کاهش ریسک و وجود مؤلفه‌های رشد در بازار سرمایه/بررسی دلایل خروج سهامداران از بورس
(تصویر شماره 1)
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، روند نوسانی بورس در ماه‌ها و هفته‌های گذشته نشان از وجود نوعی ترس در میان معامله‌گران و سهامداران دارد.
جریان خروج پول از بازار سرمایه در این روزها شدت بیشتری گرفته است، همین مساله تالار شیشه‌ای را با مشکل کمبود نقدینگی مواجه کرده است.
معامله‌گران در بازار سرمایه به دلیل ترس از ریزش بیشتر در حال ترک کردن بازار سرمایه هستند. این مساله در ماه های گذشته به وضوح در میان معاملات دیده شده است. قدرت خریداران به شدت کم شده است و فروشندگان از هر فرصتی برای خروج استفاده می کنند. هر خبر مثبتی دراین بین، با ترس و هیجان موجود در بازار سرمایه به بدترین شکل ممکن سرکوب می‌شود.
کاهش چشمگیر نوسان‌گیری و نوسان سازی در بازار/چرا بازار خریدار ندارد؟
به نظر می‌رسد یکی از محورهای اصلی عدم جذابیت بازار، مقایسه اعداد و ارقام بازدهی در سال ۱۳۹۹ با سال جاری است. ارقام چشم گیری که برای حدود ۱۰ ماه قبل بودند و ممکن است باعث شود درحال حاضر عقلانیت، توجیه پذیری بورس نیازمند یک شوک عمیق و فاصله اندک ارزش ذاتی و ارزش روز معاملاتی برای برخی سهام داران، مخصوصا سهامدارانی که برای کوتاه مدت درحال سرمایه گذاری هستند، خوشایند به نظر نرسد.
به دلیل جو حاکم بر بازار سرمایه، بسیاری از سهامدارانی که بدون کوچکترین اطلاعات و آموزشی وارد بورس شده بودند امروز از آن خارج شده و نوعی عقلانیت بر بازار حاکم شده است. این مساله را می توان در کاهش چشمگیر نوسان‌گیری و نوسان سازی در بازار مشاهده کرد.
تاثیر کم مولفه‌های رشد بر بازار
سال 1399 یکی از بی‌نظیرترین سال ها در بازار سرمایه بوده است. رشد شارپ و ریزش 45 درصدی شاخص کل و شکل‌گیری یکی از عمیق ترین رکودها در بازار از جمله اتفاقات بورس در سال گذشته بوده است. در سال 99 روند صعودی بازار سهام در حالی شکل گرفته بود که این مساله تحت تاثیر مولفه های خاصی از جمله ورود میزان قابل توجهی نقدینگی به بازار از جمله عوامل رشد بازار بوده است.
نوسانات ایجاد شده در نرخ بهره بین بانکی و تغییرات در نرخ ارز از دیگر عوامل موثر در رشد بازار در 5 ماه ابتدایی آن بوده است. افزایش قیمت کامودیتی‌‌‌ها در بازارهای جهانی و رسیدن به سقف تاریخی از موارد دیگر رشد قیمت سهام در تالار شیشه ای بود.
این عوامل در کنار دعوت رئیس جمهور وقت و دولتمردان دولت قبل در راستای ورود مردم به بازار سرمایه، بازار در سال 99 را به یک بازار خاص با بازدهی بالا تبدیل کرد. اما دوران ریزش شاخص در سال 99 نیز یک دوره خاص را برای بازار سرمایه ایجاد کرد.
کاهش 45 درصدی شاخص کل و ریزش تا 70 درصدی بیشتر نمادها در سال 99، بورس را به یکی از بی‌رحمترین بازارهای مالی تبدیل کرد.
اما در سال جاری بسیاری از مولفه های رشد که در بالا گفته شد، همچنان وجود دارد. تنها مولفه منفی که می توان از پاشنه آشیل این روزهای بورس از آن یاد کرد، به مساله خروج پول سهامداران حقیقی بر می‌گردد. ترس موجود در بازار به دلیل سقوط بورس در نیمه دوم سال 99، همچنان در بازار موج می زند.
عقلانیت در بورس شکل گرفته است؟
تمامی عوامل مطرح شده در نهایت موجب شد تا P/ E بازار در سال ۱۳۹۹ نسبت به میانگین تاریخی خود بسیار بالاتر برود و در سال ۱۴۰۰ میانگین P/ E نسبت به میانگین تاریخی پایین‌‌‌تر آمده است، به این معنی که تعداد نمادهایی که کمتر ازP/ E نسبی یا میانگین خود هستند، بسیار افزایش پیدا کرده است.
به عبارت دیگر، درحال حاضر به نظر بسیاری از کارشناسان، شرایط برای سرمایه گذاران بلند مدت به دلیل اینکه P/E فوروارد شرکت‌ها کمتر از پنج و متوسط TTM P/E شرکت ها کمتر از هشت است، خوب است بازار در وضعیت مناسبی قرار دارد.
ریسک بازار در حال کاهش است/چرا سرمایه‌گذاران از بازار سرمایه خارج می شوند؟
بخشی از خروج سرمایه و نقدینگی اشخاص حقیقی و سهامداران خرد متوجه افرادی است که بازار سال جاری را با بازار سال گذشته مقایسه می‌کنند و دوران حضور این افراد در بازار سرمایه مدت کوتاهی بوده است. این درحالی است که در حال حاضر شرایط عمومی بازار خوب است و به نظر بسیاری از کارشناسان در میان مدت، بازدهی خوبی نسبت به سایر بازارها خواهد داشت.
به عبارت دیگر، در چنین شرایطی اگر متغیر‌‌‌ها مانند آنچه در هفته های گذشته بوده است، باشد، بازار کم ریسک خواهد بود. میزان نوسان بازار به شدت کاهش پیدا کرده و قیمت سهام نسبت به قیمت شروع هر روز خود نوسان کمتری را نسبت به گذشته به طور میانگین ثبت می کند که در این حالت می توان گفت ریسک بازار در حال کاهش و هیجان در حال فروکش کردن است.
بازار سرمایه آماده جهش و رشد
بررسی شاخص‌ها نشان می دهد بورس در وضعیتی قرار دارد که اگر تغییری در متغیر‌‌‌ها ایجاد نشود و شوک و هیجان منفی نیز به بازار ورود پیدا نکند، اکنون کف قیمتی سهام شرکت‌ها بوده و بسیاری از نمادها در وضعیت ارزندگی قرار دارند.
با این حال به نظر می رسد بازار در مجموع مسیر صعودی تا فصل مجامع (۶ ماه آینده) دارد و از طرفی می‌تواند بازده مطلوب به پرتفو‌‌‌هایی که به صورت منطقی چیده شده‌‌‌اند را اختصاص دهد؛ تاثیر روانی اقدامات دولت اگر سرمایه‌گذاران آن را به نفع یا به ضرر بازار ارزیابی بورس نیازمند یک شوک عمیق کنند به شدت بیشتر از اثر واقعی خواهد بود. دلیل این مساله نیز به ترس و هیجان موجود در بازار برمی‌گردد.
واژه شناسی این خبر (بازار سرمایه):
بازار سرمایه ، (به انگلیسی : Capital market ) به بازارهای مالی جهت خرید و فروش اوراق قرضه یا اوراق بهادار ، با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی های بدون سررسید، اطلاق می شود. در معمول ترین تقسیم بندی، بازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، به دو بازار اولیه (بازار دست اول) و ثانویه (بازار دست دوم) تقسیم می شود.
در یک تقسیم بندی کلی دیگر، بازار سرمایه ای ایران از نظر شرایط شرکت ها، به دو بازاربورس اوراق بهادار و فرابورس طبقه بندی می شود. در زیرمجموعه بازار بورس اوراق بهادار و فرابورس بخش بندی دیگری وجود دارد که حضور در هر کدام از آنها شرایط و ضوابط خود را داراست. در این مطلب به بخش بندی بازار بورس اوراق بهادار و شرایط عمومی و اختصاصی هر کدام پرداخته می شود.
(برگرفته از دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا)
واژه شناسی این خبر (بورس اوراق بهادار):
بهابازار (به فرانسوی : bourse ) یا بورس اوراق بهادار (به انگلیسی : Stock exchange ) بازار رسمی و سازمان یافتهٔ سرمایه است که در آن خرید و فروش سهام شرکت ها و اوراق بهادار تحت ضوابط، قوانین و مقررات خاصی انجام می شود. تعیین قیمت سهام در بورس ، بر اساس عرضه و تقاضا صورت می گیرد. در بورس اوراق بهادار، یک سرمایه گذار می تواند با سرمایه هرچند کوچک خود، در شرکتهای پذیرفته شده در بورس سرمایه گذاری نماید. سرمایه گذاران بورس، برای خرید و فروش سهام می بایست این کار را از طریق شرکت های کارگزاری بورس انجام دهند.
سرمایه گذاری در بورس نیازمند دانش و مهارت است.
(برگرفته از دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا)
به گزارش ایران اکونومیست، شاخص کل بورس امروز با ۱۷۹۵ واحد کاهش تا رقم یک میلیون و ۳۸۸ هزار واحد کاهش یافت. شاخص کل با معیار هم وزن هم با ۵۴۲ واحد کاهش رقم ۴۰۲ هزار و ۴۸۲ واحد را ثبت کرد. در این بازار ۲۵۷ هزار معامله به ارزش ۴۶ هزار و ۱۷۵ میلیارد ریال انجام شد.فولاد مبارکه اصفهان نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر مثبت و در مقابل معدنی و صنعتی گل گهر، صنایع پتروشیمی خلیج فارس، معدنی و صنعتی چادرملو، پترول و توسعه معدنی و صنعتی صبانور نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را روی بورس گذاشتند.شاخص کل فرابورس هم امروز با ۶۷ واحد کاهش در رقم ۱۸ هزار و ۷۵۵ واحد ایستاد. در این بازار ۱۴۷ هزار معامله به ارزش ۱۳۸۵ میلیارد ریال صورت گرفت.سرمایه گذاری صباتامین، سنگ اهن گهرزمین، تولید نیروی برق دماوند، بیمه .
به گزارش خبرنگار خبرگزاری برنا؛تصویب و ابلاغ قانون جهش تولید دانش بنیان به عنوان بزرگ ترین رویداد در یک سال گذشته برشمرده می شود، اهمیت تصویب این قانون به گونه ای است که چندی پیش سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری این قانون را یک جهش جدی در حوزه اقتصاد دانش بنیان محسوب کرد. این قانون با حمایت و پیگیری های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در قالب آیین نامه های اجرایی مشترک با وزارتخانه ها و دستگاه های مشترک، اجرایی می شود تا زمینه رسوخ هرچه بیش تر نوآوری و فناوری در اقتصاد کشور و توسعه را فراهم کند. قانون جهش تولید دانش بنیان که حاصل تلاش معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و عزم جزم دولت و مجلس و به پشتوانه همفکری با فعالان زیست بوم فناوری و نوآوری کشور تصویب شد، امید است بتواند .
شاخص بورس در جریان معاملات امروز بازار سرمایه با افت ۶هزار واحدی روبرو شد.- اخبار اقتصادی -به گزارش خبرنگار اقتصادیخبرگزاری تسنیم ، در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از 4میلیارد و 214میلیون سهم و حق تقدم به ارزشی بالغ بر 2هزار و 686میلیارد تومان در بیش از 265هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت 6هزار و 702واحدی در ارتفاع یک میلیون و 390هزار و 731واحد قرار گرفت.بیشترین اثر منفی بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکت های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شد و در مقابل شرکت های پتروشیمی پردیس، پتروشیمی نوری و مبین انرژی خلیج فارس با رشد خود مانع افت بیشتر نماگر بازار سهام شدند.بر اساس این گزارش، .
معاون نظارت بازار شرکت فرابورس ایران با صدور اطلاعیه ای اعلام کرد: پیرو اطلاعیه شماره 3661/الف/01 مورخ 22/01/1401 این شرکت، با موضوع «ضوابط مربوط به ماده 21 دستورالعمل فعالیت بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران»، پس از بررسی های صورت گرفته طی شش ماه منتهی به 16/06/1401، نمادهای معاملاتی آهن و فولاد ارفع، پلیمر آریا ساسول، سپیدار سیستم آسیا، سرمایه گذاری مس سرچشمه، صنایع پتروشیمی تخت جمشید، پتروشیمی تندگویان، مجتمع جهان فولاد سیرجان، سیمان ساوه، پالایش نفت شیراز، نفت ایرانول، توسعه و مدیریت سرمایه صبا، محصولات کاغذی لطیف و گروه توسعه مالی مهر آیندگان مشمول بندهای 2 ،3 و 4 ماده 1 ضوابط مذکور می باشند.لذا بازارگردانان در نمادهای فوق در صورت تمایل می توانند با رعایت سایر بندهای .
در معاملات روز یکشنبه بیستم شهریور ماه، شاخص کل بورس پایتخت نسبت به روز کاری قبل 6 هزار و 702 واحد افت کند و به رقم یک میلیون و 390 هزار و 732 واحد رسید. شاخص هم وزن بورس با افت 2 هزار و 544 واحدی در سطح 403 هزار و 25 واحدی ایستاد. همچنین شاخص کل فرابورس (آیفکس) 106 واحد پائین آمد و در سطح 18 هزار و 874 واحد قرار گرفت. خروج سرمایه از بورسامروز ارزش خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار برای دوازدهمین روز متوالی منفی شد و 245 میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در معاملات روز یکشنبه بیشترین خروج پول حقیقی به سهام وپاسار (بانک پاسارگاد) اختصاص داشت که ارزش تغییر مالکیت حقیقی به حقوقی آن 16 میلیارد تومان بود. پس از وپاسار، نمادهای بپاس (شرکت بیمه پاسارگاد) و حکشتی (شرکت کشتیرانی جمهوری .
تهران (پانا) - بازار سرمایه هفته جاری را نزولی آغاز کرد شاخص کل بورس بیش از ۱۲ هزار واحد کاهش یافت. شاخص کل بورس امروز با ۱۲ هزار و ۴۶۳ واحد کاهش در رقم یک میلیون و ۴۲۶ هزار واحد ایستاد. شاخص کل با معیار هم وزن هم ۳۹۲۷ واحد کاهش یافت و به رقم ۴۰۷ هزار و ۹۷۲ واحد رسید.در این بازار ۳۰۶ هزار معامله به ارزش ۲۸ هزار و ۳۶۴ میلیارد ریال انجام شد.ملی صنایع مس ایران، پالایش نفت بندرعباس، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، پالایش نفت اصفهان و فولاد مبارکه اصفهان نسبت به سایر نمادها بیشترین تاثیر منفی را روی بورس گذاشتند.شاخص کل فرابورس هم با کاهشی ۱۴۹ واحدی در رقم ۱۹ هزار و ۱۶۰ واحد ایستاد. در این بازار ۱۸۶ هزار معامله انجام شد که ۱۷۱ هزار و ۸۲۰ میلیارد ریال ارزش داشت.پلیمر آریاساسول، فرابورس .
هیجان دو قطبی در بورس
اقتصاد ایرانی: روز گذشته، دماسنج بازار سهام توانست با رشد اندک 07/ 0 درصدی برای پنجمین روز متوالی در کانال 66 هزار واحدی باقی بماند. در میان معاملات، تقابل دو نگاه قابل رصد است؛ گروهی خوش بین به توافق هسته ای و در نتیجه بهبود وضعیت اقتصادی کشور هستند که با قرار گرفتن در صف های خرید باعث تقویت قیمت سهام می شوند. در سمت دیگر طیف معامله گران، نوسان گیران و سهامداران نگران از وضعیت فعلی قرار می گیرند. این دسته با در نظر گرفتن وضعیت نامطلوب فعلی شرکت های بورسی و همچنین زمانبر بودن اثرگذاری توافق هسته ای بر اقتصاد کشور، تمایل به فروش سهام خود و بعضا کسب سودهای کوتاه مدت دارند. بر اساس آنکه کدام گروه بتوانند نقش غالب را در فضای بازار سهام ایجاد کنند، دو نوع رفتار هیجانی ممکن است پیش روی بورس تهران باشد؛ رشد حبابی قیمت ها یا بازگشت رکود به این بازار. در این شرایط، این گزارش راهکارهای جلوگیری از نوسانات شدید و هیجانی قیمت ها را بررسی کرده است. تقویت عوامل بازارساز (سهامداران حقوقی)، توسعه صندوق های حمایت از بازار و اقدامات کنترلی نهادهای نظارتی در شرایط اضطرار مهم ترین راهکارهای هیجان زدایی از بازار در کوتاه مدت محسوب می شوند. در بلندمدت نیز تعمیق بازار سهام از دو طریق گسترش فرهنگ و تنوع سهامداران و معاملات آتی سهام می تواند به تدریج نیاز به راهکارهای کوتاه مدت را مرتفع سازد .
به گزارش دنیای اقتصاد، روز گذشته برای سومین روز معاملاتی متوالی در بازار سهام، شاخص کل با رشد همراه شد. رشد 07/0 درصدی بورس تهران و ثبت شاخص در رقم 66 هزار و 829 واحدی در حالی رخ داد که روز گذشته حجم و ارزش معاملات به ترتیب کاهش 22 و 17 درصدی را در مقایسه با روز چهارشنبه تجربه کردند. به این ترتیب ارزش کل معاملات بازار به رقم 102 میلیاردتومان رسید و حجم معاملات بالغ بر دادوستد 8/567 میلیون سهم شد .
هرچند بازار سهام وضعیت به ظاهر متعادلی را سپری می کند، اما برخی اخبار می تواند فضای بازار را تغییر دهد و نوسانات بازار به این دلیل تشدید شود. به بیان دقیق تر، از یکسو خوشبینی به آینده فضای اقتصادی ممکن است باعث موج سواری روی اخبار منتشرشده و در نتیجه صعود شوک وار و هیجانی بورس تهران شود؛ از سمت دیگر بی اطمینانی های اخیر نسبت به گزارش های ضعیف شرکت ها در کوتاه مدت می تواند منجر به ناامیدی سهامداران شده و در نتیجه فشار فروش آنها باعث بازگشت فضای رکودی به بازار سهام شود. در این میان «دنیای اقتصاد» پنج راهکار اصلی را به منظور کاهش هیجانات احتمالی در بازار سهام بررسی کرده است. تقویت توانایی بازارسازها، گسترش فرهنگ سهامداری، توسعه صندوق های حمایت از بازار، اقدامات کنترلی نهادهای ناظر در شرایط اضطرار و راه اندازی معاملات آتی سهام اسلامی پنج راهکار مزبور محسوب می شوند .
نوسانات ناگهانی بورس را چگونه می توان کنترل کرد؟
با توجه به پیش بینی هایی که اخیرا از سوی برخی کارشناسان اقتصادی مبنی بر جهش بزرگ بازار سهام در 5 تا 6 هفته آینده صورت گرفته است و از آنجاکه ذات این بازار به گونه ای است که همواره تحت تاثیر ریزش یا صعود حباب گونه شاخص قرار دارد، این گزارش به بررسی راهکارهایی برای هیجان زدایی از بازار سهام پرداخته است .
شاهین شایان آرانی، کارشناس ارشد بازار سرمایه درخصوص اقداماتی که می توان برای کنترل هیجانات بازار سهام انجام داد، می گوید: صرف نظر از اینکه رشد یا ریزش شدید بازار یک مساله ریشه ای بوده و نیازمند بررسی است، در اغلب کشورهایی که صاحب بورس هستند همواره یکسری اقدامات برای تعادل بخشی دوباره به روند معاملات صورت گرفته و قوانین و مقرراتی برای این منظور تصویب شده است. به عنوان مثال در بورس آمریکا اگر شاخص بازار در دامنه مثبت و منفی 12 درصد نوسان کند، کماکان بازار تحت مکانیزم عرضه و تقاضا حرکت کرده و دخالتی در فرآیند مبادلات سهام صورت نمی گیرد، اما اگر از حد تعیین شده نوسان شاخص فراتر رود، مسوولان بازار به صحنه آمده و جلوی شوک ناگهانی را با قوانینی که برای این منظور تدوین شده است، می گیرند .
وی با اشاره به اینکه اقدامات متعادل ساز بازار لایه لایه صورت می گیرد، توضیح می دهد: در سطح اول بازارسازهایی که از جانب دولت و متولیان بازار سرمایه حمایت می شوند وارد بازار شده و در شرایط ریزش شدید شاخص اقدام به خرید سهام و در حالت برعکس اقدام به فروش سهام می کنند .
شایان آرانی شرط حمایت از این دست کارگزاران را که به عنوان بازارساز می دانیم، لازمه حیات آنها دانسته و می گوید: اگر نقدینگی آنها تامین نشود و حمایت های لازم از این دست بازیگران بازار صورت نگیرد نمی توان انتظار داشت این طیف در شرایطی که به سود آنها نیست وارد جریان مبادلات در روزهای هیجانی آن شوند .
کارشناس ارشد بازار سرمایه ادامه داد: در سطح دوم اگر ورود بازارسازها کمکی به تعادل بازار نکرد، برای اینکه شوک بازار به گونه ای عادلانه هضم شود صندوق های بازارساز به میدان می آیند؛ صندوق های بازارساز که دارای مزیت های ویژه ای هستند و نقدینگی بالایی دارند می توانند در لایه دوم تعادل بازار را در شرایط شوک و هیجان زیاد رقم بزنند. به گفته شایان آرانی در صورتی که نتوان شوک بازار و نوسان شاخص بیشتر یا کمتر از سطح تعیین شده را به کمک دو اقدام بالا کنترل کرد، سازمان بورس خود کنترل اوضاع را در دست گرفته و برای جلوگیری از تضییع حقوق سهامداران در پاره ای موارد بعضا اقدام به تعطیلی بورس برای چند روز می کند، نظیر رخدادی که در بورس چین و یونان رخ داد .
بازار عمیق؛ مهم ترین پیش نیاز برای شوک زدایی از بورس
در حالی که کارشناس ارشد بازار سرمایه بازارسازها، صندوق های بازارسازی و دخالت سازمان را در مرحله نهایی، فاکتورهایی به منظور روان سازی معاملات و جلوگیری از شوک قیمتی در بورس عنوان می کند، اما کماکان معتقد است اگر عمق بازار سهام زیاد باشد دیگر نیازی نیز به این راهکارهای کوتاه مدت برای هیجان زدایی از روند معاملات نیست. اصطلاح بازار عمیق به بازاری گفته می شود که در آن خرید و فروش سهام، به آسانی انجام می شود و مدت زمان انتظار برای مبادله سهم، به حداقل ممکن کاهش یافته است. در بازار عمیق، برای تغییر قیمت (صعود یا سقوط)، حجم سفارش باید به مقدار قابل توجهی افزایش یابد. بنابراین می توان گفت بازارهای عمیق دارای نقدشوندگی بسیار بالا هستند. در این بازارها صف های خرید و فروش هرگز پایدار نمی ماند .
شایان آرانی بهترین نمونه از این بازار را بورس لندن عنوان کرده است و می گوید: در گذشته در بورس لندن نیز بعضا اقداماتی که پیش تر ذکر شد برای جلوگیری از نوسان شدید شاخص انجام می شد؛ اما در حال حاضر به این علت که عمق این بازار بیشتر شده و طیف معاملاتی گسترده ای را اعم از شرکت های سهامی پذیرش شده و خریداران دربرگرفته است، دیگر نیازی به این دست اقدامات و بازارسازها نیست. به گفته وی، الکترونیکی شدن خرید و فروش سهام در بورس لندن و این امکان که سهامدار در هرکجای دنیا در بازه زمانی 24 ساعته توانایی عرضه یا خرید سهام را داشته باشد موجب شده تا همواره مکانیزم عرضه و تقاضا تعادل قیمت ها را در این بورس رقم بزند .
کارشناس ارشد بازار سرمایه، تعمیق بازار را متناسب با سطح اقتصادی کشور مورد نظر و عرضه و تقاضای زیاد سهام دانسته و می افزاید: این در حالی است که در بورس تهران نه با طیف گسترده ای از عرضه کنندگان و متقاضیان سهام روبه رو هستیم و نه شرایط اقتصادی کشور در حال حاضر در سطحی است که اگر بورس با هیجان غیرقابل کنترلی روبه رو شد نیازی به ورود بازارسازها به فرآیند مبادلات نباشد .
شایان آرانی با اشاره به اینکه توافق هسته ای و لغو تحریم ها روزنه های امید را برای جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی برای ورود دوباره به بازارهای مالی و پولی کشور گشوده است، درخصوص اقداماتی که در بورس تهران برای تخلیه هیجانات مقطعی و تعادل بخشی دوباره به فرآیند معاملات می توان انجام داد توضیح می دهد: توسعه و رونق توانایی بازارسازها، گسترش فرهنگ خرید و فروش و تنوع سهامداران از طریق جذب سرمایه گذار خارجی، افزایش تعداد صندوق های حمایت از سهامداران و افزایش نقدینگی در دست آنها برای حمایت از بازار، راه اندازی معاملات آتی سهام واقعی مبتنی بر قراردادهای سلف که حالت فرصت طلبی نداشته باشد و در نهایت ورود متولی بورس اوراق و بهادار در شرایطی که دیگر اقدامات راهگشا نیست، مهم ترین راهکارها برای هیجان زدایی از بازار سهام محسوب می شوند .
شایان آرانی درخصوص معاملات آتی سهام معتقد است راه ا ندازی این گونه معاملات درصورتی به تعادل بازار کمک می کند که در قالب اسلامی بوده و خرید و فروش سهام به طور واقعی در آن صورت گیرد؛ چراکه اگر این رویکرد در راه اندازی آن مدنظر نباشد و سهامداران به صرف یک موقعیت فرصت طلبانه از آن بهره برداری کنند، بعضا منجر به بروز نوسان شدید در بورس نیز خواهد شد. وی معاملات آتی در قالب سلف را بهترین شیوه از این گونه معاملات ذکر کرد که در مقابل خرید و فروش آتی سهام به صورت غیراسلامی، انجام می شود .
حرکت 5 روزه شاخص در کانال 66 هزار واحدی
بورس تهران از میانه هفته معاملاتی قبل در پی رفت و آمد هیات های تجاری خارجی به کشور و زمزمه هایی مبنی بر قراردادهای جدید برندهای معتبر خودروساز دنیا با تولیدکنندگان داخلی در مسیر رشد قرار گرفته است. بر این اساس بورس تهران که دیروز غالبا چشم به سهام گروه خودرو یی داشت، متاثر از شایعاتی درخصوص همکاری بنز با ایران خودرو دیزل با صف خرید سنگین خاور در ساعات ابتدایی معاملات همراه شده و رشد شاخص را به این ترتیب رقم زد در حالی که در ادامه معاملات با جمع آوری صف خرید این سهم، بازار متعادلی شکل گرفت و شاخص تنها 49 واحد رشد کرد .
برای پنجمین روز معاملاتی متوالی است که شاخص کل بازار در کانال 66 هزار واحدی نوسان می کند. این مساله از منظر تکنیکال و بنیادی قابل بررسی است؛ از یکسو چشم انداز سرمایه گذاری در بازار سهام در پی توافق هسته ای و لغو تحریم ها در میان مدت تا بلند مدت روشن و امیدوارکننده است و از سوی دیگر در کوتاه مدت متاثر از گزارش های سه ماهه نه چندان مناسب شرکت ها و تداوم رکود نسبی در فضای اقتصادی کشور تمایل و رغبت سهامداران به حضور گرم تر در مبادلات بورس کمرنگ شده است. در روزهای اخیر سهامداران تمایلی به عرضه سهام از خود نشان نداده اند و دورنمای مثبت بورس در بلندمدت هم نتوانسته سمت تقاضا را آنچنان که باید نسبت به خرید سهام تحریک کند، از این رو برآیند این شرایط موجب شده تا خریداران و فروشندگان در بورس تهران متعادل حرکت کرده و جلوی نوسان شدید شاخص کل بازار به این طریق گرفته شود. از نظر تکنیکال نیز کف حمایتی 66 هزار واحدی باعث شده تا نوسانات در این کانال محدود شود .
شوک ترور شینزو آبه با آینده سیاسی ژاپن چه خواهد کرد؟
در روزهای گذشته خبر ناگهانی ترور شینزو آبه نخست وزیر اسبق ژاپن همه جهان به ویژه مردم این کشور را در شوکی عمیق فرو برد.
به گزارش گروه رسانه‌های دیگر خبرگزاری آنا، شینزو آبه را شاید بتوان یکی از تاثیرگذارترین چهره‌ها در سیاست ژاپن از زمان جنگ جهانی دوم دانست. او یک چهره ناسیونالیست واقعی بود که تا آخرین روز حیات خود بر این اعتقاد خود وفادار ماند. او در ۵۲ سالگی به نخست وزیر ژاپن رسید و جوانترین فردی بود که در تاریخ این کشور به این سمت رسید. او در سال ۲۰۲۰ به دلیل عوارض یک بیماری مجبور شد از سمت خود استعفا دهد و از همین رو تنها ۹ سال توانست نخست وزیر ژاپن باشد.
شینزو آبه یکی از چهره های سیاسی موفق در تاریخ ژاپن محسوب می شود
شینزو آبه تا زمان ترورش یکی با نفوذترین و قدرتمندترین چهره‌های سیاسی در کشورش بود و بسیاری از چهره‌های سیاسی در داخل این کشور از جمله فومیو کیشیدا، نخست وزیر فعلی از طرفداران وی بودند.
او خدمات زیادی در داخل ژاپن انجام داد که از آن جمله می‌توان به برنامه‌های اقتصادی آبه اشاره کرد که این کشور را از یک دور باطل تورمی نجات داد. شاید امروز کمتر کسی در ژاپن باشد که طرح اقتصادی وی مشهور به «سه تیر» را به یاد نداشته باشد. او همچنین به دنبال اصلاح ماده ۹ قانون اساسی این کشور بود که آمریکا پس از جنگ جهانی دوم به ژاپن تحمیل کرد. این ماده همان چیزی بود که برای همیشه ژاپن را از راه انداختن هر گونه جنگ و درگیری نظامی در جهان منع می‌کرد. او گرچه موفق نشد این ماده را به طور کامل اصلاح کند، اما در نهایت توانست ارتش ژاپن را به عنوان نیروهای دفاع از خود تقویت کرده و به آنها جایگاهی قابل توجه در داخل و خارج از کشور دهد. او در زمان نخست وزیری خود توانست گام‌های مثبت زیادی در عرصه سیاسی خارجی برای کشورش بردارد.
بسیاری از چهره‌های سیاسی در جهان اقدامات و اصلاحات شینزو آبه را چه در داخل و چه در خارج از کشورش تحسین کرده بودند. استیو بنُن، مشاور ارشد دونالد ترامپ در زمان ریاست جمهوری وی، آبه را یک ترامپ قبل از ترامپ نامیده بود و او را قهرمان مردم و سیاست‌های پوپولیستی در سراسر جهان می‌دانست.
آبه همچنین ارتباط بسیار نزدیکی با ترامپ در زمان ریاست جمهوری وی در کاخ سفید داشت. شینزو آبه طرفدار بسیاری از سیاست‌ها و تحرکات نظامی ترامپ در جهان بود و حتی در برهه‌ای به عنوان نماینده و واسطه در مورد برنامه‌های هستهای ایران به کشورمان سفر کرد و با مقامات کشورمان دیدار و گفتگو کرد. این دیدار، اما نتیجه‌ای برای آبه و آنها که او را واسطه قرار داده بودند در بر نداشت.
خدمات اقتصادی شینزو آبه برای این کشور
شینزو آبه در تمام مدت ۹ سال زمامداریش و حتی قبل و بعد از آن در رویای تغییر قانون اساسی بود.
آبه در زمینه اقتصادی بسیار تلاش کرد تا صادرات و تولید در ژاپن را افزایش دهد و از این طریق درآمدزایی و پول آوری در کشور را رونق دهد و البته تا حد زیادی هم در این زمینه موفق بود. اما این اقدام وی موجب شد تا قروض دولتی ژاپن به اوج خود در سال‌های اخیر برسد. سال ۱۹۹۰ قروض دولت ژاپن ۶۰ درصد تولید ناخالص ملی کشور بود، ولی این رقم در روزی که آبه از قدرت کنار رفت یعنی در اوت ۲۰۲۰ به ۲۴۰ درصد رسیده بود.
بیکاری و اشتغال زایی، اما در دوران او پیشرفت بسیار خوبی داشت و سطح بیکاری در ژاپن در زمان نخست وزیری وی به زیر ۳ درصد رسیده بود. اما بسیاری در داخل ژاپن معتقد بودند که سیاست‌های آبه موجب شد تا سطح رفاه در جامعه به طرز قابل توجهی کاهش پیدا کند چرا که در ازای کار آفرینی دستمزدها کاهش یافته بود و مردم برای اینکه بتوانند امورات زندگی خود را بگذرانند مجبور بودند ساعات بیشتری از روز را کار کنند.
آبه گرچه در سال ۲۰۲۰ از قدرت کناره گیری کرده بود، ولی همچنان به عنوان یکی از چهره‌های شناخته شده و با نفوذ در ژاپن حضور داشت و به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه می‌داد.
آینده مبهم ژاپن پس از آبه
حالا ترور او در رسانه‌های جهان واکنش‌های زیادی به همراه داشته؛ مجله "گازت" در مطلبی مفصل پس از شرح حادثه ترور شینزو آبه در یک سخنرانی انتخاباتی گفته که این ترور ممکن است سوالات جدی در زمینه امنیت در ژاپن ایجاد کند. این ترور ممکن است نشانه‌ای از یک شکاف امنیتی در کشوری باشد که سالهاست تلاش کرده خود را یکی از امن‌ترین و آرام‌ترین کشورهای جهان از لحاظ سطح خشونت اجتماعی و سیاسی نشان دهد.
شبکه ان بی سی آمریکا نیز پس از ترور آبه این سوال را مطرح کرده که چه کسی می‌تواند حالا جانشین او شود. این شبکه آمریکا می‌گوید آبه یکی از قدرتمندترین چهره‌های حزب لیبرال دموکرات ژاپن بود که هم حزبی هایش امید زیادی به او برای پیشرفت‌های سیاسی داشتند و حالا این ترور می‌تواند ضربه مهلکی به این حزب سیاسی قدرتمند در ژاپن باشد و شانس پیروزی در رقابت‌های آتی در این کشور را از آنها سلب کند.
حالا شاید تاثیرات و شوک حاصل از این ترور در آینده نه چندان دور برای ژاپنی‌ها در داخل و برای طرفدارانشان در خارج از این کشور آشکار شود و برای مدت‌ها ردپای آن در تاریخ سیاسی این کشور به یادگار بماند.
بار بورس بر شانه حقوقی ها
نماگر بورس تهران دیروز برای دومین روز متوالی در هفته جاری به حرکت خود در مسیر صعودی ادامه داد و با رشد 197واحدی موفق شد پس از دو هفته دوباره خود را بالاتر از 79 هزار واحد ببیند. بیشترین میزان معاملات روز گذشته توسط معامله‌گران حقوقی رقم خورد به‌طوری که خالص خرید حقوقی‌ها در بازار دیروز حدود 11میلیارد تومان بود. نگاهی به معاملات نمادهای با بیشترین تاثیر بر شاخص نیز به خوبی نشان‌دهنده حضور فعال این معامله‌گران است.
به گزارش اقتصادنیوز ، در مجموع می‌توان مشارکت حقوقی‌ها در سمت تقاضای سهام در جریان معاملات روز گذشته را به دو دسته تقسیم کرد. بخشی از مشارکت این معامله‌گران مربوط به معاملات بلوکی در نمادهایی همچون نماد معاملاتی شرکتهای پتروشیمی مبین، شرکت ارتباطات سیار ایران، فولاد مبارکه اصفهان و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بود.
در سوی دیگر شاهد حضور فعال معامله‌گران حقوقی در میان خودرویی‌ها بودیم. به‌طوری که این گروه در صدر صنایع با بیشترین حجم و ارزش معاملات قرار گرفت.بر این اساس نمادهای زیرمجموعه این گروه دیروز با لیدری «خودرو» توانستند معامله بیش از 234میلیون سهمی به ارزش 36میلیارد تومان را به خود اختصاص دهند.
نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو روز گذشته نقش لیدر گروه خودرو را ایفا می‌کرد. این نماد در ابتدای ساعات معاملاتی دیروز با افت قیمت مواجه شد. در ادامه اما قیمت این سهم با حضور حقوقی‌ها وارد مدار صعودی شد. دیگر سهامداران بازار سهام نیز با مشاهده فعالیت حقوقی‌ها در این نماد وارد میدان شدند. عامل دیگر ورود معامله‌گران به این نماد، هیجان ناشی از خبر فروش بلوک 6/ 16درصدی سهام گسترش سرمایه‌گذاری ایران خودرو (خگستر) بود. این عوامل در کنار یکدیگر در مجموع زمینه دادوستد حدود 33میلیون سهمی «خودرو» به ارزش 9میلیارد تومان را فراهم آورد. جو مثبت لیدر روز یکشنبه خودرویی‌ها به دیگر نمادهای این گروه تسری یافت به‌طوری که اغلب نمادهای زیرمجموعه گروه «خودرو و سخت قطعات» معاملات روزانه خود را در محدوده مثبت به پایان رساند. معاملاتی که در مجموع به رشد 6/ 233واحدی (معادل3/ 1درصد) شاخص این گروه منتهی شد.
در سه ماه پایانی سال گذشته شاهد خرید بالای سهام در نمادهای زیرمجموعه این گروه بودیم. این در حالی بود که در آن مقاطع زمانی بارها به فاصله رشد قیمت خودرویی‌ها از شرایط سودآوری آنها اشاره شده بود.طی معاملات روزهای اخیر نمادهای این گروه به کف قیمتی رسیدند و سپس بازگشتند.سهامدارانی که همچنان با هراس از نوسانی بودن رشد قیمت سهام نمادهای خودرویی به جمع فروشندگان بازار می‌پیوندند، با حضور حقوقی‌ها اما به احتمال پایداری این صعودها خوشبین میشوند. این در حالی است که به نظر می‌رسد هیچ‌گونه خبر بنیادی پیرامون وضعیت این شرکت‌ها وجود ندارد.
نگاهی به وضعیت دو نماد فعال‌تر گروه خودرو نیز نشان از تداوم وضعیت نامناسب این شرکت‌ها در سال آتی دارد. نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو در آخرین گزارش درآمد هر سهم خود بر اساس عملکرد واقعی 6ماهه، سود عملیاتی به ازای هر سهم را 611ریال پیش بینی کرد. افزایشی که به دنبال رشد مقدار تولید این شرکت خودروساز رقم خورده است. این در حالی است که نگاهی به هزینه مالی - اداری این شرکت از واقعیت دیگری پرده برمی‌دارد. بر این اساس هزینه 902ریالی «خودرو» به ازای هر سهم نشان می‌دهد که افزایش تولیدات این شرکت از محل دریافت تسهیلات رقم خورده است. تسهیلاتی که طبیعتا هزینه مالی و اداری شرکت ایران خودرو را افزایش داده است.
تصویب افزایش 20درصدی نرخ کاشی و سرامیک در بازار از روز شنبه باعث رشد قیمتی نمادهای این صنعت در بورس شده است به‌طوری‌که شاخص صنعت کاشی و سرامیک در روز گذشته پس از گروه زراعت، بیشترین رشد را میان دیگر صنایع بورسی داشته است. (رشد 5/ 2درصدی) با این وجود برخی کارشناسان بر این باورند رشد شاخص این صنعت مقطعی است و رکود عمیق در بخش ساخت و ساز مانع از اثر رشد قیمت بر صورت مالی‌های صنعت کاشی و سرامیک می‌شود.محمد گرجی‌آرا در این‌خصوص در گفت‌وگویی با سایت «دنیای بورس» گفت: افزایش قیمت اخیر در این صنعت بیشتر به دلیل بهای تمام‌شده سال‌های قبل است. با توجه به اینکه کارخانه‌های کاشی و سرامیک انرژی محور هستند، طی این سال‌ها بهای تمام‌شده آنها (با توجه به افزایش قیمت انرژی) افزایش پیدا کرده است.
از سوی دیگر طی این سال‌ها بحث صادرات در این صنعت به‌طور کامل منتفی شده و مازاد عرضه نیز باعث شده کارخانهها نتوانند هزینه‌های خود را جبران کنند.وی در ادامه افزود: افزایش قیمتی که هم‌اینک صورت گرفته عمدتا برای جبران بهای تمام شده است. زمانی می‌توان انتظار سودآوری را در این شرکت‌ها داشت که مقدار فروش آنها افزایش پیدا کند. گزارش‌های این شرکت‌ها طی سال‌های اخیر رشد مقداری را نشان نمی‌دهد و به‌نظر نمی‌رسد با شرایطی که در بخش ساخت و ساز و صادرات به کشورهای همسایه به‌خصوص عراق وجود دارد، این مقدار فروش افزایش یابد.
چرا نقش عوامل بنیادی در بورس کمرنگ است؟
1400/11/03
در نخستین روز معاملاتی بهمن‌‌‌ماه شاهد شروع مطلوب معاملات بازار سهام کشور بودیم، به طوری که در اغلب شرکت‌ها صف‌‌‌های طولانی تقاضا شکل گرفت، در ادامه با نزدیک شدن به پایان زمان معاملاتی روند داد وستد‌‌‌ها با تغییراتی مواجه شد. هنگامی که بازار در ابتدا شروع مطلوبی داشته باشد و در طول زمان شرایط به‌گونه‌‌‌ای رقم می‌خورد که روند دادوستد‌‌‌ها نامساعد شود، نشان‌دهنده این مهم خواهد بود که روز معاملاتی خوبی (برای یکشنبه) در انتظار بازار نیست. اینکه معاملات به طور متعادل و حتی نامطلوب شروع شود اما برای پایان روز معاملاتی قیمت سهام شرکت‌ها روندی قابل ملاحظه و مطلوب به خود بگیرند به طور معمول چنین روندی بیشتر مورد توجه و علاقه فعالان بازار خواهد بود.
به گزارش فراسرمایه ، می‌توان بر این نکته تاکید کرد که اکثر فعالان بازار از شرایط معاملات روز شنبه مانند روزهای گذشته راضی نبودند. ریزشهای سنگینی که در نمادهای معاملاتی متفاوت روی داده است تاکنون نتوانسته سرمایه‌گذاران را برای ورود به گردونه معاملاتی بازار سهام ترغیب کند. درست است که شاهد انتشار گزارش عملکرد مطلوبی از شرکت‌ها بودیم اما در شرایط فعلی نه‌تنها این موضوع از تاثیر کمتری برای ترغیب سهامداران برای ورود به بازار سرمایه برخوردار است، بلکه به ثبات رسیدن شرایط اقتصادی و سیاسی و چشم‌‌‌اندازی روشن آینده است که می‌تواند تا حدودی زمینه را برای ورود مهیا کند.
اخبار مختلفی که از بودجه سال ۱۴۰۱ به گوش می‌رسد و مدل تامین نقدینگی که این روزها در فضای اقتصادی شکل گرفته به واقع نشان‌دهنده این موضوع نیست که بازار سرمایه در معادلات سال آینده دارای جایگاه خاص و ویژه‌‌‌ای به‌رغم اظهارنظر‌‌‌ها باشد. این مهم باعث می‌شود که گزارش شرکت‌ها رنگ خود را از دست بدهند. اینکه گفته می‌شود آیا گزارش‌ها می‌توانند موجب تغییر روند داد و ستد‌‌‌های بازار سهام شوند هم در واقع گزارش‌های مطلوب به تنهایی نمی‌توانند در بلندمدت تحریک مناسبی در راستای ایجاد تغییر روند بازار (طرف تقاضا) ایجاد کنند، با این حال تغییر روند و ایجاد ثبات در آن نیازمند بستری جذاب و مطلوب است.
دولت‌‌‌ها نقش بستر‌‌‌سازی و سیاستگذاری کلی دارند و این سیاستگذاری‌‌‌ها باید همگام با ایجاد رونق در بازار سرمایه باشد. اگر دغدغه نهادهای ناظر مهیا کردن ساختار‌‌‌ها، ریزساختار‌‌‌ها، حمایت از تمامی فعالان بازار سرمایه اعم از سرمایه‌گذار عمده، سهامدار خرد و سرویس‌دهندگان است باید در مقابل قانون‌گذاران حمایت‌‌‌های لازم از جامعه هدف صورت بگیرد و این جامعه هم باید به خوبی در بازار نقش خود را ایفا کنند. با توجه به ریزشهای عمیق و بزرگی که در بازار سهام روی داده است همچنان ورود سرمایه به بخش مولد اقتصاد کشور دچار اختلال شده است. آن‌طور که مشاهده می‌شود سرمایه‌گذاران، بازار پر ریسک رمزارز را برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌کنند اما بورس را آن‌طور که باید و شاید در سبد سرمایه‌گذاری خود جای نمی‌‌‌دهند. چنین رفتاری از سوی فعالان نشان‌دهنده این مهم است که اغلب سرمایه‌گذاران ریسک بازار سرمایه را بالاتر از سایر بازارهای مالی ارزیابی می‌کنند.
در مجموع اما گزارش‌های مثبت کدال، نوسان دلار در کانال فعلی و پالس‌‌‌های مثبت مذاکرات هستهای به بازار همگی می‌توانند موجبات بازگرداندن اعتماد عمومی به بازار سرمایه را فراهم کنند. در عین حال نباید فراموش کرد که بازار آینده‌‌‌نگر است و در صورتی که موارد فوق به واقعیت بپیوندند بازار سرمایه با یک وقفه، یقینا می‌تواند شرایط بهتری را تجربه کند. زمانی که گشایش‌‌‌‌‌‌هایی در سیاست خارجه ایجاد شود و در پی حصول توافق در حوزه برنامه جامع اقدام مشترک، منابع دولت و شرکت‌ها که در خارج از کشور بلوکه هستند، آزاد میشوند و در نتیجه آن می‌توان کالاهای سرمایه‌‌‌‌‌‌ای برای کارخانهها و شرکت‌ها خریداری کرد. در این حالت شاهد اثرگذاری مثبت در روند معاملاتی بازار نیز خواهیم بود.
به نظر می‌رسد که بازار این روزها صحبت‌‌‌ها و اظهاراتی که به قطعیت نرسیده است را دلیلی بر عدم‌واکنش خود به اخبار مثبت می‌‌‌داند. اکنون سرمایه‌گذارانی در بازار سهام فعال هستند که از ابتدای ریزش قیمت‌ها حضور داشتند و ریزش بزرگ یا به عبارتی سقوط شامل حال آنها شده، به طوری که ارزش سبد دارایی آنها با افت چشمگیری مواجه شده است. در صورتی که این دست از سرمایه‌گذاران نیاز خاصی به منابع و بورس نیازمند یک شوک عمیق دارایی‌‌‌‌‌‌های سهامی خود ندارند، با توجه به افت سنگینی که در بازار سرمایه تجربه شد توصیه می‌شود که همچنان نسبت به شرایط فعلی صبور باشند.
به دلیل اینکه دقیقا نقطه تغییر روند بازار سرمایه مشخص نیست کارشناسان توصیه می‌کنند که سرمایه‌گذاران سرمایه در اختیار خود را به چند قسمت تقسیم کنند و در موارد و موعد‌‌‌های مختلف زمانی با توجه به فضای معاملاتی به صورت خرد اقدام به تزریق منابع به بازار کنند تا در روند دادوستد‌‌‌ها نیز قرار بگیرند. در چنین حالتی به دلیل اینکه سهامدار به‌یک‌‌‌باره در روند بازار قرار نمی‌گیرد چراکه ممکن است پیامد آن موجب عدم‌مطلوبیت در سرمایه‌گذاری شود، می‌توانند با این روش میزان ریسک سرمایه‌گذاری خود را تا حد قابل‌توجهی کاهش دهند.
روند معاملاتی و فرازو فرود قیمت سهام شرکت‌ها نیز تا پایان سال یقینا به عوامل کلانی بستگی خواهد داشت که در بازار سرمایه اثر‌‌‌گذارند. در صورتی که این عوامل (نرخ اسکناس آمریکایی، سیاست خارجه، شرایط بودجه سال ۱۴۰۱ و سایر موارد اثر‌‌‌گذار در بازار) تعیین‌تکلیف شوند، بورس نیز روند خود را مشخص خواهد کرد اما اگر این عوامل در پرده‌‌‌ای از ابهام همچنان باقی بمانند بازار به روند فرسایشی خود ادامه می‌دهد.
دیدگاه شما