راهنمای اصول سرمایهگذاری موفق
می‌خواهیم یک‌بار برای همیشه تکلیف‌مان را با مقوله سرمایهگذاری روشن کنیم. اینکه چگونه براساس میزان درآمد، پس‌انداز، اولویت‌ها، اهداف و ویژگی‌های شخصی و شغلی‌مان، مناسب‌ترین بازارها (نه بهترین‌ها) را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم. پس در ادامه با من همراه شوید…
حتماً شما هم سؤالاتی اصول سرمایهگذاری مشابه سؤالات زیر را شنیده‌اید یا حتی در ذهنتان چندتایی از آنها را دارید:
- من فلان مبلغ پول دارم؛ کجا سرمایهگذاری کنم؟
- درآمد من خیلی کمه و اصلاً چیزی نمی‌مونه که بخوام باهاش به سرمایهگذاری فکر کنم!
- آخه مگه با این مبلغی که من دارم هم می‌شه سرمایهگذاری کرد؟
- من در فلان بازار سرمایهگذاری کردم و حالا کلی در زیان هستم؛ چه کنم؟
- به‌نظرتون من پولم رو ببرم در ملک بخوابونم یا طلا و دلار بخرم؟
- فلان مبلغ پول دارم؛ کی برم دلار بخرم؟
- آگه فلان مبلغ پول در بهمان بازار سرمایهگذاری کنم، ماهانه چقدر بهم سود می‌ده؟
- شش ماه دیگه می‌خوام مهاجرت کنم خارج؛ چه کار کنم که تا اون موقع پس‌اندازم دو برابر بشه؟
- و صد تا سؤال دیگه شبیه به اینها…
تمام این سؤالات و دغدغه‌ها، با وجود تکراری بودن، بسیار مهم هستند! اما پاسخ به هرکدام از آنها برای هر شخص بسیار متفاوت است و از طرفی برخی از این سؤالات از اساس اشتباه هستند.
در سی‌وچهارمین دورهمی مجازی کافه پول که یکشنبه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۹۹ برگزار شد، تلاش کردم با بیان نکاتی مهم، بگویم که اصول سرمایهگذاری برای شروع و تداوم یک سرمایهگذاری موفق باید چه سؤالاتی از خود یا مشاورمان بپرسیم تا به مناسب‌ترین روش‌های اجرایی برای رشد مالی‌مان دست پیدا کنیم.
این موضوعات را هم بررسی کردیم که چگونه براساس میزان درآمد، پس‌انداز، اولویت‌ها، اهداف و ویژگی‌های شخصی و شغلی‌مان، مناسب‌ترین بازارها (نه بهترین‌ها) را برای سرمایهگذاری انتخاب کنیم.
تعریف سرمایهگذاری چیست؟
در ابتدای کافه پول از دوستان عزیز پرسیدم که به نظرشان «سرمایهگذاری چیست و چه تعریفی دارد؟». هرکسی نظر خودش را بیان کرد، اما می‌توانیم یک تعریف واحد و تقریباً جامع از سرمایهگذاری را به این شکل بیان کنیم:
«سرمایهگذاری یعنی خرید یک دارایی یا هر چیز دیگری به این امید که در آینده قیمت آن افزایش خواهد یافت و یا درآمدی را ایجاد خواهد کرد.»
شاید بتوان از دو زاویه دیگر هم سرمایهگذاری را تعریف کرد:
«در علم اقتصاد، سرمایهگذاری یعنی خرید کالایی که در حال حاضر مصرف نمی‌شود، اما در آینده فرد به آن نیاز پیدا خواهد کرد و آن کالا برای او سودآور خواهد بود.»
«در علم مالی، سرمایهگذاری به این معنی است که فرد یک دارایی مالی نظیر سهام را می‌خرد و پیش‌بینی میکند که آن دارایی مالی در آینده سودآور خواهد بود و قیمتش افزایش خواهد یافت، بنابراین با فروش به قیمت بالاتر سود خوبی به دست خواهد آورد.»
در سرمایهگذاری، باید به چند کلیدواژه مهم توجه کنیم. اینکه یک سرمایهگذاری باید حتماً «درآمد غیرفعال» ایجاد کند، حالا این دستیابی به درآمد غیرفعال می‌تواند یا از محل پس‌اندازهای ما باشد و یا از محل به تأخیر انداختن هزینه‌ها و کسب سود. به‌طورکلی هم می‌توانیم بگوییم اهداف سرمایهگذاری در هر بازاری یکی کسب ارزشمندترین دارایی است و یکی هم دستیابی به اهداف مالی تعیین شده…!
جعبه ابزار سرمایهگذاری
برای اینکه یک سرمایهگذاری مناسب انجام دهیم، نیاز به یک جعبه ابزار داریم. درست مثل یک نجار یا یک مکانیک ماشین که بدون جعبه ابزار کارایی چندانی دارد، شما هم بدون داشتن یک جعبه ابزار مناسب، نمی‌توانید فعالیت اثربخشی در بازارهای سرمایهگذاری داشته باشید.
نخستین ابزاری که باید در این جعبه قرار دهید، تقلب است. اجازه دهید توضیح دهم. چون ممکن است برداشت اشتباهی از این واژه داشته باشید. منظور من از تقلب این است که بتوانیم از روی دست کسانی که در راه سرمایهگذاری موفق بوده‌اند، الگوبرداری کنیم. دقت کنید، نگفتم کپی‌برداری، گفتم الگوبرداری!
الگوبرداری یعنی ببینیم آنها چه اصولی را رعایت کرده و از چه روش‌هایی جواب گرفته‌اند و ما هم از روی دست آنها تقلب کنیم! این نگاه کردن روی دست دیگران کمک میکند زوایای تازه‌ای در سرمایه‌گذاری‌مان پیدا کنیم و به دانش ناکافی خودمان بسنده نکنیم.
دومین ابزار درآمدتان است. شما برای سرمایهگذاری نیاز دارید مشخص کنید درآمدتان چقدر است و چه درآمدی مدنظر دارید. به دلیل اینکه مشخص بودن میزان درآمد شما و شفافیت در این زمینه، کمک میکند واقع‌گرایانه‌تر هم خرج کنید و هم سرمایهگذاری کنید.
سومین ابزار، دارایی شماست. شما باید بدانید کل دارایی موجودتان چقدر است. در مواقع بحرانی، همین دارایی‌ها و دانستن میزان آنهاست که به دادتان خواهد رسید. داشتن پس‌انداز را هم در همین دسته دارایی‌ها می‌توانیم قرار دهیم. چون پس‌انداز شما می‌تواند محل و منبع مناسبی برای سرمایهگذاری باشد.
ابزار چهارم در جعبه ابزار سرمایهگذاری شما، اطلاعات و شناخت است. این گزینه یکی از مهمترین ابزارهای شما در جعبه ابزار است و می‌توانیم بگوییم کار آچارفرانسه را انجام می‌دهد.
شناخت و اطلاعاتی که از خود، شخصیت خود، اطرافیان خود، روحیات و احساسات خود دارید و شناختی که از بازارهایی که در آن فعالیت می‌کنید دارید.
بسیاری از افرادی که در سرمایه‌گذاری‌ها شکست می‌خورند، بدون هیچ شناختی از خود و بازار هدفشان وارد شده و در نتیجه نمی‌توانند به اهداف مالی موردنظرشان دست پیدا کنند.
الزامات اصلی سرمایهگذاری
برای سرمایه‌گذار شدن و کسب درآمد پایدار از سرمایهگذاری، یک سری الزامات نیاز است که در این بخش از کافه پول، به آنها به صورت گذرا اشاره کردم و توضیحاتی کوتاه راجع به هرکدام دادم.
از جمله این الزامات، در ابتدا شناخت خود است. هرکسی بدون شناخت خود، روحیاتش و احساساتش وارد بازارهای سرمایهگذاری شود، بی‌تردید یا شکست خواهد خورد یا بهای سنگینی برای موفقیت‌های حتی کوچک خواهد پرداخت.
از دیگر الزامات بازارهای سرمایهگذاری، داشتن پروفایل شخصی است که در کافه پول‌های قبلی به صورت مبسوط در مورد آنها توضیح داده‌ام.
میزان ریسک‌پذیری، یکی دیگر از پراهمیت‌ترین الزامات سرمایهگذاری است. بدون دانستن سطح ریسک‌پذیری‌تان موفق نمی‌شوید.
قبل از ورود به یک بازار سرمایهگذاری باید بدانید که بین ریسک و میزان موفقیت شما (یا بهتر است بگویم بازدهی)، رابطه مستقیمی وجود دارد. به این معنا که اگر یک سرمایه‌گذار ریسک بیشتری می‌پذیرد، به معنای انتظار وی برای کسب بازدهی بالاتر است و در مقابل، وقتی یک سرمایه‌گذار حاضر نیست ریسک بالایی را قبول کند، به این معنا است که به کسب بازدهی پایین‌تر نیز رضایت دارد.
برای مثال کسی که قدرت ریسک‌پذیری پایینی دارد و مسکن را به عنوان یک بازار کم ریسک انتخاب میکند، توقع بازدهی کمتری دارد، اما فردی که در بازار بورس سرمایهگذاری میکند و ریسک بالاتری را می‌پذیرد، انتظار بازدهی بسیار بیشتری نیز خواهد داشت. پس شناخت میزان ریسک‌پذیری‌مان هم اهمیت بسیار بالایی دارد.
از دیگر الزامات سرمایهگذاری به میزان مهارت و استفاده از تجربیات قبلی اشاره کردم. راستش را بخواهید، نبود مهارت همچون نبود شناخت، نمی‌تواند موفقیت شما را تضمین کند. مثل این است که هیچ مهارتی در زمینه نجاری نداشته باشید و بخواهد یک صندلی و میز بسازید. طبیعتاً بدون کسب مهارت امکان پذیر نیست.
استفاده از تجربیات قبلی هم کمک حال شماست تا دیگر شکست‌های دستکم مشابه نخورید.
چند قانون نانوشته در سرمایهگذاری
در ادامه کافه پول شماره ۳۴، نکاتی طلایی که هر سرمایهگذاری باید به آنها توجه کند را توضیح دادم. با هم بخشی از این قوانین طلائی نانوشته سرمایهگذاری را مرور کنیم:
قانون نانوشته اول: فرصتها تغییر می‌کنند
همان‌طور که فصل‌های سال تغییر می‌کنند، فرصتها هم یکی در پی دیگری می‌آیند و می‌روند. نگران از دست رفتن یک فرصت نباشید و فرصت بعدی که در راه است را دریابید.
قرار نیست همه فرصت‌های سرمایهگذاری از آن شما باشد. این را در نظر بگیرید که فرصت همیشه هست. منتها هوشمندانه باید رصدشان کنید و این نکته را در نظر داشته باشید که در هر مقطع زمانی مختلف، یک بازار ممکن است بازدهی مطلوب‌تری داشته باشد.
روی هیچ بازاری تعصب نداشته باشید، اما در هر مقطع زمانی روی یک بازار «تمرکز» کنید.
قانون نانوشته دوم: استراتژی خروج
مسافرت به قطب بسیار عالی است، به شرط آنکه برای برگشت از آنجا نیز برنامه‌ای داشته باشیم. اگر نمی‌دانید چه موقع از یک سرمایهگذاری خارج شوید هرگز اقدام به خرید نکنید. به همین منظور باید قبل از تصمیمگیری و انجام هر سرمایهگذاری سناریوهای مختلفی برای حالت‌های موفقیت و شکست آن سرمایهگذاری در نظر بگیریم و سپس بر مبنای محتمل‌ترین سناریو دست به اقدام بزنیم.
به‌این‌ترتیب احتمال شکست و ضرر کاهش می‌یابد؛ اما علی‌رغم در نظر گرفتن تمام تمهیدات همواره این امکان وجود دارد که تصمیمات ما اشتباه از آب دربیاید، شرایط تغییر کند و یا اینکه حتی فرصت‌های بهتری برای سرمایهگذاری حاصل شود. این شرایط ایجاب میکند تا شما استراتژی خروج برای سرمایهگذاری خود داشته باشید.
به هر ترتیب آخر کار در سرمایهگذاری می‌تواند موفقیت‌آمیز و یا همراه با شکست باشد؛ اما نتیجه چه موفقیت باشد و چه شکست، درهرصورت یکی از مواردی که در سرمایهگذاری باید موردتوجه قرار دهیم زمان خارج شدن از آن است.
به این موضوع توجه کنید که بازار همواره در حال تغییر است و همواره فرصت‌هایی ایجادشده و فرصت‌های از بین می‌رود. با ماندن در یک سرمایهگذاری اشتباه نه‌تنها منابع خود را از بین می‌برید بلکه به علت بلوکه شدن پولتان فرصت‌های سرمایهگذاری دیگر را نیز از دست می‌دهید.
قانون نانوشته سوم: درک تفاوت سبد دارایی و تمرکز
در کافه پول‌های قبلی و به‌طور مشخص در کافه پول شماره ۲۳ گفتم که به نظر من، به‌جای تشکیل سبد سهام در یک بازار، بین دارایی‌های مختلف، سبد دارایی تشکیل دهید. من برای سرمایه‌های خرد و کوچک (حتی زیر ۲ میلیارد تومان) اعتقادی به تشکیل سبد سهام ندارم و همواره سبد دارایی را توصیه کرده‌ام.
البته بسیاری از افراد ممکن است این برداشت اشتباه را کنند که این کار تمرکزشان را به هم می‌زند، اما درک کنید که فعلاً سرمایه شما اندک است. فعلاً با تمرکز بر فعالیت در یک بازار، سعی کنید سرمایه‌هایتان را بزرگ‌تر کنید و سپس سبد دارایی تشکیل دهید. درواقع من به سبد دارایی معتقدم منتها بهتر است در ابتدا، تمرکزتان فقط بر روی یک بازار و یک دارایی باشد.
قانون نانوشته چهارم: در بحران‌ها به دنبال فرصت بگردید
باید بپذیریم که بحران‌ها همیشه هست. گاهی کمرنگ و گاهی مثل کرونا، بسیار پررنگ!
بحران‌ها همیشه‌ی خدا وجود داشته و همیشه هم وجود خواهد داشت. ویژگی اصلی بازارهای مختلف این است که «هرگز آرام و قرار ندارند». بازارها و بازارهای مالی همیشه در فراز و نشیب‌اند؛ بنابراین اگر به دنبال زمانی هستید که بازار آرام شود، این اتفاق هرگز نمی‌افتد.
بنابراین نباید روی چیزی که تسلط نداریم تمرکز کنیم. در عوض باید به این فکر کنیم که «اگر بحرانی پیش آمد چه کار کنیم و چگونه فرصت‌های طلایی را از دل بحران‌ها بیرون بکشیم؟»
اشتباهات متداول در سرمایهگذاری
اشتباهات رایجی وجود دارند که ممکن است در مواقع سرمایهگذاری یا فعلیت در بازارهای سرمایهگذاری رخ دهند. این به هیچ وجه فقط مختص شخص شما نیست، اکثر سرمایهگذاران بسیاری از اشتباهات زیر را انجام می‌دهند. در حقیقت، زمانی که سرمایهگذاران از اشتباهات قبلی خودآگاهی نداشته باشند ممکن است اشتباهات مشابهی را بارها و بارها تکرار کنند. خبر خوب این است که می‌توان از بسیاری از این اشتباهات به‌سادگی و از طریق آگاهی اجتناب کرد. برخی از این اشتباهات را در کافه پول ۳۴ گفتم. بد نیست شما هم از آنها آگاه باشید:
اشتباه اول: عدم درک و کنترل رفتار در سرمایهگذاری
اشتباه دوم: نادانی سعادت است!
اشتباه سوم: اشتباهات در حوزه برنامه ریزی مالی سرمایهگذاری
اشتباه چهارم: اشتباهات در حوزه استراتژی سرمایهگذاری
اشتباه پنجم: اشتباهات در تشکیل پرتفوی سرمایهگذاری
برای هرکدام از این موارد، هم مثال‌های متنوعی زدم و هم تلاش کردم این اشتباهات و خطاهای ذهنی سرمایهگذاران را مکرراً گوشزد کنم تا از رخ دادن چندین باره آنها جلوگیری کنند.
رازی که در کافه پول ۳۴ گفتم…
در مقطع پایانی کافه پول بعد از صحبت‌هایم در مورد اشتباهاتی که هر سرمایهگذاری ممکن است با آن روبرو شود، رازی هم به دوستان گفتم و آن راز این است: «انضباط مالی داشته باشید!»
هرکدام از ما ممکن است بگوییم ما انضباط مالی داریم، اما این خود نوعی توهم دانایی است. همه ما فکر می‌کنیم انضباط مالی داریم، اما حتی نمی‌دانیم همین‌الان دقیقاً چقدر در حساب بانکی ما و یا حتی در جیبمان است!
یکی از مهمترین مباحث در هنر سرمایهگذاری، داشتن انضباط مالی است. منظور ما از انضباط مالی این است که حتماً و به ساده‌ترین شکل ممکن حساب‌وکتاب‌های خود را داشته باشید.
بر تمامی مبالغ خریدها، فروش‌ها، هزینه‌ها و موجودی‌ها در کسب‌وکارتان و تمامی مبالغ در گردش اشراف کامل داشته باشید.
و همان‌طور که همیشه گفته: «اقتصاد رفتاری» را جدی بگیرید…
در آخر کافه پول شماره ۳۴ تأکید کردم که بحث‌های مربوط به اقتصاد رفتاری را جدی گرفته و دنبال کنید. برای درک ن مطالعه کافی داشته باشید و منابع دست اول را برای مطلع شدن از اقتصاد رفتاری، پیگیری کنید…
ممنون از اینکه با خلاصه مطالب کافه پول ۳۴ همراه من بودید. بسیار خوشحال می‌شوم درباره مباحث ارائه‌شده در گزارش، سؤالاتتان را در بخش نظرات بپرسید تا در نخستین فرصت به آنها پاسخ دهم و اگر تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شوم بازگو کنید.
اصول اولیه سرمایه گذاری,انواع و مشخصات سرمایه گذاری
سرمايه گذاري به زبان ساده عبارت است از خريد يک دارايي به اميد کسب درآمد يا افزايش قيمت در آينده و يا ترکيبي از اين دو مفهوم. از ديدگاه اقتصادي، سرمايه گذاري عبارت است از خريد يک کالاي غير مصرفي که براي ايجاد درآمد يا ايجاد ثروت به کار مي رود. از ديدگاه مالي سرمايه گذاري عبارت است از خريد داراييهاي مالي به منظور کسب درآمد و فروش در آينده با قيمت بالاتر.
به جرات مي توان گفت مسايل مالي يکي از مهمترين دغدغه هاي انسان را تشکيل داده و تقريبا" تمام فعاليتهاي انسان امروزي در راستاي تامين منابع مالي مورد نياز براي پوشش دادن هزينه هاي زندگي است. با گذشت زمان به همان نسبت که روابط و مناسبات اقتصادي و اجتماعي در جامعه پيچيده تر مي شود امور مالي نيز پيچيدگي بيشتري به خود مي گيرند و از همين روست که پدران ما در سالهاي گذشته کمتر از ما به اينگونه مسايل مي انديشيدند و قطعا فرزندان ما نيز بيشتر از امروز با اين موضوع دست و پنجه نرم خواهند كرد.
پیشرفت صنعت خدمات مالي، رقابت شديد و انواع نوآوريهاي مالي امروزه باعث شده است که اين صنعت از پيچيدگيهاي خاص خود برخوردار گردد و در عين حال فرصتهاي مناسبي نيز براي بهره برداري فراهم آيد و آشنايي با مباحث مالي مي تواند زمينه ساز استفاده از اين فرصتها باشد در این مقاله ما قصد داریم تا خوانندگان با اصول اولیه و تعاریف سرمایه گذاری این رشته ی پیچیده آشنا کنیم.
سرمايه گذاري
سرمايه گذاري به زبان ساده عبارت است از خريد يک دارايي به اميد کسب درآمد يا افزايش قيمت در آينده و يا ترکيبي از اين دو مفهوم. از ديدگاه اقتصادي، سرمايه گذاري عبارت است از خريد يک کالاي غير مصرفي که براي ايجاد درآمد يا ايجاد ثروت به کار مي رود. از ديدگاه مالي سرمايه گذاري عبارت است از خريد داراييهاي مالي به منظور کسب درآمد و فروش در آينده با قيمت بالاتر. ساخت يک کارخانه توليدي و ادامه تحصيل دو نمونه از سرمايه گذاري از ديدگاه اقتصادي و خريد سهام(stocks)، اوراق قرضه (Bonds) و املاک و مستغلات نمونه هايي از سرمايه گذاري از ديدگاه مالي هستند.
انواع سرمایه گذاری
1- سرمایه گذاری فیزیکی
2- سرمایه گذاری مالی
که البته در این مقاله تمرکز ما بر بخش سرمایه گذاری مالی است.
مشخصات یک سرمایه گذاری موفق
اهداف سرمایه گذاری را می توان طبق نمودار 1-2 تعریف نمود که شامل 5 مورد می باشد:
1- اطمینان از اینکه اصل پول سرمایه گذاری شده از بین نمی رود.
2- اینکه سرمایه گذاری به صورت مستمر درآمد زا باشد.
3- رشد قیمت و ارزش سرمایه ی اولیه را در بر داشته باشد.
4- سرمایه گذار بتواند از مزایای مالیاتی این سرمایه گذاری ( معافیت مالیاتی) برخوردار شود.
5- هر زمان که سرمایه گذار خواست بتواند سرمایه خود را تبدیل به پول نقد نماید.
به طور کلي سرمايه گذاري مالي عبارت از سرمايه گذاري در انواع اوراق بهادار، قراردادهاي مبتني بر اوراق بهادار و محصولات ارائه شده از سوي موسسات مالي نظير بانکها است که بنا به ماهيت خاص خود به پنج گروه قابل طبقه بندي مي باشند.
در اینجا هر یک از انواع سرمایه گذاری مالی را به اختصار شرح می دهیم:
اوراق بدهی
اين اوراق که اصطلاحا" ابزار بدهي (Debt Instruments) نيز ناميده مي شوند به طور رسمي قراردادي بين وام دهنده (سرمايه گذار) و وام گيرنده (فروشنده اوراق) به وجود مي آورند که در آن وام گيرنده تعهد مي کند اصل سرمايه گذاري و بهره مورد توافق را در تاريخ سر رسيد اوراق به وام دهنده پرداخت نمايد.
زمان اين قرارداد مي تواند از بسيار کوتاه مدت تا بسيار بلندمدت تغيير نمايد. اوراق قرضه (Bonds)، اوراق رهني (Mortgages)، اسناد خزانه (T-Bills) و اوراق بازرگاني (Commercial Papers) نمونه هايي از اين اوراق هستند.
معروفترين اين ابزار، اوراق قرضه مي باشد که توسط دولت فدرال، دولت استاني، شهرداريها، شرکتها و برخي مراکز مذهبي و آموزشي صادر مي شود. اوراق قرضه ممکن است از پشتوانه داراييهاي فيزيکي به عنوان وثيقه برخوردار باشد يا اينکه بر اساس اعتبار وام دهنده (دولت فدرال و . ) صادر گردد. اوراق قرضه اي که بر اساس اعتبار وام دهنده صادر مي شوند و وثيقه فيزيکي ندارند اصطلاحا Debenture ناميده مي شوند.
سهام
سهام عموما با واژه هاي Stock يا Share شناخته شده و نشاندهنده مالکيت دارنده آن در داراييهاي شرکت است. به طور کلي سهامدار يکي از شرکاي شرکت است که متناسب با ميزان سهم خود از سود شرکت سهم برده و بسته به نوع سهامي که در اختيار دارد ممکن است از حق راي در تصميم گيريهاي عمده برخوردار باشد.
سهام داراي انواع مختلفي مي باشد و سهامداران متناسب با نوع سهامي که در اختيار دارند از حقوق متفاوتي برخوردار هستند. سهام به طور کلي به دو دسته سهام عادي (Common Shares) و سهام ممتاز (Preferred Shares) تقسيم مي شوند.
سهام عادي به دارنده خود حق اعمال راي در مجامع عمومي شرکت را مي دهد و در صورت تقسيم سود (Dividend) توسط شرکت، دارنده سهام عادي سود دريافت مي نمايد. در عوض سهام ممتاز بدون حق راي بوده ولي پرداخت مبلغ ثابتي از سود را در هر سال به دارنده آن تضمين مي نمايد و اين سود بايستي قبل از سود سهام عادي پرداخت شود. حتي در صورتي که شرکت به هر دليل ورشکسته شود سهام ممتاز نسبت به سهام عادي از اولويت بازيافت سرمايه برخوردار خواهند بود.
صندوقهای (شرکتهای) سرمایه گذاری
شرکتها يا تراستهايي هستند که به نيابت از مشتريان خود سرمايه گذاري نموده؛ سود يا زيان حاصل از اين فعاليتها مستقيما به سرمايه گذاران بازمي گردد و در اين ميان مديران صندوق هزينه هاي مديريتي دريافت مي نمايند.اين شرکتها که Mutual Fund نام دارند با انتشار سهام که اصطلاحا Unit ناميده مي شود اقدام به جمع آوري منابع مالي و سرمايه گذاري در اوراق بهادار مي نمايند. ويژگي سرمايه گذاري در اين صندوقها در مقايسه با سهام، برخورداري از مديريت حرفه اي سرمايه گذاري مي باشد. اين سرمايه گذاري براي آندسته از افرادي که دانش و فرصت سرمايه گذاري حرفه اي ندارند بسيار مفيد بوده و در مقايسه با سهام از ريسک به مراتب کمتري برخوردار است.
ابزار مشتقه:
اين نوع سرمايه گذاري که از ريسک بالايي برخوردار است مناسب سرمايه گذاراني است که قدرت ريسک پذيري بالايي داشته و از دانش لازم نيز برخوردار باشند. اين نوع اصول سرمایهگذاری سرمايه گذاري عمدتا ابزاري هستند که به پشتوانه اوراق بهادار مالي نظير سهام يا شاخص سهام به وجود مي آيند.
اين ابزار به دليل پيچيدگي خاص خود در مقاله اي جداگانه مورد بررسي قرار خواهند گرفت ليکن در اينجا به طور مختصر به انواع ابزار مشتقه اشاره مي گردد.
ابزار مشتقه به دو دسته قراردادهاي اختيار معامله (Options) و قراردادهاي آتي (Futures) تقسيم مي شوند. قراردادهاي اختيار به دارنده آن اختيار (و نه اجبار) خريد يا فروش اوراق بهادار در زماني خاص با قيمتي خاص را مي دهد در حاليکه قرارداد آتي زمان، مقدار و قيمت معامله اي در آينده را از هم اکنون مشخص مي نمايد.
همانگونه که ملاحظه مي شود درک مفهوم ابزار مشتقه دشوارتر از ساير اوراق بهادار است و لازم است تا در موقع مناسب به آن پرداخته شود.
آشنایی با اصول مدیریت سرمایه
با توجه به رشد چشم‌گیر شاخص‌های بازار سهام طی سالیان اخیر، صاحبان سرمایه‌های خرد و کلان از اقشار مختلف و با هر میزان تخصص مالی، وارد بازار سرمایه شده‌اند. هرچند گزینه‌های مطمئن‌تری نظیر صندوقهای سرمایهگذاری هم وجود دارند اما، بسیاری از افراد به دلایل مختلف ترجیح می‌دهند که خودشان مستقیماً در بازار به خرید و فروش سهام بپردازند.
به منظور سرمایهگذاری آگاهانه، باید پیش از ورود به بازار آموزش دیده و ارکان اصلی فرآیند معامله‌گری یعنی تحلیل، روانشناسی و مدیریت سرمایه را به خوبی فرا بگیرید. یادگیری این مفاهیم، از طریق آموزش‌های تئوری و تجربه معامله‌گری در بازار بورس، حاصل میشود. در این میان، بخش مدیریت سرمایه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا، مستقیماً با بقای افراد در بازار مرتبط بوده و به گونه‌ای می‌توان آن را ضامن حفظ و رشد سرمایه معامله‌گران دانست. برای پیاده سازی قوانین مدیریت سرمایه در بازار بورس، عملکرد سیستماتیک و تفکر منطقی فرد الزامی است. قطعاً معامله‌گری که این مفهوم را به خوبی درک نموده و اجرایی کند، از آرامش روحی بیشتری حین داد و ستد برخوردار است زیرا، با درنظر گرفتن تمام ریسک‌های ممکن اقدام به سرمایهگذاری می‌نماید و همین موضوع یکی از سنگ بناهای اصلی موفقیت در بازار مالی است.
مدیریت سرمایه چیست؟
اگر بخواهیم یک تعریف جامع و کلی ارائه کنیم، دانش و مهارت سرمایهگذاری با ریسک حداقل در راستای کسب بازدهی حداکثر را مدیریت سرمایه می‌نامند. هدف اصول سرمایهگذاری اصلی مدیریت سرمایه در وهله اول، کنترل ریسک و حفظ دارایی است. از این جهت در برخی از منابع آموزشی، مدیریت سرمایه به همان مدیریت ریسک نیز تعبیر میشود. به بیان ساده‌تر، مفهوم مدیریت سرمایه این است که برای بدست آوردن بازدهی مورد انتظار خود باید مقدار ریسک مشخصی متقبل شوید؛ طبق اصول حرفهای معامله‌گری و به منظور جلوگیری از وقوع ضررهای سنگین و غیر قابل تحمل، باید پیش از ورود به موقعیت معاملاتی مقادیر این بازده و ریسک معلوم و به گونه‌ای متعادل شده باشند که در مقابل انتظار برای کسب سودی معقول، ضرر کمی پیش روی شما باشد.
اعمال صحیح قوانین مدیریت ریسک در فرآیند معاملات، می‌تواند در راستای کاهش ضرر و زیان تأثیر به سزایی داشته باشد. ترکیب یک استراتژی معاملاتی کارا و مدیریت سرمایه، ضمن پیش‌گیری از وقوع ضررهای سنگین و غیر منتظره، به مرور زمان منجر به رشد سرمایه شما خواهد شد. اعمال مدیریت ریسک در معاملات سهام و سایر ابزارهای مالی، تابع قوانین واحد و مشخصی نیست و از یک فرد تا دیگری متفاوت است. در واقع جزئیات و نحوه اعمال مدیریت سرمایه، تا حد زیادی به دیدگاه سرمایهگذاری، اهداف مالی، طرز تفکر و روحیات شخص بستگی دارد. بر اساس چنین معیارهایی، رویکرد سرمایهگذاران در قبال ریسک را تشخیص داده و آنها را در دو دسته کلی ریسک‌گریز و ریسک‌پذیر تقسیم می‌کنند.
در نتیجه معامله‌گران باید از قواعد مدیریت ریسکی استفاده کنند که متناسب با شخصیت سرمایهگذاری آنها باشد و در این زمینه نمی‌توان برای همگان نسخه‌ای واحد تجویز نمود. بطور مثال؛ میزان پذیرش ریسک معامله‌گران کوتاه مدتی در هر موقعیت معاملاتی نسبت به افرادی که دیدگاه بلند مدت دارند، کاملاً متفاوت است.
بسیاری از افراد، با رویای یک شبه ثروتمند شدن وارد بازار سهام شده و انتظار دارند ظرف مدت کوتاهی، سرمایه خود را چند برابر کنند! چنین سرمایه‌گذارانی را حتی نمی‌توان شدیداً ریسک پذیر نامید اصول سرمایهگذاری زیرا، مفهوم ریسک اصلاً برای آنها تعریف نشده است و در محاسبات ذهنی خود صرفاً به سود می‌اندیشند. چنین شخصی حتی ممکن است مدتی معاملات سوددهی را نیز تجربه کند اما، در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه و پذیرش بدون محدودیت ریسک، سرمایه خود را به نابودی می‌کشاند. به راستی می‌توان ادعا نمود؛ یکی از اصلی ترین وجوه تمایز معامله‌گران موفق با سایرین، رعایت اصول مدیریت سرمایه است.
امروزه برای مدیریت ریسک روش‌های مختلفی وجود دارد. شیوه‌های کلاسیک بیشتر بر محاسبات ساده متمرکز بوده و مدل‌های جدید نظیر روش پروفسور بالسارا، غالباً بر اساس جداول و فرمول‌های پیچیده ریاضی بنا شده‌اند. همگی این روش‌ها مبتنی بر ارزیابی ریسک موقعیت‌های معاملاتی بصورت انفرادی و در نهایت تعیین چهارچوب‌های مشخص برای محدوده ریسک پذیری معامله‌گران می‌باشند.
ارکان اصلی مدیریت سرمایه در بازار سهام
هرچند برای مدیریت سرمایه روش و فرمول مشخصی وجود ندارد اما برای تدوین قوانین مدیریت ریسک و ارزیابی دقیق موقعیت‌های معاملاتی در بازار، شاخص‌های مرسومی وجود دارند که مهمترین آنها عبارتند از:
- ریسک
- بازده
- حجم معاملات
- نسبت بازده به ریسک
- نسبت افت سرمایه
به منظور انجام معاملاتی اصولی و موفقیت آمیز، موارد اول تا چهارم را باید برای هر موقعیت معاملاتی و الزاماً پیش از ورود، بررسی نموده و در مورد آنها تصمیمگیری کنیم. در واقع پس از مشخص نمودن این موارد مشاهده می‌کنیم که نقاط خروج و حداکثر سود و زیان مورد انتظار از موقعیت معاملاتی مذکور، با دقت معین می‌شوند. به وضوح می‌بینیم که مدیریت سرمایه در راستای موفقیت هر استراتژی معاملاتی نقش کاملاً حیاتی ایفا می‌نماید که چشم پوشی از آن نتیجه‌ای جز شکست در پی نخواهد داشت. حال پس از شرح مفهوم و اهمیت مدیریت سرمایه در بازارهای مالی و ذکر ارکان اصلی آن به بیان برخی از قواعد مرسوم و توصیه‌های رایج در این زمینه می‌پردازیم؛
- پیش از ورود به معامله، باید ریسک و بازده مورد انتظار از آن را تعیین کنید.
- محاسبات مقادیر ریسک و بازده، تابع مستقیمی از نقاط خروج احتمالی و حجم معاملات می‌باشد.
- طبق اصول سرمایهگذاری و توصیه بزرگان بازار، حداکثر مقدار ریسک در هر موقعیت معاملاتی، نباید از ۳ درصد بیشتر شود!
- حداقل مقدار مجاز نسبت بازده به ریسک، برابر ۱ می‌باشد و در غیر این صورت، ورود به معامله خطای بزرگی است.
- در صورت نیاز به داشتن چندین موقعیت معاملاتی باز به صورت هم‌زمان، باید حداکثر ریسک قابل تحمل را بین این معاملات تقسیم نمود.
- زمانی که به بازدهی نجومی معاملات اعتباری و اهرمی می‌اندیشید، ریسک سنگین و چند برابری آنها را نیز مد نظر داشته باشید!
- آستانه تحمل افت سرمایه حساب معاملاتی خود را به طور دقیق مشخص نموده و زمانی که به دلیل چندین معامله زیان‌ده میزان افت سرمایه شما به محدوده خطر رسید، بدون تعلل فرآیند معاملات خود را برای مدتی متوقف کنید.
در مجموعه مقالات آتی مدیریت سرمایه در بخش بلاگ آسان بورس، مفاهیم ریسک، بازده، نسبت‌های مرتبط با مدیریت سرمایه و… به تفصیل توضیح داده خواهند شد.
11 قانون و اصول سرمایه گذاری موفق در بورس
اگر می‌خواهید در بورس وارد شوید به یک سری قوانین و اصول سرمایه گذاری نیاز دارید تا در این عرصه، موفق شوید و سرمایه خود را از خطرات در امان نگه دارید. حال در این نوشته به این قوانین مهم اشاره می‌کنیم و باید بدانید که بیشتر این قوانین بر پایه مسائل روانشناسی فردی استوارند و به اصلاح رفتار فرد سرمایه گذار تاکید می‌کنند.
بازار بورس، همواره یک بازار جذاب برای سرمایه گذاری بوده است ولی در عین حال می‌تواند یک بازار پرریسک برای افرادی باشد که دانش کافی را در زمینه سرمایه گذاری ندارند و این افراد غیر مطلع معمولا در بورس دچار زیان می‌شوند چونکه سرمایه گذاری در بورس نیاز به یک برنامه و پلن نوشته شده و منسجم دارد و هر فرد باید یک سری اصول سرمایه گذاری برای خود داشته باشد که از آنها پیروی کند و به قوانین خود پایبند باشد. در این نوشته به تعدادی از قوانین سرمایه گذاری در بورس می پردازیم که افراد صاحب نام فعال در بورس‌های جهانی همچون وارن بافت هم به آنها معترف هستند.
تعدادی از مهمترین قوانین و اصول سرمایه گذاری در بورس
۱- مانند یک سرمایه گذار موفق، آموزش بورس را فراموش نکنید
یکی از مهمترین قوانین سرمایه گذاری در بورس آموزش دیدن است؛ هرگز نباید از ضرورت آموزش بورس غافل شوید و به هزینه ای که برای آموزش پرداخت می‌کنید مثل یک حق بیمه نگاه کنید چون در واقع نیز همین طور است و آموزش، شما را در برابر خطرات سرمایه گذاری بیمه میکند و باعث میشود در پس زمینه ذهن خود در برابر موقعیت های پیش بینی نشده، راه حل های آماده داشته باشید و به آسانی فریب پیچ و تاب های چارت را نخورید. آموزش، همینطور باعث میشود که به تصمیمات خود اطمینان بیشتری داشته باشید و مطمئن تر قدم بردارید.
۲- در بازار بورس کوتاه مدت فکر نکنید
همان طور که می‌دانید، سرمایه گذاری با معامله گری و نوسانگیری فرق میکند و برای سرمایه گذاری در بورس باید صبور باشید و نباید با هر بالا و پایینی در قیمت به هیجان و استرس بیفتید یا وسوسه شوید که سهام خود را پیش از موقع بفروشید. یک سرمایه گذار باید دیدگاه بلند مدت داشته باشد. اگر صبور نباشید هیچ وقت سرمایه گذار موفقی نخواهید شد.
یکی از راهکارهایی که به شما در این کار کمک میکند دوری کردن از نگاه هر روزه به نمودارِ بازار است؛ نیازی نیست که سرمایه گذار هر دقیقه به چارت زل بزند با این کار تنها استرس می‌گیرد و در نهایت با یک سود ناچیز یا حتی در زیان سهام خود را خواهد فروخت.
۳- دمدمی مزاج نباشید
از جمله مهمترین قوانین سرمایه گذاری در بورس و اکثر بازار های مالی دیگر این است که دمدمی مزاج نباشید و وقتی تصمیمی گرفتید به آن پایبند باشید برخی از افراد فعال در بورس از خود هیچ اراده ای ندارند و چشم به دهان بقیه هستند هر زمان دیگران خرید کردند این افراد نیز از بقیه پیروی می‌کنند و مرتب سوال می پرسند که شما هم فلان سهم را خرید کرده اید یا نه و چه زمانی آن را بفروشم؟ مشکل اصلی این نوع افراد نداشتن دانش و آموزش کافی است و بعد از این مسئله ترس و ریسک گریزی مشکل بعدی آنهاست و مطمئنا هیچ گاه در بورس موفق نخواهند شد حتی اگر در کوتاه مدت سودهای اتفاقی داشته باشند.
۴- طمع نکنید
شاید تاکنون این جمله را بسیار شنیده باشید که می‌گوید: «طمع آرد به مردان روی زردی» در بورس هم این قضیه صادق است. اگرچه گفته میشود در سرمایه گذاری باید بلند مدت فکر کنید ولی نه تا حدی که واقع بینی خود را از دست بدهید.
مثلا وقتی می‌بیند سهامی که خریده اید چندین برابر سود کرده است نباید اجازه دهید طمع، سود تان را از شما بگیرد چون هیچ بازاری تا ابد صعودی نخواهد بود و سرانجام حداقل مقداری از مسیر رفته را باز خواهد گشت پس اگر سود خوبی کرده اید لااقل مقداری از آن را برداشت کنید. برای اینکه طمع دست شما را نبندد باید یک حد سود ذهنی داشته باشید که وقتی بازار به آن قیمت رسید تمام یا بخشی از سهام خود را بفروشید.
۵- امید واهی نداشته باشید
یکی دیگر از قوانین سرمایه گذاری در بورس این است که امید شما بر اساس واقعیت باشد یعنی اینکه اولا با چشم باز و بعد از تحقیق و بررسی درست، سهام مورد نظر خود را خریداری کنید و بعد اگر فهمیدید که اشتباه کرده اید و سهام بازنده را خریداری کرده اید نباید با امید واهی خود را گول بزنید که سهام دوباره اوج خواهد گرفت. در این حالت ها باید جرات پذیرش زیان را داشته باشید و هر چه زودتر سهام زیانبار را بفروشید چون اگر به حرفهای امید کاذب گوش دهید ممکن است چندین برابر زیان فعلی، زیان کنید و حتی کل سرمایه خود را از دست بدهید پس پذیرش سریع زیان کوچک بسیار بهتر از گرفتار شدن در باتلاق زیان های سنگین است.
۶- خرید در کف و فروش در سقف را فراموش کنید
اگر فکر می‌کنید که حتما باید در کف بازار بخرید و در سقف بفروشید باید بدانید که مسیر اشتباه را در پیش گرفته اید چون شاید کف و سقفی که انتظار آن را دارید هیچ وقت در آنجایی که می‌خواهید، شکل نگیرد و در این حالت موقعیت های سود آور زیادی را از دست خواهید داد پس بهتر است به جای وسواس داشتن برای گرفتن بیشترین سود، تمرکز خود را روی گرفتن سود های مطمئن تر بگذارید.
۷- تمام تخم مرغ‌ها را در یک سبد نگذارید
در بازار بورس هیچ چیز قطعی و ۱۰۰% نیست پس فکر نکنید اگر در حال حاضر شرایط برای سهام یک شرکت کاملا مطلوب است در آینده نیز حتما همین طور خواهد بود و یک سرمایه گذار موفق ریسک های غیرمنتظره و پیش بینی نشده را نیز در نظر می‌گیرد و تمام سرمایه خود را بر روی یک نوع سهم، سرمایه گذاری نمیکند بلکه یک سبد سهام تشکیل می‌دهد و در آن سهام با ریسک های متفاوت را خریداری میکند. با این کار اگر یک نوع سهم سقوط کرد کل دارایی فرد به خطر نمی افتد بلکه تنها مقداری در زیان خواهد رفت که شاید با سود انواع دیگر سهامی که خریداری کرده است جبران شود پس اصطلاحا نباید تمام تخم مرغ ها را در یک سبد بگذارید.
۸- بی اطلاع نباشید
اگر می‌خواهید در بورس فعالیت کنید باید بخشی از وقت خود را صرف آگاهی از اخبار مرتبط کنید چون اخبار و موضوعات فاندامنتال در آینده سهام اهمیت زیادی دارد و نباید از این بخش بی اطلاع باشید چون در این صورت تصمیمات اشتباهی خواهید گرفت که ممکن است سرمایه شما را به خطر بیندازد. علاوه بر آگاهی از اخبار، موضوع دیگر این است که باید بدانید که ممکن است اخبار و وقایع چه اثراتی بر قیمت سهام شما بگذارند و این مسئله همان تحلیل بنیادی یا فاندامنتال است که برای موفقیت در بازار بورس به آن نیاز دارید.
بررسی سرمایهگذاری صندوقهای بازنشستگی ایران در پرتو اصول سرمایهگذاری مقاله
صندوقهای بازنشستگی بهعنوان سرمایهگذاران نهادی، به‌موجب اسناد مصوب سازمانهای بینالمللی شامل اتحادیة بینالمللی تأمین اجتماعی، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، بانک جهانی و سازمان بینالمللی کار در سرمایهگذاریهای خود باید از اصولی مانند داشتن اهداف مشخص، تعادل امنیت و سودآوری، استقلال از مداخلات دولت و مسئولانه‌بودن سرمایهگذاری، پیروی کنند. با توجه به آنکه تبعیت صندوقها از این اصول، موجب تقویت منابع مالی و توانایی آنها در ایفای تعهدات در برابر بیمهشدگان و در نهایت، تضمین حق بر تأمین اجتماعی اعضای صندوق خواهد شد، در نظام حقوقی بیشتر کشورها، پیروی صندوقها از این اصول نظاممند شده است. این مقاله که با رویکرد تطبیقی به رشتة تحریر درآمده است، پس از تبیین هر یک از اصول سرمایهگذاری، تأثیر مشکلات کنونی صندوقهای بازنشستگی ایران بر تضعیف یا نقض این اصول را بررسی کرده است. یافتههای این مقاله نشان داد صندوقهای بازنشستگی ایران برای رهایی از بحران مالی یا دستیابی به سود بیشتر، در موارد متعدد با تخطی از برخی مقررات قانونی، این اصول را نقض کردهاند، به‌طوری که این امر موجب نادیده‌گرفته‌شدن برخی اصول حاکم بر بیمههای اجتماعی شده است.
In the last two decades، pension funds active in Iran are faced with several financial difficulties that many of them refer funds investment mechanisms. Nowadays، pension funds investment follows of several principles consist of clarity of objectives، balance of profitability and security، independence from government interferences and being Responsible Investment that has emphasized international organizations such as ISSA، OECD، ILO and World Bank on them. As regards following of these principles will cause strengthening of fund financial source and، ultimately، guarantee the rights of the insured، the pension funds follow of these principle in many country legal system. Nonetheless، reviewing and researching of Iran's pension funds problems shows these financial institutions have violated these principles in many cases. This essay that has been written with comparative approach، after explanation of the most problems of pension funds، shows that each of problems has violated or debilitated which principles governing on pension funds investment.
خلاصه ماشینی:
یافتـه هـای ایـن مقالـه نشـان داد صـندوق هـای بازنشستگی ایران برای رهایی از بحران مالی یا دستیابی به سود بیشتر، در موارد متعدد با تخطی از برخی مقررات قـانونی، ایـن اصـول را نقض کرده اند، به طوری که این امر موجب نادیده گرفته شدن برخی اصول حاکم بر بیمه های اجتماعی شده است . Responsible Investment محیط زیستی، اجتماعی و حکمرانی (مطلوب ) است که با توجه به اهمیت آن برای بازگشت سرمایه و اجرای تعهدات مالی بلندمدت صندوق های بازنشستگی به عنوان یک اصل ، مورد توجه بانک جهانی قرار گرفته است (٢٠١٥ ,World Bank Group). در دوران رشد که صندوق ، هزینه ای برای پرداخت مستمری صرف نمیکند، باید بتواند با برنامه ریزی صحیح ، مبالغ ذخیره شده از محل وجوه بیمه را در زمینه های مطمئن سرمایه گذاری کند، زیرا زمانی که صندوق به مرحلۀ بلوغ برسد بخش عمدة منابع ، صرف پرداخت مستمری بازنشستگی میشود و ممکن است دیگر چنین فرصتی برای سرمایه گذاری، فراهم نباشد. مداخله های دولت در نظام تأمین اجتماعی ایران مداخلۀ دولت در امور صندوق بازنشستگی، سرمایه گذاری این نهادهای مالی را به طور مستقیم یا غیرمستقیم ، تحت تأثیر قرار داده است . از آنجا که ، سرمایه گذاری صندوق ها در راستای حفظ حقوق بیمه شدگان ، از اصول خاصی تبعیت میکند که توسط سازمان های بین المللی و دولت های توسعه یافته ، پذیرفته شده است ، این پژوهش با نگاه به مهم ترین اصول به آسیب شناسی سرمایه گذاری صندوق های بازنشستگی در ایران پرداخته است .
کلید واژه های ماشینی:
بازنشستگی ، سرمایه ، صندوق بازنشستگی ، سرمایهگذاری صندوقهای بازنشستگی ایران ، سرمایهگذاری ، سرمایهگذاری صندوق ، بازنشستگی ایران ، بیمه ، دولت ، صندوقهای بازنشستگی ایران در پرتو
دیدگاه شما