تعیین قیمت سفته چگونه است

قوانین سفته

سفته هم مثل چک و برات یکی از انواع اسناد تجاری است. این سند تجاری در معاملات تجاری و بازرگانی کاربرد بسیار زیادی دارد. سفته سندی است که تعهد می آفریند و صادر کننده آن باید وجه نوشته شده در آن را پرداخت کند. در واقع ریشه به وجود آمدن بیشتر اسناد تجاری به این علت است که جا به جا کردن پول برای انجام معاملات کاری سخت و پرخطر بوده و هنوز هم این کار پرخطر است. البته این روزها سفته در بیشتر موارد حکم ضمانت را دارد و در بیشتر موارد برای انجام معاملات از چک استفاده می شود.

نکته مهم در مورد سفته این است که این سند تجاری هنوز هم بعد از مدت زمان زیادی که از وجود آن می گذرد جایگاهی شبیه به چک پیدا نکرده و حتی قوانین و مقررات آن نسبت به چک برای بسیاری از مردم ناشناخته است.

نکته مهم در مورد سفته این است که مبلغ تعهد داده شده در سفته باید در تاریخ مشخص و یا حتی عندالمطالبه پرداخت شود.

مبلغ ذکر شده در سفته تنها به کسی پرداخت می شود که سفته در وجه او صادر شده و اگر بخش نام سفته خالی یا در وجه حامل ذکر شده باشد مبلغ سفته به کسی تعلق می گیرد که سفته در دست او باشد.

البته خوشبختانه سفته دارای سقف است و برای مثال یک سفته ده میلیون ریالی تنها همین اندازه تعهد مالی به همراه دارد. امکان درج مبلغ دلخواه مانند چک در سفته وجود ندارد. برای رسیدن به مبلغ دلخواه باید به همان اندازه سفته تهیه کنید.

برای صدور آن نیز باید یکسری موارد رعایت شود تا سفته در مقام سند تجاری باقی بماند. در توضیحات حقوقی در مورد سفته معمولا عنوان می شود که اگر نکات صحیح در صدور سفته رعایت نشود سفته دیگر حکم یک سند تجاری را ندارد و تنها یک سند عادی در نظر گرفته می شود. در این صورت دیگر مزایای اسناد تجاری شامل آن سفته نخواهد بود.

کارگران با چه شرایطی به کارفرما سفته بدهند؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، بسیاری از کارفرمایان هنگام عقد قرارداد استخدام نسبت به دریافت سفته بابت عنوان مبهم «حسن انجام کار» اقدام می‌کنند که بعضاً سؤالات و مشکلات فراوانی را برای کارجویان ایجاد کرده است.

برای پیش‌گیری از این مشکلات و سوءاستفاده‌های احتمالی، پیش از تحویل سفته به چند نکته توجه کنید:

حتماً در قرارداد پایه همکاری، شماره سفته و مشخصات آنرا ذکر کنید.

در قسمتی که می‌بایست نام گیرنده وجه درج شود، نام شخصی را که با آن قرارداد بسته‌اید بنویسید (اگر با شرکت قرارداد بسته‌اید نام شرکت و اگر با شخص حقیقی (یک فرد) قصد همکاری دارید نام وی درج شود).

حتماً در سفته علت صدور آنرا ذکر نمایید؛ مثلاً بنویسید بابت تضمین حسن انجام کار، بابت تضمین قرارداد و.

سفته چطور باید نوشته شود که در آینده طرف تعیین قیمت سفته چگونه است مقابل نتواند از آن سواستفاده کند؟ بهتر است سفته تاریخ نداشته و در روی سفته عبارت بابت ضمانت و حسن انجار کار را قید نموده و کپی از سفته تهیه کرده و به امضاء مدیر شرکت (کارفرما) برسانید.

همچنین در قرارداد هم ذکر شود که سفته فوق الذکر بابت ضمانت و حسن انجام کار به شرکت داده شده است. در اینصورت چنانچه کارفرما بعد از اتمام مدت قرارداد سفته را مسترد نکرد و نسبت به وصول وجه آن اقدام نمود، با اثبات اینکه شما حسن انجام کار داشته اید از وصول سفته جلوگیری می‌شود.

عدم استرداد سفته امانی کارگر بعد از پایان قرارداد کار و به اجرا گذاشتن آن‌ها توسط کارفرما، مصداق خیانت در امانت است.

در خصوص اتهام دائر بر خیانت در امانت نسبت به سفته‌های موضوع شکایت به این شرح که شاکی مدعی است به عنوان کارگر نزد متهم کار می‌کرده است و جهت تضمین دو فقره سفته‌های مذکور را نزد متهم به امانت گذاشته است و متهم نیز رسید داده است و مقرر بوده است پس از اتمام رابطه کارگری و کارفرمایی سفته‌ها را مسترد نماید و علی‌رغم این موضوع در حالی که استحقاق مطالبه وجه آن را نداشته است اقدام به طرح دادخواست حقوقی نموده است که طی دادنامه صادره از دادگاه حقوقی متهم صراحتاً به امانی بودن سفته‌ها اقرار نموده است.

با توجه به محتویات پرونده و اظهارات شاکی و رسید ابرازی از سوی وی و اظهار نامه ارسالی و این که مال مورد امانت می‌بایست به صاحبش مسترد شود و بر خلاف اظهارات ایشان رابطه قراردادی وجود داشته است و فلسفه وجود مال یا سند امانی در این گونه موارد و بر اساس عرف استرداد آن است نه تملیک آن و سایر امارات و قرائن موجود در پرونده وقوع جرم محرز بوده، به استناد ماده 674 قانون مجازات اسلامی حکم بر محکومیت وی به تحمل یک سال حبس تعزیری با احتساب ایام بازداشت احتمالی صادر می‌گردد.

* رای دادگاه تجدید نظر

در خصوص تجدیدنظرخواهی متهم باتوجه به اینکه مشاهده می‌شود تجدیدنظرخواه فاقد سابقه کیفری است استحقاق تخفیف مجازات را دارد. علی‌هذا دادگاه محکومیت یک سال حبس تعزیری را به شش ماه حبس تعزیری با احتساب ایام بازداشت قبلی تقلیل و تخفیف میدهد.

*دانستنی های قانون کار

در قرارداد کاری که طرفین با تراضی یکدیگر منعقد می نمایند آیا کارفرما قانونا میتواند از کارگر تضمیناتی مانند چک و سفته اخذ نماید؟ و آیا ارائه این تضمینات در مراجع حل اختلاف موثر در تصمیم گیری و صدور رأی خواهد بود؟

در قانون کار و مقررات تبعی آن در خصوص اخذ وثیقه و تضمیناتی از این قبیل از کارگران مشمول این قانون پیش بینی خاصی به عمل نیامده است ضمن اینکه شرایط کار و تعهدات مندرج در قرارداد کار تا جایی که مخالفت با قانون و مقررات جاری پیدا نکند با توافق طرفین تعیین می گردد. در عین حال مراجع حل اختلاف به چک و سفته اخذ شده از کارگر که کارفرما در این مراجع تسلیم میکند ورود نکردن بدون پرداختن به آثار حقوقی و تبعات ناشی از این گونه تضمینات اقدام به صدور رأی می نمایند.

چنانچه کارگر یا کارفرمایی در جلسه هیئت تشخیص به موضوعی صریحا اقرار و در ذیل اظهارات خود امضاء نماید؛ آیا میتواند در جلسه هیئت حل اختلاف عین همان موضوع را انکار نماید و متوسط به اشتباه شود؟

به استناد ماده 1277 قانون مدنی انکار بعد از اقرار مسموع نیست لیکن اگر فرد ادعا کند که اقرار او فاسد یا مبنی بر اشتباه یا غلط بوده شنیده میشود و همچنین است در صورتیکه برای اقرار خود عذری ذکر کند که قابل قبول باشد لیکن دعاوی مذکور مادامی که اثبات نشده مضر به اقرار نیست.

برخی از کارفرمایان، بستن قرارداد یا حتی به کارگیری بدونِ قرارداد کارگر را موکول به دریافت چک یا سفته می کنند. یکی از دلایل دریافت چک یا سفته توسط برخی کارفرماها، از کارگران، جلوگیری از شکایت احتمالی آنها نسبت به دستمزد و حقوق پرداخت شده است.

باید توجه داشته باشیم که دریافت چک و سفته، به خودیِ خود ممنوع نیست. گاه گرفتن تضمین به این دلیل است که کارگر وسایل یا اشیای گرانبهایی را، برای انجام مسئولیتش، از کارفرما دریافت کرده است. در چنین شرایطی، دریافت چک یا سفته، به عنوان ضمانت حفظ و بازگرداندن وسایل تحویل داده شده به کارگر، ارتباطی به قراردادِ کار ندارد و امری عادی تلقی میشود. با این حال مشکل عمده در گرفتن چک، صِرف دریافت آن نیست، بلکه سوءاستفاده ای است که ممکن است انجام گیرد.

به این ترتیب که وقتی کارگر به دلیل عدم پرداخت کامل دستمزد و حقوق از کارفرما به اداره کار شکایت میکند، کارفرما ضمن تهدید وی به طرح شکایت کیفری، به دلیل صدور چک بی محل، این تهدید را وجه المصالحه قرار میدهد و کارگر را ناچار به پس گرفتن شکایت خود میکند.

در این زمینه، این دو نکته مهم است.

نخست اینکه، به استناد ماده 13 قانون صدور چک و بندهای پنجگانه آن، چک سفید امضا یا چکی که بابت انجام تعهد یا معامله صادر شده است، قابل تعقیب کیفری نیست. بنابراین در متن چک، حتماً، برای ضمانت بودن آن را در برابر انجام تعهد قید کنید.

دوم اینکه، طبق ماده 673 قانون مجازات اسلامی(کتاب پنجم)، هرکس از سفید مُهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده یا به هر طریق به دست آورده است، سوءاستفاده کند، به یک تا سه سال حبس محکوم خواهد شد. همچنین به استناد ماده 674 همین قانون، اگر شخصی چک یا سفته ای را که در اختیار دارد و قرار بر این بوده که این چک یا سفته را به صاحبش بازگرداند (آنرا خرج نکند) مورد سوءاستفاده قرار دهد یا آنرا تلف کند و از بین ببرد، به حبس از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

سفته و مسائل کاربردی آن

پرسش: از نظر قانوني به چه سندي سفته گفته مي شود؟
پاسخ: سفته تعهدنامه است که به موجب آن امضاء كننده تعهد مي نمايد كه مبلغي وجه در زمان معين يا به محض مطالبه از سوي دارنده، در وجه حامل يا شخص معين يا به حواله كرد آن شخص كارسازي بنمايد.
پرسش: شرايط شکلي سفته چه مي باشد؟
پاسخ: سفته بايد حاوي موارد ذيل باشد:
الف) امضاء يا مهر صادرکننده
ب) نام و نام خانوادگي صادر کننده (متعهد)
ج) گيرنده وجه (متعهد له)
د) تاريخ صدور
ه) مبلغي که بايد پرداخت شود
و) موعد پرداخت
پرسش: چرا استقبال مردم از چک بيشتر از سفته است؟
پاسخ: امروزه، سفته سندي است که به جهت هزينه تمبرآن، و از طرف ديگر با ضمانت اجراي پايين تر از چک با اقبال کم تري روبروست. در حالي که چک يک سند ارزان قيمت و با ضمانت اجراي بالاست. همين امر در بازار کنوني موجب استفاده از چک به جاي سفته شده است. اگر چه در حال حاضر قانونگذار تلاش نموده تا از جنبه کيفري چک بکاهد اما اين موضوع که مردم هنوز به خاطر جنبه کيفري آن استفاده مي‌کنند غير قابل انکار است. در واقع، چک وسيله پرداخت و سفته وسيله تحصيل اعتبار است. بنا براين لازم است هريک از اسناد تجاري اعتبار شايسته خود را بيابد تا افراد براي هر معامله‌اي از چک استفاده نکنند.
پرسش: چه تفاوت هايي بين چک و سفته وجود دارد؟
پاسخ: نسبت به ثبت آدرس صادرکننده سفته نمي‌توان اقدام کرد و از همه مهمئتر اين که در بانک آدرس صادرکننده چک وجود دارد در صورتي که در مورد سفته چنين نيست و اگر سفته يک دست بچرخد ديگر نمي‌توان صادر کننده آن را پيدا کرد.
پرسش: آيا سفته يک سند رسمي است؟
پاسخ: بعضي بر اين باور هستند كه چون سفته در فرم هاي چاپي و تمبردار تهيه و توزيع مي گردند، سندي رسمي به حساب مي آيد و قانونگذار از آن (همانند چك) حمايت كيفري مي نمايد. يعني در صورت پرداخت ننمودن وجه در سر رسيد معين شده، صادر كننده آن قابل تعقيب كيفري و نهايتاً قابل مجازات مي باشد. در حالي كه سفته سندي است تجاري، كه اگر طبق قانون و با رعايت نمودن تشريفات مربوطه تنظيم گردد، دارنده آن از مزايايي بهره مند مي گردد كه اسناد عادي از آن برخوردار نمي باشند.
پرسش: سررسيد و زمان پرداخت در سفته چگونه تعيين مي شود؟
پاسخ: به يکي از صور ذيل مي باشد:
الف) اگر سفته عندالمطالبه (به رؤيت يا بي وعده) باشد، صادركننده بايد به محض مطالبه توسط دارنده، مبلغ آن را پرداخت نمايد. ب) چنان چه سفته داراي موعد معين باشد در زمان مقرر قابل پرداخت مي باشد.
پرسش: آيا سفته همانند چك قابل انتقال به ديگري مي باشد؟
پاسخ: بلي، در سفته عبارت «حواله كرد» به شخص اين اختيار را مي دهد كه سفته را به ديگري واگذار نمايد. البته بايد توجه داشت که اگر عبارت حواله كرد در سفته نيز وجود نمي داشت، دارنده سفته مي توانست با ظهرنويسي (پشت نويسي)، آن را به شخص ديگري انتقال دهد.
پرسش: در سفته نام چند نفر ذکر مي شود؟
پاسخ: صادر كننده (متعهد) كه مديون و بدهكار مي باشد و شخص ديگر كه امکان دارد در هنگام صدور سفته معين يا نامعلوم باشد. در موردي كه سفته براي شخص معيني صادر مي گردد، نام و نام خانوادگي او در سفته آورده مي شود (متعهد له) در غير اين صورت به جاي نام او "در وجه حامل" نوشته مي شود. در مورد اول، شخص معين و در مورد دوم، دارنده سفته در برابر صادركننده طلبكار مي شود و بايد مبلغ سفته را در سررسيد آن پرداخت نمايد. در مواردي ممکن است دارنده (ظهرنويس)، با امضاي پشت سفته آن را به ديگري منتقل کند، که در اين‌صورت وي جانشين حقوق و تکاليف ناشي از آن مي شود.
پرسش: منظور از ظهرنويسي در سفته چيست؟
پاسخ: ظهرنويسي يا به تعبير ديگر پشت نويسي، براي انتقال سفته به شخص ديگر يا وصول نمودن وجه آن است. اگر ظهرنويسي براي انتقال باشد، دارنده جديد سفته داراي تمام حقوق و مزايايي مي شود كه به آن سند متعلق است. انتقال سفته با امضاي دارنده آن صورت مي پذيرد. البته هدف از ظهرنويسي مي تواند وكالت براي وصول وجه آن باشد، كه وکيل اين عمل را براي دارنده آن انجام دهد.
پرسش: آيا هدف اوليه از ظهرنويسي انتقال است يا وکالت براي وصول آن؟
پاسخ: معمولاً ظهرنويسي براي تعیین قیمت سفته چگونه است انتقال است، اما اگر براي وكالت در وصول باشد، بايد اين موضوع در ظهر سفته تصريح گردد و نيز به امضاي ظهرنويس برسد. در واقع كسي كه با ظهرنويسي، وكالت در وصول سفته پيدا مي نمايد، مانند دارنده سفته حق اقامه دعوي را نيز براي وصول آن پيدا مي کند.
پرسش: اگر سفته با ظهرنويسي هاي متعدد به اشخاص گوناگون انتقال يابد، در اين صورت دارنده سفته براي مطالبه نمودن وجه آن به چه كسي مي تواند رجوع نمايد و به عبارت ديگر چه كسي يا کساني مسئوليت پرداخت آن را دارند؟
پاسخ: شخصي كه سفته را امضا كرده و همگي ظهرنويس ها در مقابل دارنده آن "مسئوليت تضامني" دارند، يعني اين که دارنده سفته در صورت عدم پرداخت و واخواست، مي تواند به هركدام از آن ها كه بخواهد (به صورت منفرد) يا به دو يا چند يا تمامي آن ها (به صورت دسته جمعي) رجوع نمايد. همين حق رجوع را نيز هريك از ظهرنويس ها نسبت به ظهرنويس هاي ما قبل خود و صادركننده سفته دارد. پس صادركننده به علاوه ظهرنويس‌ها، همگي مسئول پرداخت وجه سفته خواهند بود. بر اين اساس انبوهي از مسئوليت ها براي پرداخت مبلغ مندرج در سفته به وجود مي آيد. اين مسئوليت در خصوص چک نيز جاري و ساري است.
پرسش: آيا مي توان از صادر كننده سفته در خواست ضامن نمود؟
پاسخ: بلي مي توان، که در اين صورت اين ضمانت ممكن است در رابطه با صادر كننده يا ظهرنويس ها صورت پذيرد. در اين فرض ضامني كه ضمانت صادركننده يا ظهرنويس را نموده، فقط با كسي مسئوليت تضامني دارد كه ضمانت او را نموده است.
پرسش: دارنده سفته جهت بهره مندي از حقوق خود داراي چه تکاليفي است؟
پاسخ: دارنده سفته بايد آن را در سررسيد، مطالبه نمايد. در صورت عدم پرداخت، دارنده سفته بايد ظرف ده روز از تاريخ سررسيد، سفته را واخواست نمايد. اگر روز دهم تعطيل باشد روز بعد از آن عمل واخواست انجام خواهد شد.
پرسش: واخواست چيست؟
پاسخ: واخواست عبارت از اعتراض رسمي نسبت به سفته اي است كه در سررسيد مقرر پرداخت نگرديده است. واخواست عليه صادركننده سفته به عمل مي آيد و بايد رسماً به او ابلاغ گردد. واخواست در برگه هاي چاپي كه از سوي وزارت دادگستري تهيه گرديده نوشته مي شود. هم چنين بانك ها نيز واخواست نامه چاپي مخصوص دارند.
واخواست نامه در سه نسخه مشابه (يك نسخه اصل و دو نسخه رونوشت) تنظيم شده و به وسيله واخواست كننده امضا مي گردد. پس از چسباندن تمبر به مبلغ لازم به دستور دادگاه، سفته توسط مامور اجرا (بر اساس مقررات مربوط به ابلاغ به صادر كننده سفته) ابلاغ مي گردد.
نسخه دوم واخواست نامه را مأمور ابلاغ به ابلاغ شونده يا محل اقامت او مي دهد. نسخه اصلي به واخواست كننده تسليم مي شود و نسخه سوم در دفتر واخواست دفتر دادگاه بايگاني مي گردد.
پرسش: براي استفاده کردن از مسئوليت تضامني ظهرنويس ها، دارنده سفته چه تکاليفي دارد؟
پاسخ: بايد ظرف يک سال از تاريخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه تقديم نمايد. اگر دارنده سفته به اين وظيفه قانوني عمل ننمايد، دادخواهي تعیین قیمت سفته چگونه است وي عليه ظهرنويس ها قابل پذيرش نيست.
به علاوه هرگاه سفته از طرف تجار يا براي امور تجارتي صادر شده باشد، مهلت اقامه دعواي مربوط به آن پنج سال از تاريخ صدور اعتراض نامه يا آخرين تعقيب قضائي مي باشد. ليکن چنانچه وجه سفته را نتوان به واسطه حصول مرور زمان 5 سال مزبور مطالبه کرد، دارنده سفته مي تواند تا حصول مرور زمان اموال منقول که مهلت آن 10 سال مي باشد، وجه آن را از کسي که به ضرر او استفاده بلاجهت کرده است مطالبه نمايد.
به علاوه، دارنده سفته واخواست شده که در موعد مقرر اقامه دعوي نموده، مي تواند از دادگاه تقاضا نمايد كه اموال طرف دعوي را قبل از رسيدگي و صدور حكم به نفع او (با صدور قرار تأمين خواسته) توقيف نمايد. در اين صورت پس از صدور حكم، دارنده سفته در وصول طلبش از مال توقيف شده، بر سايرين مقدم است. دادگاه نيز به محض تقاضاي دارنده سفته، ممكن است معادل وجه آن از اموال طرف مقابل به عنوان تأمين، توقيف (خسارت احتمالي) نمايد.

جزئیات طرح خرید اعتباری (فروش اقساطی) از دیجی‌کالا

فروش اقساطی دیجی‌پی محصول جدیدی از گروه دیجی‌کالا است که مرحله آزمایشی آن راه‌اندازی شده و در مرحله اول برای تسهیل خرید مشتریان وفادار دیجی‌کالا طراحی شده است. در مراحل بعد این محصول برای سایر پذیرندگان دیجی‌پی هم در دسترس قرار خواهد گرفت. پیش ثبت‌نام طرح خرید اعتباری روز گذشته، ۱۹ آبان ۱۳۹۸ آغاز و در ۲۴ ساعت گذشته ظرفیت فاز اول این طرح با پیش ثبت‌نام ۱۰۰ هزار نفر از کاربران اپلیکیشن دیجی‌پی تکمیل شد.

خرید قسطی دیجی‌پی به کاربران واجد شرایط اجازه می‌دهد به کمک اعتبار اختصاص یافته در کیف پول خود، از دیجی‌کالا خرید و اقساط آن را ماهانه پرداخت کنند. بعد از اعتبارسنجی دیجی‌پی و همچنین بر اساس اعتبارسنجی بانکی، به تعدادی از کاربرانی که ثبت نام کرده‌اند امتیاز و اعتباری تخصیص داده می‌شود و متناسب با آن، کیف پول فروش اقساطی آنها شارژ خواهد شد.

در مرحله پیش ثبت‌نام، اطلاعات اولیه ۱۰۰ هزار کاربر دیجی‌پی اخذ شد. در یک ماه آینده، با بررسی سابقه خرید کاربران و همچنین تاریخچه اعتباری و بانکی کاربران ثبت نام شده، وضعیت اعتباری هر یک از کاربران به اطلاع آنها خواهد رسید. سپس از کاربرانی که واجد شرایط اولیه بودند درخواست خواهد شد مدارک هویتی خود شامل تصاویر کارت ملی، اجاره نامه یا سند مالکیت، فیش حقوقی یا گواهی اشتغال به کار و قرارداد امضا شده را بارگذاری کنند. پس از بررسی مدارک بارگذاری شده مجددا وضعیت اعتباری به کاربران اطلاع‌رسانی خواهد شد و با کاربرانی که شرایط لازم برای دریافت اعتبار خرید اقساطی را دارند، هماهنگی‌های لازم برای دریافت نسخه فیزیکی قرارداد و چک ضمانت بانکی انجام خواهد شد.

لازم به ذکر است حداکثر اعتبار تخصیص یافته به افراد ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومن) خواهد بود و بازپرداخت به انتخاب خود فرد ۶ ماهه، ۹ ماهه و یا ۱۲ ماهه خواهد بود. همچنین علاوه بر اعتبارسنجی بانکی و سابقه خرید در دیجی‌کالا کد ثبت‌نام نیز به کاربران اعلام شده و براساس این کد، تقدم زمانی افرادی که در این طرح پیش‌ثبت‌نام کرده‌اند، در نظر گرفته خواهد شد.

گروه دیجی‌کالا با این طرح در نظر دارد دامنه خدمات پرداختی خود را گسترش دهد و امیدوار است با توسعه طرح خرید اعتباری دیجی‌پی بتواند این خدمت جدید را در اختیار تعداد بیشتری از هموطنان قرار دهد. بدون نیاز به ضامن و حضور در محل می‌توانید کالای دلخواه و مورد نیازتان را از دیجی‌کالا قسطی بخرید. برای آشنایی بیشتر با مراحل این طرح می‌توانید به صفحه‌ی خرید اقساطی مراجعه نمایید.

سفته و مسائل کاربردی آن

پرسش: از نظر قانوني به چه سندي سفته گفته مي شود؟
پاسخ: سفته تعهدنامه است که به موجب آن امضاء كننده تعهد مي نمايد كه مبلغي وجه در زمان معين يا به محض مطالبه از سوي دارنده، در وجه حامل يا شخص معين يا به حواله كرد آن شخص كارسازي بنمايد.
پرسش: شرايط شکلي سفته چه مي باشد؟
پاسخ: سفته بايد حاوي موارد ذيل باشد:
الف) امضاء يا مهر صادرکننده
ب) نام و نام خانوادگي صادر کننده (متعهد)
ج) گيرنده وجه (متعهد له)
د) تاريخ صدور
ه) مبلغي که بايد پرداخت شود
و) موعد پرداخت
پرسش: چرا استقبال مردم از چک بيشتر از سفته است؟
پاسخ: امروزه، سفته سندي است که به جهت هزينه تمبرآن، و از طرف ديگر با ضمانت اجراي پايين تر از چک با اقبال کم تري روبروست. در حالي که چک يک سند ارزان قيمت و با ضمانت اجراي بالاست. همين امر در بازار کنوني موجب استفاده از چک به جاي سفته شده است. اگر چه در حال حاضر قانونگذار تلاش نموده تا از جنبه کيفري چک بکاهد اما اين موضوع که مردم هنوز به خاطر جنبه کيفري آن استفاده مي‌کنند غير قابل انکار است. در واقع، چک وسيله پرداخت و سفته وسيله تحصيل اعتبار است. بنا براين لازم است هريک از اسناد تجاري اعتبار شايسته خود را بيابد تا افراد براي هر معامله‌اي از چک استفاده نکنند.
پرسش: چه تفاوت هايي بين چک و سفته وجود دارد؟
پاسخ: نسبت به ثبت آدرس صادرکننده سفته نمي‌توان اقدام کرد و از همه مهمئتر اين که در بانک آدرس صادرکننده چک وجود دارد در صورتي که در مورد سفته چنين نيست و اگر سفته يک دست بچرخد ديگر نمي‌توان صادر کننده آن را پيدا کرد.
پرسش: آيا سفته يک سند رسمي است؟
پاسخ: بعضي بر اين باور هستند كه چون سفته در فرم هاي چاپي و تمبردار تهيه و توزيع مي گردند، سندي رسمي به حساب مي آيد و قانونگذار از آن (همانند چك) حمايت كيفري مي نمايد. يعني در صورت پرداخت ننمودن وجه در سر رسيد معين شده، صادر كننده آن قابل تعقيب كيفري و نهايتاً قابل مجازات مي باشد. در حالي كه سفته سندي است تجاري، كه اگر طبق قانون و با رعايت نمودن تشريفات مربوطه تنظيم گردد، دارنده آن از مزايايي بهره مند مي گردد كه اسناد عادي از آن برخوردار نمي باشند.
پرسش: سررسيد و زمان پرداخت در سفته چگونه تعيين مي شود؟
پاسخ: به يکي از صور ذيل مي باشد:
الف) اگر سفته عندالمطالبه (به رؤيت يا بي وعده) باشد، صادركننده بايد به محض مطالبه توسط دارنده، مبلغ آن را پرداخت نمايد. ب) چنان چه سفته داراي موعد معين باشد در زمان مقرر قابل پرداخت مي باشد.
پرسش: آيا سفته همانند چك قابل انتقال به ديگري مي باشد؟
پاسخ: بلي، در سفته عبارت «حواله كرد» به شخص اين اختيار را مي دهد كه سفته را به ديگري واگذار نمايد. البته بايد توجه داشت که اگر عبارت حواله كرد در سفته نيز وجود نمي داشت، دارنده سفته مي توانست با ظهرنويسي (پشت نويسي)، آن را به شخص ديگري انتقال دهد.
پرسش: در سفته نام چند نفر ذکر مي شود؟
پاسخ: صادر كننده (متعهد) كه مديون و بدهكار مي باشد و شخص ديگر كه امکان دارد در هنگام صدور سفته معين يا نامعلوم باشد. در موردي كه سفته براي شخص معيني صادر مي گردد، نام و نام خانوادگي او در سفته آورده مي شود (متعهد له) در غير اين صورت به جاي نام او "در وجه حامل" نوشته مي شود. در مورد اول، شخص معين و در مورد دوم، دارنده سفته در برابر صادركننده طلبكار مي شود و بايد مبلغ سفته را در سررسيد آن پرداخت نمايد. در مواردي ممکن است دارنده (ظهرنويس)، با امضاي پشت سفته آن را به ديگري منتقل کند، که در اين‌صورت وي جانشين حقوق و تکاليف ناشي از آن مي شود.
پرسش: منظور از ظهرنويسي در سفته چيست؟
پاسخ: ظهرنويسي يا به تعبير ديگر پشت نويسي، براي انتقال سفته به شخص ديگر يا وصول نمودن وجه آن است. اگر ظهرنويسي براي انتقال باشد، دارنده جديد سفته داراي تمام حقوق و مزايايي مي شود كه به آن سند متعلق است. انتقال سفته با امضاي دارنده آن صورت مي پذيرد. البته هدف از ظهرنويسي مي تواند وكالت براي وصول وجه آن باشد، كه وکيل اين عمل را براي دارنده آن انجام دهد.
پرسش: آيا هدف اوليه از ظهرنويسي انتقال است يا وکالت براي وصول آن؟
پاسخ: معمولاً ظهرنويسي براي انتقال است، اما اگر براي وكالت در وصول باشد، بايد اين موضوع در ظهر سفته تصريح گردد و نيز به امضاي ظهرنويس برسد. در واقع كسي كه با ظهرنويسي، وكالت در وصول سفته پيدا مي نمايد، مانند دارنده سفته حق اقامه دعوي را نيز براي وصول آن پيدا مي کند.
پرسش: اگر سفته با ظهرنويسي هاي متعدد به اشخاص گوناگون انتقال يابد، در اين صورت دارنده سفته براي مطالبه نمودن وجه آن به چه كسي مي تواند رجوع نمايد و به عبارت ديگر چه كسي يا کساني مسئوليت پرداخت آن را دارند؟
پاسخ: شخصي كه سفته را امضا كرده و همگي ظهرنويس ها در مقابل دارنده آن "مسئوليت تضامني" دارند، يعني اين که دارنده سفته در صورت عدم پرداخت و واخواست، مي تواند به هركدام از آن ها كه بخواهد (به صورت منفرد) يا به دو يا چند يا تمامي آن ها (به صورت دسته جمعي) رجوع نمايد. همين حق رجوع را نيز هريك از ظهرنويس ها نسبت به ظهرنويس هاي ما قبل خود و صادركننده سفته دارد. پس صادركننده به علاوه ظهرنويس‌ها، همگي مسئول پرداخت وجه سفته خواهند بود. بر اين اساس انبوهي از مسئوليت ها براي پرداخت مبلغ مندرج در سفته به وجود مي آيد. اين مسئوليت در خصوص چک نيز جاري و ساري است.
پرسش: آيا مي توان از صادر كننده سفته در خواست ضامن نمود؟
پاسخ: بلي مي توان، که در اين صورت اين ضمانت ممكن است در رابطه با صادر كننده يا ظهرنويس ها صورت پذيرد. در اين فرض ضامني كه ضمانت صادركننده يا ظهرنويس را نموده، فقط با كسي مسئوليت تضامني دارد كه ضمانت او را نموده است.
پرسش: دارنده سفته جهت بهره مندي از حقوق خود داراي چه تکاليفي است؟
پاسخ: دارنده سفته بايد آن را در سررسيد، مطالبه نمايد. در صورت عدم پرداخت، دارنده سفته بايد ظرف ده روز از تاريخ سررسيد، سفته را واخواست نمايد. اگر روز دهم تعطيل باشد روز بعد از آن عمل واخواست انجام خواهد شد.
پرسش: واخواست چيست؟
پاسخ: واخواست عبارت از اعتراض رسمي نسبت به سفته اي است كه در سررسيد مقرر پرداخت نگرديده است. واخواست عليه صادركننده سفته به عمل مي آيد و بايد رسماً به او ابلاغ گردد. واخواست در برگه هاي چاپي كه از سوي وزارت دادگستري تهيه گرديده نوشته مي شود. هم چنين بانك ها نيز واخواست نامه چاپي مخصوص دارند.
واخواست نامه در سه نسخه مشابه (يك نسخه اصل و دو نسخه رونوشت) تنظيم شده و به وسيله واخواست كننده امضا مي گردد. پس از چسباندن تمبر به مبلغ لازم به دستور دادگاه، سفته توسط مامور اجرا (بر اساس مقررات مربوط به ابلاغ به صادر كننده سفته) ابلاغ مي گردد.
نسخه دوم واخواست نامه را مأمور ابلاغ به ابلاغ شونده يا محل اقامت او مي دهد. نسخه اصلي به واخواست كننده تسليم مي شود و نسخه سوم در دفتر واخواست دفتر دادگاه بايگاني مي گردد.
پرسش: براي استفاده کردن از مسئوليت تضامني ظهرنويس ها، دارنده سفته چه تکاليفي دارد؟
پاسخ: بايد ظرف يک سال از تاريخ واخواست، دادخواست خود را به دادگاه تقديم نمايد. اگر دارنده سفته به اين وظيفه قانوني عمل ننمايد، دادخواهي وي عليه ظهرنويس ها قابل پذيرش نيست.
به علاوه هرگاه سفته از طرف تجار يا براي امور تجارتي صادر شده باشد، مهلت اقامه دعواي مربوط به آن پنج سال از تاريخ صدور اعتراض نامه يا آخرين تعقيب قضائي مي باشد. ليکن چنانچه وجه سفته را نتوان به واسطه حصول مرور زمان 5 سال مزبور مطالبه کرد، دارنده سفته مي تواند تا حصول مرور زمان اموال منقول که مهلت آن 10 سال مي باشد، وجه آن را از کسي که به ضرر او استفاده بلاجهت کرده است مطالبه نمايد.
به علاوه، دارنده سفته واخواست شده که در موعد مقرر اقامه دعوي نموده، مي تواند از دادگاه تقاضا نمايد كه اموال طرف دعوي را قبل از رسيدگي و صدور حكم به نفع او (با صدور قرار تأمين خواسته) توقيف نمايد. در اين صورت پس از صدور حكم، دارنده سفته در وصول طلبش از مال توقيف شده، بر سايرين مقدم است. دادگاه نيز به محض تقاضاي دارنده سفته، ممكن است معادل وجه آن از اموال طرف مقابل به عنوان تأمين، توقيف (خسارت احتمالي) نمايد.