ناحیه اصلی نمودار

تشخیص ناحیه شکاف داده شده

نمودار ون (Venn): ابزاری برای درک ارتباط بین مجموعه‌ها

نمودار ون (Venn) ابزاری مفید برای ریاضی‌دانان، معلمان، آمارگران و کسانی است که نیاز به ارائه‌ی تصاویر یا درک اطلاعات پیچیده دارند. در این مطلب با رسم شکل توضیح می‌دهیم نمودار ون چیست، چگونه ترسیم می‌شود، انواع نمودار ون کدامند و همچنین در مورد کاربردها و مزایای آن صحبت می‌کنیم.

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

نمودار ون چیست؟

نمودار ون تصویر شهودی نحوه‌ی ارتباط گروه‌ها با یک‌دیگر است که به طور کلی این گروه‌ها «مجموعه» نامیده می‌شوند. نمودار ون از ۲ یا ۳ دایره تشکیل می‌شود که هم‌پوشانی دارند و بر اساس تعداد مجموعه‌ها می‌توان اَشکال بیش‌تری را در نمودار نشان داد؛ هم‌چنین، می‌توان از اَشکال مختلفی برای رسم این نمودار استفاده کرد. هر شکل نشانگر مجموعه‌ای از اعداد، اشیا یا مفاهیم است. مناطقی که هم‌پوشانی دارند، «اشتراک» نامیده می‌شوند و نشانگر وجود مقادیر مشابه در مجموعه‌ها هستند.

این نمودار را منطق‌دان انگلیسی، جان ون (John Venn) اختراع کرده‌است. این نمودار بر نمودار اولر (Euler) استوار است، اما برخلاف نمودار اولر، تمام روابط ممکن بین دو یا چند مجموعه را نشان می‌دهد، حتی اگر یک یا چند مجموعه مقدار نداشته‌باشند.

کاربردهای نمودار ون

نمودار ون اغلب در زمینه‌ی ریاضی استفاده می‌شود، اما مشاغل و متخصصان نیز از این نمودار استفاده می‌کنند. شخصی که نمودار را رسم می‌کند، می‌خواهد مسئله‌ای را حل کند، تصمیم مهمی بگیرد، احتمالات را پیش‌بینی کند یا نحوه‌ی ارتباط چندین مجموعه، مفهوم یا اشیا را با یک‌دیگر درک یا تجسم کند.

نمودار ون در موارد زیر نیز کاربرد دارد و مفید خواهد بود:

ریاضیات

نمودار ون به دانش‌مندان و ریاضی‌دانان کمک می‌کند تا مسائل پیچیده را حل کنند. متداول‌ترین مسائل ریاضی، که نمودار ون به حل آن‌ها کمک می‌کند، عبارت‌اند از:

• اتحاد: مسئله‌ی اتحاد دانش‌آموزان را مجبور می‌کند که همه‌ی اعداد را در مجموعه‌های نمودار قرار دهند؛
• اشتراک: مسئله‌ی اشتراک دانش‌آموزان را مجبور می‌کند تا فقط اعدادی را که روی نمودار قرار می‌گیرند، مشخص کنند؛ به عنوان مثال، اگر در صورت مسئله مجموعه‌ای از ۳ عدد (۱، ۱۵ و ۲۷) و مجموعه‌ای از ۷ ‌عدد (۱، ۳، ۱۴، ۱۹، ۲۱، ۲۵ و ۲۷) ارائه شده‌است، فقط اعداد ۱ و ۲۷ دراشتراک دایره‌های نمودار قرار می‌گیرند؛
• تقارن: تقارن، ۲ مجموعه اعدادی را که هم‌پوشانی ندارند، نشان می‌دهد؛
• قدر مطلق: قدر مطلق یک مجموعه، تمام اعدادی را که در آن مجموعه نیستند، نشان می‌دهد.

تجارت

در بسیاری از جلسات تجاری، از نمودار ون به عنوان بخشی از ارائه استفاده می‌شود.

برای موارد زیر از این نمودار استفاده می‌شود:

• تحلیل بازار: مدیران تجاری از نمودار ون برای تجزیه‌وتحلیل بازار استفاده می‌کنند. از ۲ یا چند مجموعه‌اطلاعات استفاده می‌شود و اعضای جلسه به مناطق هم‌پوشانی نگاه می‌کنند، زیرا این مناطق، بازار هدف را شامل می‌شوند؛
• تجزیه و تحلیل تحلیل رقبا: مشاغل مختلف از نمودار ون برای مقایسه‌ی خود و محصولاتشان با رقبا استفاده کنند. در بسیاری از موارد، مشاغل فقط از ۲ مجموعه در نمودار ون استفاده می‌کنند تا ببیند که چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی با رقبای خود دارند. این نمودار به مشاغل کمک می‌کند تا مزیت رقابتی خود کشف کنند و بر نقاط قوت خود تمرکز کنند؛
• مقایسه‌ی محصولات: می‌توان نمودار ون را رسم کرد. قسمت‌های هم‌پوشان در نمودار نشان‌دهنده مزایای ۲ یا چند محصول خواهد بود. همان طور که می‌توان با استفاده از نمودار ون به تجزیه‌وتحلیل بازار پرداخت، می‌توان تفاوت و شباهت‌های محصولات را مشخص و مطلوب‌ترین ویژگی‌های محصول را تعیین کرد. مناطق هم‌پوشان این ویژگی‌ها را به ما نشان می‌دهند؛
• تصمیم‌گیری: می‌توان از نمودار ون برای تجزیه‌وتحلیل ۲ یا چند محصول و تصمیم گیری برای تجارت استفاده کرد.

سایر کاربردهای نمودار ون

نمودار ون در کامپیوتر، زبان‌شناسی، منطق، آمار و آموزش نیز استفاده می‌شود:

• مهندسان کامپیوتر: از این نمودار برای تصویرسازی زبان‌های کامپیوتر و سلسله‌مراتب آن‌ها استفاده می‌کنند؛
• زبان‌شناسی: افراد از این تصاویر استفاده می‌کنند تا شباهت زبان‌های مختلف را درک کنند؛
• منطق: افراد از این نمودار استفاده می‌کنند تا کار خود را از طریق عبارات بولی (Boolean)، که شامل حروف ربط «یا» و «و» است، بررسی کنند و صحت‌وسقم این استدلال‌ها را بسنجند. هرگاه در عبارت حرف ربط «و» وجود داشته‌باشد، یعنی آن ایده‌ها هم‌پوشانی دارند؛
• آمارگران: از نمودار ون برای مقایسه‌ی وقایع احتمالی و پیش‌بینی احتمال وقوع آن‌ها استفاده می‌کنند؛
• معلمان: از نمودار ون استفاده می‌کنند تا به بهبود درک مطلب دانش‌آموزان کمک کنند. در بررسی و تجزیه‌وتحلیل رمان‌ها، نمودار ون به دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد تا تفاوت‌ها و شباهت‌های بین شخصیت‌ها، ایده‌ها، تم و غیره را تشخیص دهند.

مزایای نمودار ون

مزایای نمودار ون عبارت‌اند از:

نمودار ون امکان تصویرسازی مفاهیم و روابط را می‌دهد

بعضی ‌اوقات، افراد باید تصویرسازی کنند تا موضوع را به‌خوبی متوجه شوند؛ به عنوان مثال، اگر ۲ محصول مانند اتومبیل، ۲۰ ویژگی مشترک و ۱۰ ‌ویژگی متفاوت داشته‌باشند، طرح یک تصویر به افراد اجازه می‌دهد تا ویژگی‌های مشترک این ۲ خودرو را کشف کنند. نمودار ون به‌خوبی این کار را انجام می‌دهد.

اطلاعات پیچیده را به عباراتی تقسیم می‌کند که قابل درک باشد

زمانی استفاده می‌شود که افراد به آمار توجه می‌کنند یا تم‌های مختلف یک داستان را بررسی می‌کنند. نمودار ون از کلمات ساده و عبارات مختصر برای نشان دادن موضوعات پیچیده استفاده می‌کند. بسته به میزان داده‌ی موجود، شاید افراد برای پردازش بهتر تمام اطلاعات، به دیدن یک تصویر نیاز داشته‌باشند.

به افراد کمک می‌کند تا اطلاعات را بهتر به خاطر بسپارند

در این نمودار از رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود و به افراد این امکان را می‌دهد تا موضوعات مختلف را به رنگ استفاده‌شده پیوند دهند. رسم نمودار ون و یادداشت برداری، به افراد این امکان را می‌دهد که اطلاعات را به خاطر بسپارند و به‌راحتی به یاد بیاورند.

انواع نمودار ون

نمودار ون انواع مختلفی دارد که برای بیان ایده‌ها یا تحلیل داده ‌از آن‌ها استفاده می‌شود. انواع مختلف آن عبارت‌اند از:

نمودار ون

هنگامی که ون، نمودار خود را رسم می‌کرد، آن را با ۲ منحنی بسته‌ی متقارن رسم کرد، اما امکان رسم نمودار با ۳ شکل یا بیش‌تر نیز هست:

• نمودار ون دو‌دایره‌ای: نمودار دو‌دایره‌ای ون رابطه‌ی بین ۲ ‌مجموعه را نشان می‌دهد. ۲ ‌دایره به صورت عمودی هم‌پوشانی دارند؛ بنابراین، ۱ شکل در سمت چپ و دیگری در سمت راست قرار دارد؛
• نمودار ون سه‌دایره‌ای: نمودار سه‌دایره‌ای رابطه‌ی بین ۳ ‌مجموعه را نشان می‌دهد. ۲ مجموعه مانند نمودار دو‌دایره‌ای قرار می‌گیرند و مجموعه‌‌ی سوم به صورت افقی قرار می‌گیرد؛
• نمودار ون چهار‌دایره‌ای: در نمودار چهار‌دایره‌ای، میان اشتراک‌های مختلف تقارن وجود ندارد. ون یک نمودار ۴‌شکلی رسم کرد که شامل ۳ ‌دایره و ۱ شکل منحنی است؛ متناوبا، یک نمودار را با ۴ ‌بیضی رسم کرد.

او فراتر از ۴ مجموعه نیز پیش رفت و مجموعه‌هایی را ساخت که هر منحنی متوالی با ۳ ‌مجموعه‌ی اصلی تلاقی دارد و با منحنی‌های قبلی در هم می‌آمیزد.

نمودار برانکو گرونباوم (Branko Grunbaum)

ریاضی‌دان، برانکو گرونباوم، نمودار پنج‌مجموعه‌ای ون را رسم کرد:

• نمودار شامل بیضی‌های متقارن و متقارن چرخشی است؛
• همه‌ی اَشکال در یک اشتراک بزرگ به هم می‌رسند؛
• ۲۵ اشتراک کوچک‌تر وجود دارد.

در مجموع، ۳۱‌ مجموعه در این نمودار وجود دارد. برخی از ریاضی‌دانان آن را آزمایش می‌کنند و اعداد را در همه‌ی مناطق قرار می‌دهند تا مجموع هر ۵ ‌مجموعه (A ،B ،C ،D و E) یکسان باشد.

نمودار ادواردز-ون (Edwards-Venn)

آنتونی ویلیام فیربانک ادواردز (Anthony William Fairbank Edwards)، آمارگر انگلیسی، مجموعه‌ای از نمودارها را بنا کرد که ۳ مجموعه یا بیش‌تر را شامل می‌شوند:

• نمودار سه‌مجموعه‌ای: نمودار سه‌مجموعه‌ایِ او ۲ مستطیل دارد که ۱ دایره را در زاویه‌های راست قطع می‌کند، یعنی ۱ یک مستطیل به صورت افقی و مستطیل دیگر به صورت عمودی قرار می‌گیرد؛
• نمودار چهار‌مجموعه‌ای: نمودار او دارای شکلی مانند درز یک توپ تنیس است و مجموعه‌ها در اطراف مرکز دایره قرار دارند. طول شکل درز به صورت عمودی کشیده می‌شود؛
• نمودار چهار‌مجموعه‌ای: نمودار چهار‌مجموعه‌ای یا بیش از چهار‌مجموعه‌ای شکلی مانند یک چرخ‌دنده چرخشی دارد که تعداد چرخ‌دنده‌ها در هر مجموعه ۲ ‌برابر می‌شود. هریک از این مجموعه‌ها در مرکز نمودار قرار دارد.

نحوه‌ی رسم نمودار ون

با دنبال کردن این مراحل می‌توانید یک نمودار ون رسم کنید:

1. تعیین پارامترهای ناحیه اصلی نمودار تجزیه‌وتحلیل: ابتدا باید چند مورد را از خودتان سؤال کنید. تعیین کنید که چه هدفی از رسم نمودار ون دارید؛ به عنوان مثال، یک تصمیم‌گیری مهم یا درک موضوعات پیچیده؛ سپس باید تعیین کنید که چه مفاهیم، ایده، اعداد یا اشیا را شامل خواهد شد؛ پس از آن، با تعیین چگونگی نشان دادن ارتباط مجموعه‌ها با یک‌دیگر، نوع نمودار را تعیین کنید؛
2. رسم ناحیه موردنظر: وقتی دانستید که می‌خواهید با نمودار ون خود چه کاری انجام دهید، باید ناحیه‌ای را رسم کنید که به طور کلی به شکل یک مستطیل است و تمام اَشکال دیگر در آن قرار می‌گیرند. مطمئن شوید که اَشکال دیگر هم‌پوشانی دارند تا بتوانید روابط احتمالی میان مجموعه‌ها را پیدا کنید؛
3. نام‌گذاری مجموعه‌های مختلف: برای هر مجموعه نامی را انتخاب کنید؛ این نام باید ساده و به تمام داده‌های هر مجموعه مربوط باشد؛ به عنوان مثال، اگر ۲ شخصیت از یک رمان را مقایسه می‌کنید، می‌توانید از نام شخصیت‌ها برای نام‌گذاری مجموعه‌ها استفاده کنید. در ریاضیات، از حروف برای نام‌گذاری مجموعه‌ها استفاده می‌شود، مانند A ،B ،C و غیره؛
4. قرار دادن داده‌ها در نمودار بر اساس روابطی که می‌خواهید تجزیه‌وتحلیل کنید: اگر می‌خواهید همه‌ی داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنید، آن‌ها را بر اساس مجموعه‌ی مربوطه روی نمودار ون قرار دهید. اگر داده‌های یک مجموعه با مجموعه‌ی دیگر هم‌خوانی دارند، فقط ۱ بار آن‌ها را بنویسید؛
5. یافتن شباهت‌ها و تفاوت‌ها و سپس نتیجه‌گیری: اگر می‌خواهید تصمیم مهمی بگیرید، باید تفاوت‌های میان مجموعه‌ها در نمودار ون را پیدا کنید، زیرا به شما کمک می‌کند تا بهتر تصمیم بگیرید.

جمع‌بندی

نمودار ون یک ابزار بصری برای درک بهتر ارتباط مجموعه‌ها با یکدیگر است که در ریاضیات، آمار، منطق و زبان‌شناسی از آن استفاده می‌شود. در این مطلب توضیح دادیم نمودار ون چیست، انواع نمودار ون را معرفی کردیم و به نحوه‌ی رسم آن پرداختیم. امیدواریم مطالعه‌ی این مطلب برای شما مفید بوده‌باشد. نظرات خود را با ما به‌اشتراک بگذارید.

۶ نکته برای تشخیص روند نمودار قیمت(۶ tips for detecting price chart trends)

لینک فایل ویدویی معرفی شده در ویس بالا(یوتیوب)

در طول بیش از ۱۵ سال تجربه معامله کردن در بازارفارکس، به این نتیجه رسیدم که برای تشخیص روند حرکت قیمت، هیچ ابزار جادویی، اندیکاتور یا قوانین خاصی وجود ندارد. ما معامله‌گران با وجود تلاش‌هایی که برای تحلیل نمودارها و تعیین تمایل حرکت قیمت و در نتیجه معامله کردن در آن جهت داریم، اما جهت حرکت بازار ممکن است در هر لحظه به سرعت تغییر کند. اگر قیمت مطابق پیش‌بینی‌های ما حرکت نکرد، باید مجددا نمودار را تحلیل کنیم و ببینیم چه چیزهایی را در تحلیل اولیه نادیده گرفتیم و چه اشتباهاتی کردیم. فقط فراموش نکنید که تحلیل نمودارها کاملا توسط ابزار بسیار مهمی بنام چشم معامله گرانجام می شود و گاهی اوقات علیرغم تمام تلاش‌هایی که برای درک چگونگی حرکت نمودار قیمت داریم، بازارممکن است در خلاف جهت انتظار ما حرکت ‌کند. پس همواره باید انعطاف لازم را در تحلیل اولیه داشته باشیم.

تحلیل روند تنها یکی از قسمت‌های استراتژی معاملاتی من برای باز و بسته کردن معاملات است. این اصلا ایده خوبی نیست که تنها براساس یک دلیل وارد معامله شوید، به همین خاطر من همیشه به دنبال این هستم که تا حد ممکن تائیدیه‌های زیادی برای ورود به معاملات داشته باشم. من در برنامه معاملاتی شخصی خودم، ازترکیبی از تکنیک‌های مختلف مانند تحلیل روند، تحلیل سطوح حمایتی و مقاومتی و تحلیل سیگنال با اندیکاتوراستفاده می‌کنم.

ضمن مطالعه این مقاله به یاد داشته باشید که من در این مطلب درباره «معامله کردن در جهت روند» صحبت نمی‌کنم، بلکه می‌خواهم بعضی از فیلترهایی که برای تشخیص روند واضح بازار به شما کمک می‌کند را توضیح دهم. بعلاوه، ممکن است گاهی اوقات اینطور به نظر برسد که بازار به یک سمت حرکت می‌کند، در حالیکه در واقع در خلاف آن جهتی که شما تشخیص داده‌اید، در حال حرکت است. به این دلیل که بسیاری از بازارها اصلاحات کوتاه‌مدتی را تجربه می‌کنند و همین ممکن است بسیاری از معامله‌گران را دچار اشتباه کند. به این خاطر، همیشه زوم نمودارها را کم کنید و تصویر بزرگتر نمودارها را ببینید، سپس با در نظر داشتن یک تصویر جامع و بزرگ از چگونگی حرکت قیمت، زوم نمودار را بیشتر کنید و آن را با جزئیات بیشتری مورد بررسی قرار دهید. با این کار بعد از مدتی می توانید به زوم شخصی خود دست پیدا کنید.

۱- مهمترین کار مشاهده است

اولین چیزی که در مورد تشخیص روند باید درک کنید این است که یک علم کاملا دقیق نیست. من همیشه سعی می‌کنم تا حد ممکن نمودارها را ساده ببینم و به همین خاطر در ابتدا فقط و فقط پرایس اکشن را زیر نظر می‌گیرم، بدون هیچ اندیکاتوری.

اگر از چند معامله‌گر درباره روند حال حاضر بازار سؤال کنید، قطعا پاسخ‌های متفاوتی از هر کدام می‌شنوید. بعضی از آن‌ها نوع روند کوتاه‌مدت بازار را به شما می‌گویند، برخی نوع روند بلندمدت را توضیح می‌دهند و تعدادی هم نوع روند میان‌مدت را بیان می‌کنند. ما می‌توانیم با بکارگیری تحلیل‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، که همگی با مشاهده ساده بازار شروع می‌شوند، نوع روند غالب حال حاضر بازار را تشخیص دهیم.

من معمولا از خودم می‌پرسم نمودار قیمت در طول یکی دوسال، ۶ ماه و ۳ ماه گذشته به چه صورت بوده است؟ پاسخ این سؤال، تصویری از چگونگی حرکت قیمت را به ترتیب در بلندمدت، میان‌مدت و کوتاه‌مدت به من نشان می‌دهد. این کار باعث می‌شود ایده کاملا واضح و شفافی از جهت حرکت نمودار قیمت بدست آورم. اگر هیچ‌کدام این‌ها جواب نداد، در تایم‌فریم روزانه یا هفتگی زوم نمودار را کم کنید و خیلی ساده از خودتان بپرسید «الان قیمت در حال پایین آمدن است یا بالا رفتن؟». اصلا نیازی نیست پیچیده فکر کنید.

وقتی جهت کلی پرایس اکشن در بازار را ببینیم، می‌توانیم به راحتی تشخیص دهیم که قیمت به سمت پایین حرکت می‌کند یا بالا، یا اینکه در یک روند سایدوی قرار دارد.

۲- سقف و کف‌های واضح را شناسایی کنید

وقتی قیمت در یک روند حرکت کند، سقف و کف‌هایی تشکیل می‌دهد. اگر به این سقف و کف‌ها دقت کنید، می‌توانید خیلی سریع تشخیص دهید که قیمت به کدام سمت حرکت می‌کند.

در نمودار زیر مربوط به S&P500 مشاهده می‌کنید که یک روند صعودی واضح شکل گرفته است. به نواحی که با رنگ قرمز مشخص شده دقت کنید. این نواحی در واقع کف‌های این روند صعودی هستند و اگر توجه کنید می‌بینید که این کف‌های قیمتی به نوعی «پله‌هایی» تشکیل داده‌اند که با پیشروی قیمت در جهت روند صعودی، این پله‌ها هم بالاتر و بالاتر می‌روند.

توجه داشته باشید که در یک روند نزولی، شما قاعدتا باید به سقف‌ها بیشتر توجه کنید و ببینید آیا این سقف‌ها یک الگوی پله‌ای به سمت پایین را تشکیل می‌دهند یا خیر.

۳- سقف‌های بالاتر، کف‌های بالاتر، سقف‌های پایین‌تر و کف‌های پایین‌تر

وقتی سقف‌ و کف‌های واضح بازار را مشخص کردید، حالا می‌توانید تعیین کنید که آیا بازار در حال ایجاد سقف‌های بالاتر (Higher High) و کف‌های بالاتر (Higher Low) است یا سقف‌های پایین‌تر (Lower High) و کف‌های پایین‌تر (Lower Low).

بطور کلی، در یک روند صعودی می‌توانید الگوی واضحی متشکل از HHها و HLها ببینید و در یک روند نزولی نیز می‌توانید الگوی مشخصی متشکل از LHها و LLها مشاهده کنید. در نمودار زیر با توجه به الگوی واضح HHها و HLها می‌توانید مشاهده کنید که حرکت قیمت در یک روند صعودی بوده است.

۴- واکنش بازار در برابر سطوح مهم چگونه است؟

رفتار قیمت را بعد از اصلاحات بررسی کنید و ببینید وقتی به میانگین متحرک (مووینگ اورج) بلندمدتی مثل مووینگ ۲۱ روز یا یک مقاومت مهم می‌رسد، چگونه واکنش نشان می‌دهد. آیا پرایس اکشن بعد از اینکه در یک روند نزولی یا صعودی به سطح قیمتی مهمی می‌رسد، عقب‌نشینی می‌کند یا به حرکت خود ادامه می‌دهد؟ این نوع رفتار قیمت سرنخ خوبی است که تمایل یا روند کلی بازار را تائید می‌کند.

در نمودار بالا می‌توانید مشاهده کنید که تمامی حرکات اصلاحی وقتی به دو سطح مقاومتی مشخص شده و میانگین متحرک نمایی با دوره ۲۱ رسیدند، با فشار فروش روبرو شدند و در نتیجه روند نزولی تغییری نکرده است.

یک میانگین متحرک نمایی (EMA) با دوره ۲۰۰ و یک EMA با دوره ۵۰ روی نمودار خود قرار دهید و شیب بلندمدت این دو میانگین متحرک را بررسی کنید. این یک روش سریع برای تشخیص روند کلی قیمت در بازار است. همچنین باید بررسی کنید که قیمت در مواجهه با این مووینگ اورج‌ها چگونه واکنش نشان می‌دهد. اگر قیمت در چندین مورد به این مووینگ اورج‌ها احترام می‌گذارد و از آن‌ها عقب‌نشینی می‌کند، این نشانه خوبی است از اینکه بازار به روند خود ادامه می‌دهد. مثلا نمودار زیر نمونه خوبی از واکنش قیمت در برابر مووینگ اورج‌های مذکور است، فقط انتظار نداشته باشید که همین شرایط را هر روز در بازار ببینید.

دقت کنید که در نمودار بالا، دو EMA با دوره‌های ۵۰ و ۲۰۰ خیلی سریع جهت روند کلی قیمت در تایم‌فریم روزانه را به ما نشان می‌دهند.

۵- آیا سیگنالی در حال شکل‌گیری هست؟

اگر می‌بینید سیگنال‌های پرایس اکشنی هم‌جهت با روند کلی بازار در حال شکل‌گیری هستند، خود این تائیدیه دیگری برای تمایل حرکت بازار به سمت روند است. ضمنا به یاد داشته باشید که وقتی سیگنال‌های پرایس اکشنی برای چند مرتبه شکست می‌خورند یا اصطلاحا فِیل (fail) می‌شوند، ممکن است نشان از این باشد که روند بازار در آینده نزدیک تغییر می‌کند.

در نمودار بالا مشاهده می‌کنید که پین‌بار صعودی در ناحیه حمایتی، نقطه پایان حرکت اصلاحی و شروع مجدد روند صعودی را نشان می‌دهد.

۶- تغییر جهت روند

اگر بازار در یک روند نزولی قرار داشته باشد، باید به سقف‌های اخیر تشکیل شده خیلی دقت کنیم و همینطور اگر روند بازار صعودی باشد، باید روی کف‌های اخیر بازار تمرکز کنیم. دلیل این امر آن است که این کار نه تنها روند کلی قیمت را برای ما مشخص می‌کند، بلکه همچنین به ما نشان می‌دهد که آیا پرایس اکشن روند بازار همچنان منظم پیش می‌رود یا اینکه تغییراتی در آن به وجود آمده است.

برای مثال، اگر دنباله‌ای از سقف‌های بالاتر (HH) و کف‌های بالاتر (HL) در یک روند صعودی داشته باشیم، وقتی می‌بینید که قیمت از آخرین کف عبور می‌کند و پایین‌تر می‌رود، این نشانه قدرتمندی است از اینکه روند صعودی ممکن است به پایان خود نزدیک شده باشد. در مقابل، در یک روند نزولی شاهد کف‌های پایین‌تر (LL) و سقف‌های پایین‌تر (LH) هستیم، در این صورت اگر قیمت از آخرین سقف تشکیل شده عبور کند و بالاتر برود، این نشانه قدرتمندی است از اینکه روند نزولی ممکن است به انتهای خود رسیده باشد.

در آخر

وقتی بتوانید با اطمینان روند بازار را تشخیص دهید، در این صورت می‌توانید به دنبال ناحیه یا سطح مناسبی در قیمت برای ورود به معامله باشید. شناسایی روند بازار ممکن است کمی مشکل باشد، به ویژه برای معامله‌گران مبتدی. اینکه ستاپ‌ها و سیگنال‌های معاملاتی مختلف را بدانید ایرادی ندارد، اما اگر در خلاف جهت روند کلی بازار معامله می‌کنید، احتمال موفقیت و کسب درآمد شما به شدت افت می‌کند. به یاد داشته باشید که بازار همیشه به یک سمت متمایل است، بنابراین اگر فقط در جهت روند و تمایل اصلی بازار معامله کنید، قطعا خیلی بیشتر به سود شما خواهد بود.

تحلیل تکنیکال شاخص کل و شاخص هم وزن | روزهای سرنوشت ساز در انتظار بورس

شاخص کل و شاخص هم وزن همیشه مورد توجه سهامداران بوده و ناحیه‌های حمایتی و مقاومتی آن نقش ویژه‌ای در معاملات بازار سرمایه داشته است. در این تحلیل، وضعیت تکنیکالی این دو شاخص مورد بررسی قرار گرفته شده است.

آژانس خبری تحلیلی شهر بورس با همکاری تحلیل گران بازار سرمایه ، اقدام به بررسی تحلیل تکنیکال شاخص کل و شاخص هم وزن کرده است.

یادآور می‌شود؛ تحلیل تکنیکال شاخص کل و شاخص هم وزن صرفاً برای اطلاع مخاطبان از وضعیت بازار سرمایه انجام شده است.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | 22 مرداد 1401

شاخص کل در نمودار بلندمدتی، در روند خنثی قرار گرفته و جهت خاصی ندارد.

محدوده یک میلیون و 600 هزار واحد، محدوده مقاومتی معتبر و یک میلیون و 140 هزار واحد نیز حمایت شاخص کل در بلندمدت خواهد بود.

شاخص کل در نمودار کوتاه مدتی، روند نزولی دارد و محدوده یک میلیون و 580 هزار واحد مقاومت پیش روی شاخص خواهد بود.

کف کانال نزولی نیز به عنوان حمایت ناپایدار کوتاه مدتی مدنطر است.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | 22 مرداد 1401

شاخص هم وزن در نمودار بلندمدتی، روند نزولی دارد.

در این روند، محدوده 450 هزار واحد به عنوان مقاومت مدنظر است و 318 هزار واحد نیز محدوده حمایتی خواهد بود.

روند کوتاه مدتی شاخص کل هم وزن نیز نزولی است و 430 هزار واحد مقاومت و 380 هزار واحد نیز حمایت ناپایدار کوتاه مدتی به حساب می‌آید.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | 29 اردیبهشت 1401

شاخص کل در روند بلندمدتی به محدوده مقاومتی معتبر ناحیه یک میلیون و 590 هزار واحدی رسیده، نشانه‌ای از ضعف روند در نزدیکی این ناحیه دیده نمی‌شود.

شاخص کل در محدوده تعیین‌کننده‌ای قرار دارد و معاملات روزهای آینده برای سهامداران بسیار مهم است.

شاخص کل در نمودار کوتاه مدتی به سقف کانال صعودی رسیده است و ناحیه حمایتی شاخص نیز در محدوده یک میلیون و 440 هزار واحد قرار دارد.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | 29 اردیبهشت 1401

شاخص هم وزن کانال نزولی بلندمدتی را شکسته و مقاومت محدوده 470 هزار واحد را پیش رو دارد.

ناحیه 316 هزار واحد حمایت بلندمدتی شاخص هم وزن خواهد بود.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | 3 اردیبهشت 1401

شاخص کل بورس پس از رشد چند هفته‌ای به ناحیه مقاومتی یک میلیون و 550 هزار واحدی نزدیک شده و باید منتطر واکنش شاخص به این ناحیه باشیم.

در این تایم فریم ناحیه یک میلیون و صد هزار واحدی نیز حمایت شاخص کل به حساب می‌آید.

در نمودار کوتاه مدتی شاخص کل، کانال صعودی قابل رویت است.

حمایت ضعیف شاخص، ناحیه یک میلیون و 440 هزار واحد خواهد بود.

سقف کانال و ناحیه یک میلیون و 550 هزار واحد نیز مقاومت شاخص کل محسوب می‌شوند.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | 3 اردیبهشت 1401

شاخص هم وزن با وجود رشد شارپی در یک ماه اخیر، همچنان در روند نزولی بلند مدتی قرار گرفته است.

با توجه به نزدیک شدن به سقف کانال و منطقه مقاومتی 470 هزار واحدی، اصلاح این شاخص دور از ذهن نیست.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | 27 اسفند

شاخص کل درون مثلث بلندمدتی و در ناحیه میانی این مثلث قرار دارد.

نواحی حمایتی و مقاومتی این شاخص در تصویر مشخص شده است.

در نمای کوتاه‌تر، شاخص کل در تلاش برای خاتمه دادن به روند نزولی است که در این صورت رسیدن شاخص به نواحی مقاومتی یک میلیون و 400 هزار واحد دور از انتظار نخواهد بود.

ناحیه یک میلیون و 200 هزار واحد نیز محدوده حمایتی شاخص کل به حساب می‌آید.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | 27 اسفند

شاخص هم وزن در کانال نزولی بلندمدتی قرار گرفته است.

نواحی 370 هزار و 470 هزار واحد نواحی مقاومتی هم وزن و 316 هزار واحد نیز ناحیه حمایتی این شاخص خواهد بود.

بررسی روند کوتاه مدتی شاخص هم وزن، از تبدیل کانال نزولی به روند خنثی خبر می‌دهد.

ناحیه 370 هزار منطقه مقاومتی و ناحیه 316 هزار واحد نیز کف حمایتی شاخص هم وزن به حساب می‌آیند.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | ۲۹ بهمن ۱۴۰۰

شاخص کل درون مثلث بلند مدتی و در ناحیه میانی این مثلث قرار دارد.

نواحی حمایتی و مقاومتی این شاخص در تصویر مشخص شده است.

احتمال اصلاح در شاخص کل با نزدیک شدن به نواحی مقاومتی کوتاه مدتی وجود دارد.

برای نقض فرضیه گفته شده، شکست کانال و رسیدن شاخص به ایستگاه بعدی یعنی ناحیه یک میلیون و 400 هزار واحد ضروری است که در این صورت روند نزولی به روند خنثی تبدیل خواهد شد.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | ۲۹ بهمن ۱۴۰۰

طبق تحلیل شهر بورس از روند بلند مدتی شاخص هم وزن در هفته های قبل، این شاخص به ناحیه کف کانال نزولی واکنش نشان داد.

در نمودار بلندمدتی، جهت تغییر روند نزولی به ساید در این شاخص تاچ ناحیه 470 هزار واحد ضروری است.

روند کوتاه مدتی شاخص هم وزن نرولی است و در ناحیه مقاومتی سقف کانال نزولی قرار دارد.

در صورت تغییر روند، مقاومت بعدی ناحیه 370 هزار واحدی خواهد بود.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | ۲۲ بهمن ۱۴۰۰

شاخص کل درون مثلث باز شونده بلند مدتی و در ناحیه میانی این مثلث قرار دارد.

نواحی حمایتی و مقاومتی این شاخص در تصویر مشخص شده است.

با توجه به نزدیک شدن شاخص کل به نواحی مقاومتی در کانال کوتاه مدتی، احتمال اصلاح دور از ذهن نیست.

برای نقض این فرضیه، شکست کانال و رسیدن به ناحیه یک میلیون و 400 هزار واحد ضروری است که در این صورت روند نزولی به روند خنثی تبدیل خواهد شد.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | ۲۲ بهمن ۱۴۰۰

مطابق با تحلیل شهر بورس از روند بلند مدتی شاخص هم وزن در هفته های گذشته، این شاخص به ناحیه کف کانال نزولی واکنش نشان داد.

جهت تغییر روند نزولی به ساید در این شاخص، لمس ناحیه 470 هزار واحدی ضروری است

روند کوتاه مدتی شاخص هم وزن نرولی است و در ناحیه مقاومتی سقف کانال نزولی قرار دارد.

در صورت تغییر روند، مقاومت بعدی آن در ناحیه 370 هزار واحدی خواهد بود.

تحلیل تکنیکال شاخص کل | ۱۵ بهمن ۱۴۰۰

شاخص کل درون مثلث باز شونده بلند مدتی و در ناحیه میانی این مثلث قرار دارد.

نواحی حمایتی و مقاومتی این شاخص در تصویر زیر مشخص است.

مطابق با تحلیل هفته گذشته که در شهر بورس منتشر شد، شاخص کل در نگاه کوتاه مدتی از ناحیه کف کانال ترسیم شده رشد قیمتی داشته، اما با نزدیک شدن به نواحی مقاومتی کانال احتمال اصلاح قیمتی در کوتاه مدتی برای شاخص کل دور از ذهن نیست.

برای نقض فرضیه گفته شده، شکست کانال و رسیدن شاخص به ایستگاه بعدی در حوالی ناحیه یک میلیون و 400 هزار واحد ضروری است که در این صورت روند نزولی به روند خنثی تبدیل خواهد شد.

تحلیل تکنیکال شاخص هم وزن | ۱۵ بهمن ۱۴۰۰

مطابق با تحلیل هفته گذشته که در شهر بورس منتشر شد، شاخص هم وزن در هفته گذشته به ناحیه کف کانال نزولی واکنش نشان داد و هفته سبزی برای بازار سرمایه رقم خورد.

جهت تغییر روند نزولی به خنثی، در روند بلند مدتی به تاچ ناحیه 470 هزار واحدی نیاز خواهیم داشت.

روند کوتاه مدتی شاخص هم وزن نرولی است و در ناحیه مقاومتی سقف کانال نزولی قرار دارد که در صورت تغییر روند، مقاومت بعدی ناحیه 370 هزار واحدی خواهد بود.

جهت مشاهده تحلیل تکنیکال نمادهای بورس به صفحه مربوطه مراجعه و همچنین جهت مشاهده آخرین اخبار اقتصادی اینستاگرام شهر بورس را دنبال کنید.

نمونه سوال معادلات درجه دوم

1- به ازای کدام مقادیر، نمودار تابع از هر چهار ناحیه محورهای مختصات گذشته و دارای ماکزیمم است؟

2- یکی از خطوط به معادله بر خط گذرنده از دو نقطه و عمود است. معادله این خط کدام است؟

3- نقطه ی بالای محور xها است و فاصله ی آن از مبدأ مختصات برابر می باشد، مقدار a کدام است؟

4- سهمی شکل زیر به معادله می باشد و است. مقدار کدام است؟

5- در شکل زیر نمودار سهمی به معادله داده شده است. کدام است؟

6- شکل زیر، نمودار تابع درجه دوم به معادله را نشان می دهد. حاصل کدام است؟

استفاده از نمودار دما در بهره‌برداری از چاههای نفت و گاز

نمودار دما یکی از مجموعه نمودارهایی است که در نمودارگیری تولید استفاده می‌شود.

کاربردهای نمودار دما بسیار متنوع است، زیرا این نمودار علاوه بر نشان دادن شرایط کنونی چاه توانایی نشان دادن رفتار چاه در درازمدت را نیز دارد. با این که نمودار دما دارای کاربردهای فراوانی است اما در چاههای نفت و گاز ایران استفاده چندانی از آن نمی‌شود. در این مقاله سعی شده است کاربردهای این نمودار همراه با مثالهایی کاربردی از چاههایی که در آنها نمودار دما رانده شده است نشان داده شود. البته کاربردهای این نمودار به موارد ذکر شده در این مقاله محدود نمی‌شود و با توجه به کیفیت و دقت اطلاعات، کاربردهای استفاده از این نمودار فراوان است.

هد ف از این مقاله بررسی کاربردهای مختلف نمودار دماست تا با استفاده بهینه و بیشتر از آن به شناخت بهتری از وضع چاه در مخزن دست یافت و بتوان پیش از اجرای هر عملیات، برنامه‌ریزی مناسب را ارائه کرد.

مقدمه

استفاده از نمودارگیری تولید در اواخر دهه 1930 با معرفی اندازه‌گیری دما در چاههای نفت و گاز آغاز شد. تفسیر نمودارهای دما معمولاً به صورت کیفی انجام می‌شود، اما با پیشرفت علم و فناوری، تفسیر کمی این نمودار نیز امکان پذیر شده است. مثلاً ارزیابی کیفی جریان سیال با انحراف نمودار دما از نمودار زمین گرمایی مشخص می‌شود. گرادیان زمین گرمایی با افزایش عمق به صورت خطی زیاد می‌شود. چنانچه به چاه فرصت داده شود تا به شرایط پایدار برسد گرادیان زمین گرمایی مشخص می‌شود. علاوه بر این می‌توان از لحاظ کمی، دبی تولیدی چاه را از نمودار دما به دست آورد.

در حین اندازه‌گیری دما ابزار دما به وسیله کابل نمودارگیری در چاه معلق می‌ماند و دمای اندازه‌گیری شده سازند را برای نمایش و ثبت اطلاعات به سطح زمین می‌رساند. نمودار دما، دمای سیال درون چاه را ثبت می‌کند و نسبت به دمای دیواره چاه نیز حساسیت نشان می‌دهد. نمودار دما به دو شیوه درون چاه رانده می‌شود:

2- حالت بسته: وقتی که چاه بسته است و سیال هیچ حرکتی ندارد. لازم به ذکر است که در این حالت اگرچه جریان سیال به طرف سطح متوقف است اما ممکن است در ته چاه مقداری جریان از یک ناحیه به ناحیه دیگر وجود داشته باشد که این پدیده جریان عرضی نامیده می‌شود، بنابراین در حین تفسیر نمودار دما باید به این نکته توجه کافی داشت.

1- تشخیص جریان پشت لوله جداری

با استفاده از نمودار دما می‌توان به وجود جریان در پشت لوله جداری/آستری پی برد. در برخی مواقع سیال از پشت لوله جداری و قسمت پایین‌تر از ناحیه مشبک کاری شده جریان یافته و به سمت بالا حرکت کرده و از مشبکها وارد چاه می‌شود. از آنجایی که جریان سنج پروانه‌ای فقط به حرکت سیال حساسیت نشان می‌دهد، از این رو جریان را از جایی بالاتر از محل واقعی نشان می‌دهد در حالی که جریان از قسمتی پایین‌تر و پشت لوله جداری شروع شده است که این پدیده به وسیله نمودار دما تشخیص داده می‌شود.

تشخیص کانال پشت لوله جداری به وسیله نمودار دما

همان طور که مشاهده می‌شود جریان سنج پروانه‌ای در مقابل ناحیه مشبک کاری شده انحراف یافته است در حالی که انحراف نمودار دما در نقطه‌ای پایین‌تر اتفاق افتاده است، یعنی از جایی که سیال از محیط متخلخل به پشت لوله جداری نفوذ کرده است(1).

در چاههای تزریقی آب، تشخیص پروفایل تزریق پذیری برای پیش‌بینی توزیع جذب آب در یک فاصله تزریقی امری ضروری است. در این چاهها از نمودار دما برای تعیین ناحیه تزریقی استفاده می‌شود. وقتی که چاه بسته است فرایند بازیافت گرمایی شروع می‌شود. از دیدگاه فیزیکی اختلاف دمای ناحیه تزریقی بسیار بیشتر از نواحی بالا و پایین آن است و همین امر سبب می‌شود تا به وسیله نمودار دما فواصل تزریق آب مشخص شود.

نمودار دما و تشخیص تزریق پذیری در حالت جریانی و بسته چاه

همان گونه که نشان داده شده است در حالتی که چاه بسته شده است دمای چاه در ناحیه تزریق شده کمتر از نواحی بالا و پایین آن است(2).

با استفاده از نمودار دما می‌توان ارتفاع ناحیه شکاف داده شده را پس از اتمام عملیات ایجاد شکاف هیدرولیکی مشخص کرد. اما برای انجام این کار لازم است نمودار دما را قبل و بعد از عملیات در چاه راند و سپس این دو نمودار را با یکدیگر مقایسه کرد. حجم سیالی که در شکافها قرار دارد باعث می‌شود دمای این نواحی دیرتر به دمای زمین گرمایی برگردد، این امر سبب ایجاد اختلاف دما در نواحی شکاف داده شده می‌شود.

تشخیص ناحیه شکاف داده شده

این شکل یک نمودار دما را که برای مشخص کردن ناحیه شکاف داده شده بکار رفته است، نشان می‌دهد. در این شکل نمودار پایه مورد استفاده، نمودار دمای اولیه است که به پروفایل زمین گرمایی بسیار نزدیک است. نمودار دمای بعد از عملیات ارتفاع و محل شکاف ایجاد شده را نشان می‌دهد.

نمودار دمای قبل از ایجاد شکاف نموداری است که قبل از گردش آب خنک در چاه و قبل از عملیات مشبک کاری گرفته شده است. باید اطمینان داشت که اختلاف دمای کافی بین سیال تزریق شده و دمای زمین گرمایی وجود دارد. بنابراین بعد از عملیات ایجاد شکاف، نمودار دما را باید تا 12 ساعت بعد از اجرای عملیات و در اولین فرصت راند(3).

با استفاده از نمودار دما می‌توان فواصلی را که اسید نفوذ کرده است تشخیص داد. برای این کار لازم است قبل از اسیدکاری نمودار دما در چاه رانده شود تا پروفایل زمین گرمایی مشخص شود. چنانچه چاه کم عمق و دمای چاه پایین باشد تأثیر اسید به صورت واکنش گرمازا در ناحیه اسیدکاری شده مشخص می‌شود. به دلیل تزریق اسید خنک از ناحیه اصلی نمودار سطح زمین، دما در بالای ناحیه اسیدکاری شده کمتر از پروفایل زمین گرمایی است. این مسئله در تصویر زیر (سمت راست) نشان داده شده است، بدین صورت که بالای ناحیه اسیدکاری شده جایی است که نمودار دما، پروفایل زمین گرمایی را قطع می‌کند و پایین ناحیه اسیدکاری شده جایی است که دما شروع به کاهش می‌کند(4).

چنانچه چاه عمیق باشد سازند به اندازه‌ای گرم است که حتی حرارت ایجاد شده از واکنش اسید و سازند کمتر از دمای سازند است. در نتیجه ناحیه اسیدکاری شده به وسیله ناحیه‌ای که گرمتر از اسید تزریقی و خنک تر از پروفایل زمین گرمایی است مشخص می‌شود. در تصویر (سمت چپ) این وضع به خوبی قابل مشاهده است.

تشخیص ناحیه اسیدکاری شده در چاه کم عمق(سمت راست) و عمیق (سمت چپ)

5- تشخیص بالای ناحیه سیمان شده

عمل بندش سیمان فرایندی گرمازاست و میزان اختلاف دما با بندش سیمان به این عوامل بستگی دارد: دمای سطح، ترکیب سیمان و ضخامت حلقه سیمان. بازیافت دمای سازند پس از عملیات حفاری نیز بر مقدار اختلاف دما تأثیر می‌گذارد. آلودگی دوغاب سیمان به وسیله گل حفاری نه تنها زمان بندش سیمان را به تأخیر می‌اندازد بلکه مقدار اختلاف دما را نیز کاهش می‌دهد. داده‌های آزمایشگاهی و میدانی نشان داده است که بیشترین مقدار اختلاف دما در بازه زمانی 4 تا 24 ساعت اولیه اندازه‌گیری می‌شود. بنابراین نمودار دما یکی از روشهایی است که به کمک آن می توان بالای ناحیه سیمان شده را تشخیص داد ]3[.

6- تشخیص فواصل گازدار

تشخیص لایه های ماسه سنگی گازدار با استفاده از نمودارهای متداول مشکل است. وقتی که فشار درون چاه پایین است نمودارهای دما رانده می شوند. چنانچه در این چاهها از هوا یا نیتروژن به عنوان سیال حفاری استفاده شده باشد می توان از نمودار دما برای تشخیص گاز استفاده کرد.

فواصل گازدار کاهش دمای شدیدی را روی نمودار دما نشان می دهند.

تشخیص نواحی گازدار در چاههای حفاری شده با سیال سبک

7- تشخیص ورود گاز به داخل چاه

هنگامی که گاز وارد دهانه چاه می شود کاهش فشار و دما به طور همزمان رخ می دهد. گاز پس از ورود به چاه در حین حرکت به سمت بالا تا زمان همگرایی با دمای زمین گرم می شود. هرچه میزان دبی جریان در یک سازند بیشتر باشد افت دما نیز بیشتر خواهد شد. وقتی که حجم گاز افزایش می یابد دمای گاز کاهش پیدا می کندکه این پدیده اثر خنک شدن نامیده می شود. در چاه تولیدی چنانچه گاز وارد دهانه چاه شود اصطکاک گاز سبب ایجاد گرما و در نتیجه افزایش دما می شود. اما به طور کلی افزایش دمای حاصل از اصطکاک گاز بسیار کمتر از اثر خنک کنندگی آن است.

در شکل پایین مشاهده می شود که گاز از مشبکها وارد چاه شده و نمودار جریان سنج پروانه ای نیز وجود جریان را نشان می دهد. بنابراین دما در بازه ای که گاز وارد چاه می شود کاهش می یابد. این پدیده برای تشخیص نواحی گازی در نمودارگیری تولید بکار می رود(4).

ورود گاز به داخل چاه

شکل بالا نمودار دمای چاهی در یکی از میدانهای واقع در فروافتادگی دزفول را نشان می دهد که نسبت گاز به نفت بالایی دارد. به منظور تشخیص ناحیه ای که از آن گاز وارد چاه می شود، نمودار دما در این چاه رانده شد. این چاه گاز زده ابتدا با کاهنده 1.8 اینچ آزمایش شد و نتایج نمودار دما در عمق سه هزار و 559 متری کاهش می یابد که نشان می دهد گاز وارد چاه شده است. چاه مزبور سپس با کاهنده 1.4 اینچ آزمایش شد که در شکل پایین نمایش داده شده است به دلیل اینکه دبی نفت و گاز در اثر افزایش اندازه کاهنده بیشتر می شود، عمق ورود گاز با دقت بیشتری مشخص می شود. بنابراین یکی دیگر از کاربردهای نمودار دما تخمین دبی است که در شلکهای پایین به خوبی نشان داده شده است. با تغییر دبی میزان انحراف نمودار دما بیشتر شده و با استفاده از فرمولهای مربوطه می توان دبی نفت را به دست آورد.

آزمایش چاه با کاهنده 1.8 اینچ

آزمایش چاه با کاهنده 1.4 اینچ

تشخیص فوران زیرزمینی

اندازه گیری دما می تواند جریان بین فواصل زیرسطحی در مواقعی که فوران زیرزمینی وجود دارد را نیز مشخص کند. شکل بالا به صورت نموداری پروفایل دما را در شرایطی که سیال به سمت بالا و گاز بین دو ناحیه جریان دارد را نشان می دهد. نمودارهای دما به دلیل سهولت عملیات، هزینه پایین و کاربرد آنها هم در چاههای حفره باز و هم در چاههای جداره پوش برای شناسایی فوران زیر زمینی به کار می روند. برای تخمین بزرگی فوران زیرزمینی، مدل انتقال حرارتی دیواره چاه برای مشکلات خاص انتقال دما در فورانهای زیر زمینی نیاز است. جنبه های قابل توجه موقعیت فوران زیرزمینی شامل موارد زیر است:

1- اندازه گیری دما از طریق لوله حفاری

2- وجود سیال حفاری در چاه

3- اندازه گیری دما بعد از مدت زمان کوتاهی از جریان(6)

تشخیص فوران زیرزمینی بوسیله نمودار دما

9- استفاده از اطلاعات دما در آزمایش چاه گازی

از نظر تئوری، هم آزمایش افت فشار و هم رشد فشار را می توان از طریق چاه آزمایی چاههای گازی اندازه گرفت. مزیت چاه آزمایی توسط دما این است که دما مانند فشار تحت تأثیر عواملی مانند تراکم پذیری سیال، تغییرات دبی و غیره قرار نمی گیرد و می تواند دقت بالاتری داشته باشد. بطور معمول از آنجا که اطلاعات فشار آزمایش افت فشار، کاملاً دارای اختلال هستند تنها اطلاعات فشار آزمایش رشد فشار قابل استفاده هستند. اطلاعات فشار آزمایش افت فشار اغلب توسط تغییرات دبی تحت تأثیر قرار می گیرند و این مسئله را تنها می توان به صورت تقریبی در صورت وجود نداشتن تغییرات دبی چاه تخمین زد. فیلتر کردن زیاد اطلاعات گاهی می تواند یاری رسان باشد اما این مسئله می تواند ویژگیهای مهم مخزن از قبیل لایه بندی و تخلخلهای دوگانه را از نظر دور سازد. دماسنجهای جدید آزمایش چاه می تواند دما را به درستی فشار اندازه گیری کند. استفاده از چنین اندازه گیریهایی بطور خاص محدود به تصحیح یا سنجش علائم فشار خام است. قرائتهای دما بطور محدودی برای توضیح روند غیر متعارف فشار یا تخمین دماهای استاتیک یا در حال جریان ته چاه بکار برده می شوند. بنابراین می توان از نمودار دما برای چاه آزمایی در مخازن گازی نیز استفاده کرد.(3).

نتیجه گیری

با توجه به کاربردهای متعدد و متنوع ذکر شده برای نمودار دما بدیهی است که این نمودار قابلیتهای فراوانی دارد، البته استفاده از این نمودار به همین موارد محدود نمی شود و می توان با استفاده از این نمودار به وجود نشت در لوله مغزی و توپک نیز پی برد. همچنین از این نمودار می توان برای بررسی کیفیت سامانه مهار ماسه گراول پک استفاده کرد. پر واضح است که در صورت تمرکز و توجه بیشتر به این نمودار می توان با استفاده بهینه و بجا از آن به بسیاری از ابهامات در مورد وضع چاه پاسخ داد.

منابع

1-مهندس علی سید مختاری، دکتر محمد کمال قاسم العسکری، "تحلیل نمودارهای تولید"، (1387)

2- Lonnie r. Jameson, member alme division engineer, producer chemical company, borger, texas, "Some applications of differential temperature logging", spe 1977

3- Eppelbaum L V and Kutasov I M "Pressure and temperature drawdown well testing: similarities and differences" J. Geophys. Eng. 3 12–20, (2006)

4- Schlumburger, "production ناحیه اصلی نمودار log interpretation", Document C-11811, Houston, Texas, (1973)

5- Elshahawi, H.: "A Theoretical Study of Temperature Variations in Wellbores: Implications for Temperature Logging", Master’s Report, The University of Texas at Austin (1997)

6- Schlumburger, "production logging", (1997)

7- Witterholt, E.J. and Tixier, M.P.: "Temperature Logging in Injection Wells," Paper SPE 4022 presented at the 1972 SPE Annual Tech. Conference and Exhibition, San Antonio, TX, Oct. 8-11.