP ترکیه نیز در حد چند صد میلیارد دلار است و در آخرین برآوردها قبل از به هم ریختن شرایط این کشور، حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد دلار بوده است.
کشورهایی مانند آلمان و روسیه، در حد چند هزار میلیارد دلار هستند. GDP روسیه روی حدود ۲ هزار میلیارد و GDP آلمان روی حدود ۴ هزار میلیارد نوسان میکند.
GDP آمریکا، در حد چند ده هزار میلیارد است و در حال حاضر حدود ۱۷۰۰۰ میلیارد برآورد میشود.
GDP جهان نیز در سال ۲۰۱۶ حدود ۷۵۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
گاهی اوقات اقتصاددانها ترجیح میدهند تولید ناخالص ملی یا Gross National Product یا GNP را محاسبه کنند.
GNP بسیار شبیه GDP است، اما در یک موضوع تفاوت دارد که میتوان آن را با مثال ایران، به سادگی شرح داد.
در محاسبهی GNP ایران، همه چیز مانند GDP محاسبه میشود، ولی پولی که ایرانیهای خارج از کشور در بیرون کشور به دست میآورند و به ایران میفرستند به GDP اضافه شده و پولی که خارجیهای مقیم ایران کسب میکنند و به کشور خود میفرستند از آن کسر میشود.
کافی است به این مسئله فکر کنید که کشور دائماً با تورم مواجه است. پس اگر ما هیچ کار اضافهای نکنیم و ارزش جدید واقعی هم ایجاد نکنیم، به خاطر بالا رفتن قیمتها، GDP اضافه میشود.
به این شکل از محاسبهی GDP، تولید ناخالص داخلی اسمی میگویند و برای اینکه فریب تورم را نخوریم، پس از تقسیم آن بر نرخ تورم، تولید ناخالص داخلی واقعی را حساب میکنند.
آن چیزی که به عنوان رشد اقتصادی میشنویم، درصد تغییر GDP امسال به نسبت سال گذشته است.
رایج است که کل GDP کشور را بر تعداد «سر»ها و در واقع بر جمعیت تقسیم میکنند و درآمد هر رأس انسان یا هر «سر» را به عنوان درآمد سرانه اعلام میکنند.
فقط به خاطر داشته باشید که فریب اعداد و ارقامی که در مقایسهی درآمد سرانهی کشورها مطرح میشود را نخورید. چون سطح قیمتها و استاندارد زندگی در کشورها تفاوت دارد و بدون دخیل کردن این تفاوتها، نمیتوان درآمد سرانه را مقایسه کرد.
قبل از هر چیز، به خاطر داشته باشید که قسمت خاکستری اقتصاد یعنی قسمتی که قانون آن را تایید نمیکند و زیرزمینی انجام میشود، جزو GDP حساب نمیشود.
خوانندگان زیرزمینی را در نظر بگیرید که تمام سال، در زیر زمین عرق میریزند و میجنبند، اما پولی که میگیرند در GDP لحاظ نمیشود. احتمالاً مثالهای دیگری هم در ذهن دارید.
البته وقتی دولت، حاصلجمع درآمدها را و هزینهها را هم حساب میکند، به نوعی این بخش به عنوان اختلاف درآمد و هزینه دیده میشود. چون کسی پولی داده و اعلام میکند که آن پول را داده و کسی نیست که بگوید آن پول را گرفته است.
اگر چه آمار دقیقی در دست نیست، اما منابع مختلف چیزی بین ۱۵ تا ۳۵ درصد اقتصاد جهان را، اقتصاد در سایه یا Shadow Economy میدانند که در GDP به صورت دقیق منعکس نمیشود.
نقد دیگری هم که به نوعی به بحث فوق مربوط است، بیتوجهی به استهلاک داراییهای سرمایهای کشور است.
به هر حال، وقتی GDP بالا میرود و عرضهی کالا و خدمات افزایش مییابد، در جاهای مختلف کشور، منابع و داراییها و سرمایهها نیز مستهلک میشوند که محیط زیست، تنها نمونهای از این منابع است.
البته نمیتوان این را به عنوان ایراد جدی GDP در نظر گرفت. چون G در GDP از لغت Gross به معنای ناخالص گرفته شده و دقیقاً به همین مسئله اشاره دارد.
اگر استهلاک منابع سرمایهای کشور را محاسبه کرده و از GDP کسر کنیم، خالص تولید ملی یا NNP به دست میآید.
دسترسی کامل به مجموعه درسهای سیستم های کنترل مدیریت و شاخصهای مدیریتی برای اعضای ویژه متمم در نظر گرفته شده است.
تولید ناخالص داخلی (GDP) چیست؟ آموزش نحوه محاسبه و انواع آن
تولید ناخالص داخلی (Gross Domestic Product) که با GDP شناخته میشود، یکی از شاخصهای مهم کلان اقتصادی به شمار میآید و اهمیت ویژهای دارد. دلیل این اهمیت به 2 بخش زیر تقسیم میشود:
- شاخصی کلیدی در ارزیابی و تجزیه و تحلیل عملکرد اقتصادی
- مبنای محاسبه بسیاری از متغیرهای کلان اقتصادی (تورم، رونق اقتصادی و…)
تولید ناخالص داخلی چیست؟ (GDP)
در تعریف GDP که در ادامه ارائه میشود، باید به 3 نکته مهم توجه ویژهای داشت:شاخص GDP چیست؟
به جمع ارزش ریالی (دلاری) کل کالاها و خدمات نهایی تولید شده توسط واحدهای اقتصادی مقیم یک کشور، در دوره زمانی معین (غالباً فصلی یا سالانه) تولید ناخالص داخلی میگویند. درواقع زمانی که ما از GDP صحبت میکنیم، بهدنبال این هستیم تا بدانیم در طول یک سال، چه میزان کالا یا خدمت نهایی در مرزهای یک کشور تولید شده و ارزش ریالی یا دلاری که این کالا و خدمات تولید کرده، چه میزان است. در برآورد و تعریفی که از GDP ارائه میشود، توجه به واژه نهایی بسیار مهم است؛ چراکه در محاسبه این شاخص، کالاها و خدماتی استفاده میشوند که به مصرف نهایی میرسانند و دیگر در جریان تولید و خدمات استفاده میشوند. به مثال زیر توجه کنید:
شرکت بهساز تولیدکننده لاستیک خودروست و قراردادی یک ساله با شرکت تندرساز میبندد که یک شرکت تولیدکننده خودروست. درآمدی که شرکت بهساز از محل فروش لاستیکهای خودرو به دست میآورد، در GDP محاسبه نمیشود؛ زیرا لاستیک در خودروسازی یک محصول نهایی نیست؛ به بیان دیگر زمانی که قیمت خودرو تندرسازان را در GDP محاسبه میکنند، سهم قیمت لاستیک خودرو بهصورت غیرمستقیم در GDP لحاظ شده است و اگر سهم فروش لاستیک به شرکت تندرسازان بار دیگر محاسبه شود، به این معناست که فروش شرکت بهسازان، بهصورت دو برابر در GDP محاسبه شده است. توجه به این نکته ضروری است که اگر بخشی از محصول شرکت بهسازان به فروشگاههای لوازم یدکی خودرو فروخته شود، عدد معادل این فروش در محاسبات GDP لحاظ میشود؛ زیرا بهصورت مستقیم به دست مصرفکننده نهایی میرسد.
انواع GDP
برای محاسبه GDP، روشهای متفاوتی وجود دارد که عبارتاند از:
1- تولید ناخالص داخلی اسمی (Nominal GDP)
براساس این روش، GDP اسمی برحسب قیمتهای فعلی بازار محاسبه میشود. درواقع به ارزش بازاری کلیه کالاها و خدمات نهایی تولیدشده در یک منطقه جغرافیایی و در یک بازه زمانی GDP اسمی میگویند که تورم در رقم آن وجود دارد.
2- تولید ناخالص داخلی واقعی (Real GDP)
براساس این روش، تورم از رقم مربوط به GDP کم میشود و بررسی میکند که قیمتهای سال مورد بررسی در مقایسه با سال پایه تعیینشده، چه میزان تغییر کرده است. با توجه به این امر که نرخ تورم از رقم مربوط به GDP کم میشود، عددی که از این روش به دست میآید از GDP اسمی کمتر است.
3- نرخ رشد تولید ناخالص داخلی
این شاخص بیانگر میزان افزایشی است که در خروجیهای سهماهه یک اقتصاد رخ میدهد و میزان شتاب رشد اقتصادی هر کشور را نشان میدهد؛ به این ترتیب میتوان آن را شاخصی برای بررسی وضعیت سلامت اقتصاد یک کشور در نظر گرفت. برای محاسبه نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، از GDP حقیقی استفاده میشود و به این ترتیب اثر تورم از محاسبات حذف شده و به یک نرخ رشد حقیقی در اقتصاد دست مییابیم.
4- سرانه تولید ناخالص داخلی
یکی از بهترین راهکارها برای مقایسه وضعیت اقتصادی کشورها با یکدیگر، سرانه تولید ناخالص داخلی است که از تقسیم GDP حقیقی بر جمعیت هر کشور به دست میآید. به این ترتیب، تأثیری که جمعیت زیاد و عرضه نیروی کار یک کشور بر بدنه اقتصادی میگذارد، تعدیل میشود و به عدد اصلاحشده و منطقیتری برای محاسبه و بررسیهای اقتصادی دست مییابیم.
5- تولید ناخالص داخلی اسمی (Nominal GDP)
روشهای محاسبه GDP
برای محاسبه GDP، 3 رویکرد وجود دارد:
1- روش تولید محور یا ارزشافزوده
در این روش بررسی میشود که برای تولید یک کالا یا خدمت، چه میزان هزینه شده است و مشتریان برای به دست آوردن کالا یا خدمت تا چه میزان تمایل دارند هزینه کنند. به این ترتیب، از چندین بار محاسبه قیمتها جلوگیری میشود.
2- روش درآمدمحور
براساس این روش، مجموع درآمدهایی که مردم یک کشور در ازای تولید کالا و خدمات در طول یک سال به دست میآورند، محاسبه میشود.
3- روش هزینهمحور
بهطور معمول از این روش برای محاسبه GDP کشورها استفاده میشود؛ زیرا پارامترهای مهمی مانند سرمایهگذاری و خالص صادرات را نیز بررسی میکند. به معادله زیر توجه کنید:
- Consumption (C): بیانگر مصرف بخش خصوصی است.
- Investment (I): بیانگر کل مبلغ سرمایهگذاری بخش خصوصی است.
- Government (G): بیانگر کل هزینههای دولت است.
- Export (E): بیانگر صادرات یک کشور است.
- Import (M): بیانگر واردات یک کشور است.
- (X-M): بیانگر خالص صادرات یک کشور است.
استثنائات در محاسبه GDP
مواردی که در زیر شرح داده میشود، به شاخص GDP چیست؟ موضوعاتی اشاره دارد که فعالیت اقتصادی داخل مرزهای یک کشور و در یک بازه زمانی رخ میدهد، اما در محاسبه GDP یک کشور لحاظ نمیشود. از جمله میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- فعالیتهای خودکفایی که دستمزدی به این فعالیتها تعلق نمیگیرد؛ مانند انجام کارهای داوطلبانه. به مثال زیر توجه کنید:
آقای غفاری بهعنوان پرستار در بیمارستان مشغول به کار است. درآمد سالانه خدمات نهایی که وی به ازای پرستاری از بیماران در بیمارستان به دست میآورد، در محاسبه GDP لحاظ میشود. در تیرماه پدر آقای غفاری به بیماری کووید 19 مبتلا شده است؛ به همین دلیل او بهمدت یک ماه از بیمارستان مرخصی میگیرد تا از پدر در منزل پرستاری کند. با وجود اینکه آقای غفاری از تخصص خود برای پرستاری از پدرش استفاده میکند، رقمی با عنوان ارائه خدمات نهایی آقای غفاری در GDP کشور در ماه تیر ثبت نمیشود. دلیل این امر، این است که این ارائه خدمت آقای غفاری به یکی از افراد خانواده بوده و هیچ دریافت مالی بهدلیل پرستاری یکماهه از پدرش نداشته است؛ بنابراین در محاسبه GDP نیز لحاظ نمیشود.
- کالاهایی که برای فروش در بازار تولید نمیشوند و به مصرف شخصی میرسند.
- بازار سیاه یا زیرزمینی که دراصطلاح آن را قسمت اقتصاد خاکستری نیز میگویند؛ زیرا براساس قوانین کشورها، انجام این فعالیتها مورد قبول نیست یا جرم انگاشته میشود، اما این فعالیتها بهصورت زیرزمینی و مخفیانه انجام میشود و افراد به درآمد میرسند؛ مانند فعالیت زیرزمینی خوانندگانی که مجوز رسمی برای فعالیت خود ندارند.
- کالاها و خدمات واسطهای که از آنها برای تولید کالاها و خدمات نهایی استفاده میشود؛ مانند رقمی که در ازای فروش لاستیک خودرو به شرکت خودروسازی به دست میآید، ولی در محاسبات GDP برای پرهیز از خطا لحاظ نمیشود.
- پرداختهای انتقالی
- مبادله کالا و خدمات بدون مبادله پول که در اصطلاح تحت عنوان معاملات تهاتری شناخته میشود.
- داراییهای سرمایهای
به مثال زیر توجه کنید:
آقای غفاری قصد سرمایهگذاری دارد و تصمیم میگیرد اوراق قرضه خریداری کند. خرید اوراق قرضه به این معناست که پیشقسط وامی را پرداخت کرده است؛ بنابراین یک فعالیت تولیدی و خدمات نهایی محسوب نشده و در محاسبه GDP لحاظ نمیشود.
- فروش کالاهای دستدوم. مقدار GDP کالاهای خریداریشده دستدوم، در تولید و خرید اول لحاظ شده است؛ بنابراین در معاملات بعدی، ارزشی به GDP نمیافزاید.
- فعالیتهای غیرقانونی مانند درآمدی که قاچاقچیان به دست میآورند.
تفاوت تولید ناخالص ملی و تولید ناخالص داخلی (GNP Vs GDP)
تفاوت بین دو مفهوم اقتصادی تولید ناخالص داخلی و تولید ناخالص ملی در یک مفهوم است؛ ملیت افرادی که فعالیت اقتصادی انجام میدهند. به تعاریف زیر توجه کنید:
تولید ناخالص داخلی
ارزش بازاری کالاها و خدمات نهایی تولیدشده طی یک بازه زمانی معین و توسط افراد ساکن یک کشور (تبعه و غیرتبعه) است که آن را با GDP نشان میدهند.
تولید ناخالص ملی
ارزش بازاری کالاها و خدمات نهایی تولیدشده طی یک بازه زمانی معین و توسط افراد تبعه یک کشور است که آن را با GNP نشان میدهند. به مثال زیر توجه کنید:
آقای غفاری در کشور سوئیس ساکن شده و در آنجا اقدام به سرمایهگذاری کرده است و درآمد کسب میکند، اما مبلغی را با هدف سرمایهگذاری در ایران به کشور میفرستد و از این رقم مالیات کسر میشود؛ بنابراین به رقم سرمایهگذاری آقای غفاری در ایران تولید ناخالص ملی میگویند و معادل همین رقم از تولید ناخالص ملی کشور سوئیس کسر میشود. توجه داشته باشید که اگر قصد دارید رشد اقتصادی، رکود اقتصادی، نرخ رشد، درآمد سرانه و تأثیر تورم بر تولیدات یک کشور را بسنجید، باید از شاخص GDP استفاده کنید، اما تولید ناخالص ملی برای درک استانداردهای زندگی مردم در کشورهای مختلف به شما کمک میکند.
سخن پایانی
برای بررسی سلامت اقتصاد یک کشور و به دست آوردن دیدگاهی کلی از عملکرد آن و میزان رشد یا پسرفت اقتصاد یک کشور میتوان از شاخص GDP استفاده کرد؛ زیرا تا حدودی مسیر حرکت اقتصاد یک کشور را نشان میدهد، اما توجه داشته باشید که برای بررسی دقیق عملکرد اقتصاد یک کشور باید به شاخصهای مهم اقتصادی دیگر، مانند نرخ بیکاری، امید به زندگی، سطح سواد و… توجه شود.
شاخص تولید ناخالص داخلی GDP چیست؟ تاثیر آن در فارکس
امروزه با توجه به شرایط اقتصادی جهان، دیگر تنها داشتن نیروهای نظامی و تسلیحات برای یک کشور قدرت محسوب نشده و میزان آن از قدرت اقتصادی بسیار کمتر شده است. کشورهای مانند چین و آمریکا با افزایش تولید با یکدیگر مانند یک جنگ واقعی در حال رقابت هستند. افزایش تولیدات یک کشور نشان دهنده رونق اقتصادی آن کشور بوده و وضعیت خوب اقتصاد یک کشور را نشان میدهد. شاخص تولید ناخالص داخلی یا GDP نشان دهنده میزان تولید یک کشور بوده و میزان آن قدرت اقتصادی آن کشور را نشان میدهد. با توجه به اهمیت این شاخص در تحلیل های اقتصادی یک کشور و تحلیل های جفت ارزهای فارکس در ادامه به صورت کامل این شاخص اقتصادی را به شما عزیزان آموزش خواهیم داد.
شاخص GDP تولید ناخالص داخلی چیست؟
شاخص تولید ناخالص داخلی یا GDP یکی از شاخص های اقتصادی مهم کشورهای جهان بوده و نشان دهنده میزان ارزش تولید کالا و خدماتی است که یک کشور تولید کرده است. در گذشته شاخص GDP کمی متفاوت تر از شاخص GDP بود که از سال 1934 فردی به نام سیمون کوزنتس که یک نابغه اقتصاد دان بود و دارای جایزه نوبل بود، شاخص GDP را به شکل کنونی ابداع کرد. شاخص GDP به دو صورت هر فصل و سالانه منتشر شده و میزان آن نشان دهنده وضعیت اقتصادی کشور است. اگر میزان GDP برای یک کشور مثبت باشد، نشان دهنده وضعیت خوب اقتصاد آن کشور بوده و در صورت منفی بودن آن، وضعیت بد اقتصاد کشور را نشان میدهد. اگر گزارشات GDP برای یک کشور به صورت مداوم منفی باشد، وضعیت اقتصاد آن کشور در وضعیت خوبی نبوده و خطر رکورد را به همراه دارد. نکته مهمی که در رابطه با GDP باید به آن توجه داشت این است که این شاخص میزان تولید ناخالص داخلی در گذشته را نشان داده و مربوط به حال حاضر نیست و از این رو به این شاخص یک شاخص عقب مانده گفته میشود.
فرمول مربوط به شاخص اقتصادی که سیمون کوزنتس آن را ابداع کرده است به این صورت میباشد که میزان تولید شرکت های بومی کشور به همراه شرکت های خارجی که داخل خاک آن کشور در حال تولید هستند با یکدیگر جمع شده و تشکیل دهنده شاخص تولید ناخالص داخلی میباشد. البته شرکت های بومی که خارج از کشور در حال تولید هستند شامل این شاخص اقتصادی نخواهند شد.
نحوه محاسبه شاخص تولید ناخالص داخلی GDP
برای محاسبه مقدار شاخص تولید ناخالص داخلی به دو روش میتوان آن را بدست آورد. روش استفاده از درآمد و روش استفاده از هزینه ها. باید توجه داشته باشید که روش دوم یعنی هزینه بیشتر استفاده شده اما در کل باید هر دو به یک عدد برسند. در روش اول که استفاده از درآمد بوده از طریق مقادیر مالیات، سود ناخالص، حقوق کارمندان و کم کردن این مقدار با یارانه ها میزان درآمد از اقتصاد بدست خواهد آمد. در روش دوم یعنی هزینه، صادرات،هزینه های دولت، کل مصرف و سرمایه گذاری را با هم جمع کرده و مقدار بدست آمده نشان دهنده GDP خواهد بود.
تفاوت شاخص GDP و GNP چیست؟
شاخص GNP با شاخص GDP شامل تفاوت های شده و این تفاوت ها مربوط تابعیت شرکت های است که در حال تولید هستند. شاخص GNP به تولید ناخالص ملی اشاره دارد و شامل درآمد شرکت های بومی میشود که در داخل کشور و خارج از کشور در حال تولید هستند. تفاوت این شاخص با شاخص GDP در شامل شدن شرکت های بومی خارج از کشور بوده و درآمد این شرکت ها در این شاخص لحاظ میشود. اما شرکت های کشورها دیگر که در خاک این کشور در حال تولید هستند را لحاظ نکرده و تفاوت این دو شاخص در این توضیحاتی است که داده شد.
تاثیر شاخص تولید ناخالص داخلی GDP در فارکس
شاخص GDP یکی از شاخص های مهم اقتصادی کشورهای دنیا بوده که معامله گران فارکس مخصوصا معامله گران فاندامنتال یا بنیادی فارکس به آن توجه بسیار زیادی دارند. در تقویم اقتصادی فارکس نیز این شاخص از جمله اخبار مهم است که هنگام انتشار میزان شاخص GDP ، بازار فارکس و جفت ارزهای مرتبط با کشور منتشر کننده این شاخص از نوسانات بسیار زیادی برخوردار میشوند. البته همیشه تاثیر پذیری از انتشار این شاخص اقتصادی در فارکس به یک صورت نبوده و باید به عوامل تاثیر گذار دیگری نیز توجه داشته باشید. هنگامی که این شاخص اقتصادی در حال رشد بوده و نشان دهنده شکوفایی اقتصادی آن کشور است، باید نگاه ویژه ای به سیاست های بانک مرکزی برای تعیین نرخ بهره داشته باشید.
همان طور که گفته شد، هنگامی که شاخص GDP در حال رشد بوده و اقتصاد وضعیت خوبی دارد، مصرف کنندگان با توجه به وضعیت خوب اقتصادی شروع به خرید بیشتر کرده و میزان مصرف بالا میرود. با افزایش مصرف شاخص GDP چیست؟ و با توجه به قانون عرضه و تقاضا، قیمت محصولات افزایش پیدا کرده و در چنین شرایطی برای کنترل تورم، بانک مرکزی کشور به دنبال افزایش نرخ بهره میباشد.
به طور که تاثیر پذیری و واکنش معامله گران به انتشار میزان GDP را میتوان به سه دسته تقسیم کرد. اولین واکنش و تاثیر بر این شاخص هنگامی است که میزان انتشار کمتر از حد انتظار کارشناسان اقتصادی باشد. در چنین شرایطی با توجه به اینکه اخبار منفی برای ارز مورد نظر منتشر شده است، معامله گران شروع به فروش ارز مورد نظر کرده و ارزش آن شروع به کاهش خواهد کرد.
در صورتی که میزان شاخص GDP با انتظار کارشناسان اقتصادی تقریبا برابر باشد، باید ابتدا به موارد دیگر نیز معامله گران توجه داشته باشند. به طور مثال میزان اعلام شده را با سه ماه قبل و یک سال قبل مقایسه کرده و پس از آن وضعیت اقتصادی کشور مورد نظر را بسنجند و در معاملات خود از آن استفاده کنند.
در تاثیر پذیری میزان شاخص GDP در هنگام بیشتر از حد انتظار، معمولا ارز مورد نظر تقویت شده و دچار نوسانات بسیار زیادی در دقایق اولیه انتشار آن میشود.
دیدگاه شما