عرضه اولیه یا IPO چیست؟

کارگزاری فارابی

عرضه اولیه سهام (IPO) چیست؟

یکی از راه‌های جذب سرمایه قابل توجه برای شرکت‌‌ها عرضه سهام یا عمومی شدن است، که در این صورت هرکس می‌تواند سهام شرکت را خرید و فروش کند. اما این کار منجر به قرار گرفتن شرکت تحت نظارت دائمی نهادهای دولتی و ناظران و افشای عمومی اطلاعات آن می‌شود و همچنین خطراتی را نیز به دنبال دارد. اما از سوی دیگر سرمایه زیادی جمع شده و شهرت و اعتبار شرکت افزایش خواهد یافت.

عرضه اولیه سهام یا IPO اولین فروش سهام توسط یک شرکت، به عموم مردم است. شرکتی خصوصی تلقی می‌شود که تعداد اندکی سهامدار دارد که عمدتا سرمایه‌گذاران اولیه (مانند بنیان‌گذاران، خانواده‌ها و دوستان آن‌ها) و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای (مانند سرمایه‌گذاران ریسک پذیر یا سرمایه‌گذاران فرشته) هستند. از سوی دیگر، منظور از عموم، سایر افراد هستند (هر سرمایه‌گذار فردی یا نهادی که در روزهای اول شرکت مشارکت نداشته و علاقه‌مند به خرید سهام شرکت است). تا زمانی که یک سهام شرکت برای فروش به عموم عرضه نشود، عموم قادر به سرمایه گذاری در آن نیستند. شما می‌توانید برای سرمایه گذاری به صاحبان یک شرکت خصوصی مراجعه کنید، اما آن‌ها ملزم نیستند به شما چیزی بفروشند. از سوی دیگر، شرکت‌های دولتی حداقل بخشی از سهام خود را به عموم مردم فروخته‌اند تا بتوانند در بورس معامله شوند. به همین دلیل است که IPO به عنوان «عمومی شدن» شناخته می‌شود.

شرکت خصوصی دارای مزایایی است که پس از عمومی شدن از دست می‌رود. برای مثال، صاحبان آن مجبور نیستند اطلاعات مالی و حسابداری زیادی را در مورد شرکت منتشر کنند. در ایالات متحده، تاسیس یک شرکت خصوصی آسان و نسبتا ارزان است، و اکثر کسب و کارهای کوچک و متوسط خصوصی هستند. اما شرکت‌های بزرگ نیز می‌توانند خصوصی باشند. برای مثال IKEA، سوپرمارکت‌های Publix، آبنبات Mars و کارت‌های Hallmark همگی خصوصی هستند.

شرکت‌های عمومی هزاران سهامدار دارند و ملزم به رعایت قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌ای هستند. آن‌ها باید هیئت مدیره داشته باشند و باید هر فصل اطلاعات قابل حسابرسی مالی و حسابداری ارائه کنند. در ایالات متحده، شرکت‌های عمومی به کمیسیون اوراق بهادار و بورس (SEC) گزارش می‌دهند. در سایر کشورها، شرکت‌های عمومی تحت نظارت نهادهای حاکم مشابه SEC قرار دارند. علاوه بر این، شرکت‌های دولتی باید از مقررات و الزامات تنظیم شده توسط بورس اوراق بهاداری پیروی کنند که سهام آن‌ها در آن فهرست شده است. از لحاظ تاریخی، تنها شرکت‌های خصوصی با بنیان قوی و پتانسیل سودآوری اثبات شده می‌توانستند واجد شرایط IPO باشند و فهرست شدن کار آسانی نبود. امروزه، با رقابت میان بسیاری از بورس‌های سهام، الزامات فهرست شدن کمی تعدیل شده است.

چرا باید یک عرضه اولیه سهام (IPO) داشت؟

پس چرا باید عمومی شد؟ عمومی شدن، مقدار زیادی پول برای شرکت به همراه دارد که برای رشد و گسترش مورد نیاز است. شرکت‌های خصوصی برای افزایش سرمایه دارای گزینه‌های زیادی هستند (از قبیل قرض گرفتن، یافتن سرمایه‌گذاران خصوصی بیشتر و یا اینکه تصاحب توسط یک شرکت دیگر). اما در مقایسه، IPO بیشترین مبلغ را برای شرکت و سرمایه‌گذاران اولیه آن جمع‌آوری می‌کند. برخی از بزرگترین IPO ها تا به امروز عبارتند از:

• گروه Alibaba در سال ۲۰۱۴ با جمع‌آوری ۲۵ میلیارد دلار
• گروه بیمه آمریکایی (AIG) در سال ۲۰۰۶ با جمع‌آوری ۲۰٫۵ میلیارد دلار
• VISA در سال ۲۰۰۸ بالغ با جمع‌آوری ۱۹٫۷ میلیارد دلار
• جنرال موتورز (GM) در سال ۲۰۱۰ با جمع‌آوری ۱۸٫۱۵ میلیارد دلار
• فیس بوک (FB) در سال ۲۰۱۲ با جمع‌آوری ۱۶٫۰۱ میلیارد دلار

به طور عمومی معامله شدن می‌تواند بسیاری درهای مالی زیادی را نیز بگشاید: با توجه به افزایش شدت موشکافی تحلیلگران و سرمایه‌گذاران، شرکت‌های دولتی معمولا زمانی می‌توانند از نرخ‌های بهره (یعنی پایین‌تر) استفاده کنند که بدهی منتشر کنند. به علاوه، تا زمانی که تقاضای بازار وجود داشته باشد، یک شرکت عمومی همیشه می‌تواند در یک به اصطلاح عرضه ثانویه، سهام بیشتری صادر کند. بنابراین، برنامه‌ریزی عرضه اولیه یا IPO چیست؟ ادغام‌ها و خرید‌ها آسان هستند چرا که صدور سهام می‌تواند بخشی از توافق باشد.

برای سرمایه‌گذاران، معامله در بازارهای آزاد به معنی نقدینگی است. اگر شما سهامدار یک شرکت خصوصی هستید، فروش سهام برایتان مشکل و ارزشیابی سهامتان حتی مشکل‌تر است. یک شرکت عمومی در یک بورس معامله می‌شود و خریداران و فروشندگان آماده و قیمت مشخص و داده‌های معاملاتی دارد. بنابراین بازار سهام بازار ثانویه نامیده می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران با سایر سرمایه‌گذاران عمومی و نه خود شرکت سهام معامله می‌کنند. بازارهای عمومی و نقدینگی این امکان را برای یک شرکت فراهم می‌کنند تا مزایایی مانند برنامه‌های مالکیت سهام کارکنان (ESOP) راه‌اندازی کنند، که به جذب استعداد کمک می‌کند.

مزایا و معایب عرضه اولیه سهام

• یک گروه سرمایه‌گذار بزرگ و متنوع برای جمع‌آوری سرمایه
• هزینه کمتر سرمایه برای شرکت
• افزایش شهرت، اعتبار و تصویر عمومی شرکت، که می‌تواند به فروش و سود شرکت کمک کند.
• شرکت‌های عمومی می‌توانند مدیریت و کارکنان ماهرتری را از طریق مشارکت حقوق نقدی صاحبان سهام (مثلا ESOP) جذب کنند.
• تسهیل تملک (به طور بالقوه در ازای سهام)
• در مقایسه با گزینه‌های دیگر بیشترین مقدار پول را برای شرکت جمع‌آوری می‌کند.

معایب:

• شرکت مجبور است اطلاعات مالی، حسابداری، مالیاتی و سایر اطلاعات کسب و کار را افشا کند
• هزینه‌های قانونی، حسابداری و بازاریابی قابل توجه، که بسیاری از آن‌ها در جریان هستند
• افزایش زمان، تلاش و توجه مورد نیاز برای مدیریت گزارش‌دهی
• خطر این موضوع که اگر بازار قیمت IPO را نپذیرد، مبلغی جمع‌آوری نشود و قیمت سهام بلافاصله پس از عرضه کاهش یابد
• انتشار عمومی اطلاعات که ممکن است برای رقبا، تامین‌کنندگان و مشتریان سودمند باشد
• از دست دادن کنترل و مشکلات شدیدتر اداری به علت سهامداران جدید، که حق رای دادن پیدا کرده و می‌توانند به طور موثر از طریق تصمیمات هیئت مدیره شرکت را کنترل کنند
• افزایش ریسک مشکلات حقوقی یا مقرراتی، مانند دعاوی در مورد اوراق بهادار خصوصی و اقدامات سهامداران

نتیجه گیری

پس به طور خلاصه، یک عرضه اولیه سهام یا IPO زمانی است که شرکت سهام را به عموم مردم می‌فروشد. اگر یک شرکت بتواند مردم را به خرید سهام در شرکت متقاعد کند، می تواند پول زیادی را جمع‌آوری کند. IPO برای بنیانگذاران شرکت و سرمایه‌گذاران اولیه، به عنوان یک استراتژی خروج از ریسک اولیه آن‌ها در یک سرمایه گذاری ریسک پذیر جدید به حساب می آید. بنابراین، در یک IPO ، بسیاری از سهامی که به عموم فروخته می‌شود، قبلا متعلق به آن بنیانگذاران و سرمایه‌گذاران بوده است.

بنابراین بازار سهام بازار ثانویه نامیده می‌شود، زیرا معامله‌گران با سایر سرمایه‌گذاران عمومی و نه خود شرکت، سهام معامله می‌کنند. شرکت فقط قبل از IPO می‌تواند مستقیما برای سهامداران سهام صادر کند. این بدان معنی است که هنگامی که شما سهام یک شرکت را خریداری می‌کنید، پول خود را به شرکت نمی‌دهید، بلکه به کسی می‌دهید که سهام خود را به شما فروخته است. هنگامی که یک شرکت سهام را به عموم مردم می‌فروشد، شرکت و صاحبان آن معمولا بخش قابل توجهی از کل سهام را نگه می‌دارند، بنابراین برخی از سرمایه‌گذاران اولیه و سهامداران هنوز هم می‌توانند با وجود تعداد زیادی از سهامداران جدید، تاثیر زیادی در جهت‌گیری شرکت داشته باشند.

عرضه اولیه سهام (IPO) چیست و چگونه انجام می شود؟

در سال‌های اخیر بحث ورود به بورس و سرمایه‌گذاری در آن بین عموم افراد جامعه گسترش پیدا کرده است. به همین دلیل، احتمالا بعضی از اصطلاحات عمومی بازارهای سرمایه از جمله «عرضه اولیه سهام» برای شما آشنا باشد. عرضه اولیه سهام، فرآیندی است که طی آن، بخشی از سهام یک شرکت خصوصی به عموم مردم واگذار می‌شود. امروزه، با رواج بیشتر رمزارزها، عرضه اولیه سهام هم طرف‌داران زیادی پیدا کرده است. در ادامه این مقاله، با نحوه عملکرد و فرآیند عرضه اولیه سهام، آشنا شده و به مرور مزایا و معایب آن می‌پردازیم. همچنین شیوه سرمایه‌گذاری در یک عرضه اولیه و ملاحظات آن را بررسی می‌کنیم.

اگر قصد خرید عرضه اولیه سهام (IPO) را دارید، بهتر است ابتدا با نحوه عملکرد و خصوصیات آن آشنا شوید و با دید بازتری، پا در این مسیر بگذارید. این مقاله از آکادمی رمزارز، سعی دارد امکان این آشنایی را برای شما فراهم کند. با ما همراه باشید.

عرضه اولیه سهام (IPO) چیست؟

به فرآیند ارائه سهام یک شرکت خصوصی به مردم با انتشار سهام جدید، عرضه اولیه سهام گفته می‌شود. در حقیقت، عرضه اولیه سهام زمانی است که یک شرکت خصوصی برای اولین بار سهام خود را به مردم عرضه می‌کند. شرکت‌ها با انتشار عمومی سهام، امکان جذب سرمایه موردنیاز خود را از طریق سرمایه‌گذاران عمومی پیدا می‌کنند. شرکت‌های نوپا (استارتاپ)، شرکت‌های در حال رشد یا کارآفرینانی که نیاز به بودجه دارند، معمولا مسیر IPO را برای جمع‌آوری سرمایه جهت پیشرفت‌های بعدی انتخاب می‌کنند.

تغییر نوع یک شرکت، از خصوصی به دولتی، می‌تواند زمان مهمی برای سرمایه‌گذاران خصوصی، جهت دستیابی کامل به سود حاصل از سرمایه‌گذاری خود باشد. شرکت‌ها باید مطابق الزامات صرافی‌ها و کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، شرایط لازم را برای برگزاری عرضه اولیه داشته باشند. قبل از ایجاد IPO، کمیته‌ای از کارشناسان امور مالی و نظارتی باید تشکیل شود تا تمام فرآیندهای لازم را بررسی کند. شرکت‌ها بعد از عرضه اولیه سهام، دوباره در آینده می‌توانند با عرضه مجدد سهام، سرمایه بیشتری جمع‌آوری کنند. شرکتی که دارای سهام عمومی باشد، مزایای خاص خودش را دارد. به‌طور مثال، می‌تواند برای ایجاد انگیزه بیشتر در کارمندان، به آن‌ها سهام واگذار کند. همچنین، در برخی از مواقع، ایجاد IPO می‌تواند اعتبار و شهرت شرکت را افزایش دهد. عرضه اولیه سهام ارز دیجیتال هم دقیقا چنین مفهومی دارد و برای جذب سرمایه به‌منظور انتشار یک ارز جدید استفاده می‌شود.

تفاوت IPO و ICO چیست؟

عرضه اولیه سهام (IPO) و عرضه اولیه سکه (ICO) اغلب به‌عنوان دو اصطلاح مشابه و همانند استفاده می‌شوند؛ اما در حقیقت بسیار متفاوت هستند. IPO به‌طور معمول توسط کسب‌وکارهای استقراریافته که بخشی از مالکیت سهام شرکت خود را به‌عنوان راهی برای جمع‌آوری سرمایه موردنیاز می‌فروشند، مورداستفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، ICO عمدتا به‌عنوان مکانیزم جمع‌آوری کمک مالی به کار می‌رود که شرکت‌ها را قادر می‌سازد در مراحل اولیه، برای پروژه خود سرمایه جمع کنند (سرمایه‌گذاران هیچ مالکیتی در شرکت پیدا نمی‌کنند).

همچنین، IPOها توسط مقامات دولتی، مقررات‌گذاری می‌شوند و به‌طور کلی، در محیط‌های متمرکز به‌خوبی کار می‌کنند. در مقابل، برای ICOها کمبود مقررات وجود دارد و ریسک‌های بالاتری را ایجاد می‌کند. به‌طوری که در گزارش سایت icoholder آمده است که تقریبا 80 درصد پروژه‌های ICO با هدف کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران انجام شده‌اند.

عرضه اولیه سهام چگونه انجام میشود؟

شرکت‌ها قبل از عرضه اولیه سهام، خصوصی محسوب می‌شوند. یک شرکت خصوصی، در ابتدا، کسب‌وکار خود را با تعداد نسبتا کمی از سهام‌داران شامل سرمایه‌گذاران اولیه مانند بنیان‌گذاران، خانواده و دوستان، به‌همراه سرمایه‌گذاران حرفه‌ای مانند سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture Capital) یا سرمایه‌گذاران فرشته (Angel Investor) رشد می‌دهد. هنگامی که یک شرکت در فرآیند عرضه اولیه یا IPO چیست؟ رشد خود به مرحله‌ای برسد که خود را آماده پذیرش سخت‌گیری‌های قانونی و مسئولیت‌های مربوط به سهام‌داران عمومی بداند، شروع به اعلام علاقه خود به عمومی شدن می‌کند. به‌طور معمول، این مرحله از رشد زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت به ارزیابی خصوصی نزدیک به ۱ میلیارد دلار (در مقیاس جهانی) رسیده باشد. با این حال، شرکت‌های خصوصی با ارزیابی‌های مختلف که دارای اصول بنیادی قوی و پتانسیل سودآوری اثبات شده هستند، بسته به میزان رقابت در بازار و توانایی آن‌ها در تأمین لیست نیازمندی‌ها، واجد شرایط IPO می‌شوند.

عرضه اولیه سهام، یک گام بزرگ برای یک شرکت است. زیرا امکان جمع‌آوری پول زیادی را برای شرکت فراهم می‌کند. این‌کار توانایی بیشتری به شرکت‌ها برای رشد و گسترش می‌دهد. افزایش شفافیت و اعتبار، به شرکت‌ها در دستیابی به این امر کمک می‌کند. سهام عرضه اولیه یک شرکت، از عرضه اولیه یا IPO چیست؟ طریق تامین هزینه پذیره‌نویسی، قیمت‌گذاری می‌شود. زمانی که یک شرکت سهامی عام می‌شود، مالکیت سهام خصوصی سابق، به مالکیت عمومی تبدیل می‌شود و سهام سهام‌داران خصوصی موجود، به ارزش معاملات عمومی می‌رسد. سهامداران خصوصی می‌توانند سهام خود را در بازار عمومی حفظ کنند یا هر مقدار از آن را برای کسب سود، به فروش برسانند.

پذیره‌نویسان و روند عرضه اولیه سهام

یک IPO به‌طور کلی از دو بخش تشکیل شده است. گام اول، مرحله پیش از بازاریابی پیشنهاد است، در حالی که مرحله دوم، خود عرضه اولیه سهام است. زمانی که یک شرکت به عرضه اولیه سهام علاقه‌مند است، با درخواست خصوصی پیشنهادات به پذیره‌نویسان، آن‌را اعلام می‌کند یا از طریق ایجاد بیانیه عمومی اقدام می‌کند.

پذیره‌نویسان توسط شرکت انتخاب می‌شوند و فرآیند IPO را رهبری می‌کنند. یک شرکت ممکن است یک یا چند پذیره‌نویس را برای مدیریت بخش‌های عرضه اولیه یا IPO چیست؟ مختلف فرآیند IPO انتخاب کند. پذیره‌نویسان در تمام جنبه‌های روند عرضه اولیه سهام شامل تهیه اسناد، تشکیل پرونده، بازاریابی و انتشار، نقش دارند.

مراحل عرضه اولیه سهام شامل موارد زیر است:

1. پذیره‌نویسان، پیشنهادات و ارزیابی‌های خود را در مورد خدمات، بهترین نوع ضمانت برای انتشار، پیشنهاد قیمت، مقدار سهام و بازه زمانی تخمینی برای عرضه در بازار ارائه می‌دهند.
2. شرکت، پذیره‌نویسان موردنظر خود را انتخاب کرده و به‌طور رسمی از طریق قرارداد پذیره‌نویسی با شرایط آن موافقت می‌کند.
3. تیم IPO متشکل از پذیره‌نویسان، وکلا، حسابدارن رسمی (CPA) و کارشناسان کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) به وجود می‌آید.
4. اطلاعات مربوط به شرکت برای تهیه مستندات موردنیاز IPO جمع‌آوری می‌شود. معمولا این اطلاعات تا قبل از IPO، موردبازبینی و تغییر قرار خواهد گرفت.
5. موارد بازاریابی برای تخمین تقاضا و تعیین قیمت پیشنهادی نهایی، توسط پذیره‌نویسان و مدیران انجام می‌شود.
6. هیئت‌مدیره تشکیل می‌شود.
7. از فرآیندهای گزارش اطلاعات مالی و حسابداری در هر سه ماه (فصلی)، اطمینان حاصل می‌شود.
8. شرکت سهام خود را در تاریخ مشخص IPO، منتشر می‌کند. سرمایه حاصل از انتشار اولیه به سهام‌داران، به‌شکل پول نقد دریافت شده و به‌عنوان حقوق صاحبان سهام، در ترازنامه ثبت می‌شود.
9. پس از انجام IPO، امکان وضع بعضی از مقررات وجود دارد. ممکن است پذیره‌نویسان، برای خرید مقدار اضافی سهام بعد از روز عرضه اولیه، بازه زمانی مشخصی داشته باشند.

مزایای مالی شرکت ها از عرضه اولیه سهام چیست؟

هدف اصلی از IPO، جمع‌آوری سرمایه برای یک کسب‌وکار است. علاوه بر این مورد، عرضه اولیه سهام مزایای دیگری هم دارد که در ادامه به بعضی از آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• شرکت برای افزایش سرمایه، به کل سرمایه‌گذاران عمومی دسترسی دارد.
• معاملات را تسهیل می‌کند (تبدیل سهام). همچنین در صورت داشتن سهام لیست‌شده عمومی، تعیین ارزش نهایی کسب‌شده، آسان‌تر است.
• افزایش شفافیت مالی، که در نتیجه گزارش سه ماهه حاصل می‌شود، معمولا می‌تواند به یک شرکت کمک کند شرایط مطلوب‌تری برای گرفتن وام اعتباری، نسبت به یک شرکت خصوصی داشته باشد.
• یک شرکت سهامی عام می‌تواند سرمایه موردنیاز را در آینده از طریق پیشنهادات ثانویه جمع‌آوری کند. زیرا از قبل، از طریق IPO به بازارهای عمومی دسترسی دارد.
• این‌کار توجه به شرکت، نگاه عمومی و اعتبار شرکت را افزایش می‌دهد که می‌تواند به میزان فروش و سود شرکت کمک کند.

معایب و چالش های عرضه اولیه سهام چیست؟

شرکت‌ها ممکن است بر اثر عمومی شدن، با چالش‌های مختلفی مواجه شوند و به‌طور بالقوه استراتژی‌های دیگری را انتخاب کنند. برخی از معایب عمده شامل موارد زیر است:

• IPO گران است و هزینه‌های نگهداری یک شرکت عمومی، استمرار دارد و معمولا مستقل از سایر هزینه‌های کسب‌وکار است.
• شرکت ملزم به افشای اطلاعات مالی، حسابداری، مالیاتی و سایر اطلاعات تجاری می‌شود. در طی این افشای اطلاعات، ممکن است مجبور باشد اسرار و روش‌های تجاری را که می‌تواند به رقبا کمک کند، به‌صورت عمومی فاش کند.
• هزینه‌های حقوقی، حسابداری و بازاریابی قابل‌توجهی وجود دارد که بسیاری از آن‌ها تداوم دارند.
• زمان، تلاش و توجه از سمت مدیریت برای گزارش‌دهی افزایش می‌یابد.
• به دلیل سهامداران جدیدی که حق رأی به‌دست می‌آورند و می‌توانند از طریق هیئت‌مدیره روی تصمیمات شرکت تاثیر بگذارند، مشکلات نمایندگی و کنترل شرکت بیشتر می‌شود.
• ریسک دعواهای حقوقی یا نظارتی افزایش می‌یابد.

ملاحظات مربوط به عرضه اولیه سهام چیست؟

اکثریت IPOها به‌دلیل کسب سود در معاملات کوتاه‌مدت، بین مردم شناخته می‌شوند. چند عرضه اولیه یا IPO چیست؟ ملاحظه اساسی برای عملکرد IPO وجود دارد که به چند مورد از آن‌ها می‌پردازیم:

• دوره قفل کردن (Lock-Up): نمودارهای بسیاری از IPOها نشان می‌دهد که پس از گذشتن چند ماه، سهام روند نزولی شدیدی را تجربه می‌کند. دلیل این اتفاق، تمام شدن دوره قفل است. توافق‌نامه قفل، قرارداد الزام‌آور قانونی بین پذیره‌نویسان و افراد داخلی شرکت است که فروش هر مقدار سهام را برای مدت زمان مشخصی، ممنوع می‌کند. مشکل اینجاست که با پایان یافتن این دوره زمانی تمام افراد، مجاز به فروش سهام خود هستند. در نتیجه، بسیاری از افراد برای دستیابی به سود خود، اقدام به فروش کرده و باعث روند شدید کاهشی ارزش سهام می‌شوند.
• دوره‌های انتظار (Waiting Periods): برخی از بانک‌های سرمایه‌گذاری، دوره‌های انتظار را در شرایط عرضه خود قرار می‌دهند. با این کار برخی سهام‌ها برای خرید، بعد از مدت زمان مشخصی، کنار گذاشته می‌شوند.
• ورق زدن (Flipping): این اصطلاح برای فروش مجدد سهام IPO در چند روز اول، برای کسب سود سریع، به کار می‌رود. وقتی سهام با تخفیف عرضه شود و در اولین روزهای معاملات افزایش یابد، این اتفاق معمول است.

کلام آخر

با مطالعه این مقاله، اکنون با مفهوم IPO یا عرضه اولیه سهام آشنا هستیم. می‌دانیم که این اصطلاح به فرآیند عرضه سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به مردم اشاره دارد. همچنین مزایا و چالش‌های پیش‌روی شرکت‌ها در اثر عرضه اولیه سهام را می‌شناسیم. روند IPOها و ملاحظات مربوط به آن‌ها، مبحث دیگری بود که در این مطلب به آن پرداختیم. در حال حاضر که با مفاهیم و ویژگی‌های IPO آشنا شدیم، نظر شما درباره شرکت در عرضه اولیه سهام چیست؟ آیا تا به حال، در عرضه اولیه‌های بازار بورس عرضه اولیه یا IPO چیست؟ شرکت کرده‌اید؟ آیا علاقه‌مند به مشارکت در عرضه‌ اولیه در بازارهای مالی دیگر هستید؟ دیدگاه‌های مفید خود را با ما و کاربران ارزشمند آکادمی رمز ارز، در میان بگذارید.

عرضه اولیه سهام یا IPO چیست؟

عرضه‌ی عمومی اولیه (IPO)، عرضه‌ی اوراق بهادار شرکت به عموم برای اولین بار و بدون سابقه قبلی قیمت‌گذاری است. به زبان ساده، عرضه اولیه یعنی اینکه سهام یک شرکت قرار است برای اولین بار در بورس عرضه شود.

تحقیقات نشان می‌دهد که حوزه اصلی مطالعات در زمینه IPO ، ارزیابی کارآیی روش‌های مختلف قیمت‌گذاری و تخصیص سهام در عرضه‌های عمومی است.

روش‌های مختلفی وجود دارد که شرکت می‌تواند برای عرضه‌ی عمومی اوراق بهادار خود از آن استفاده کند. سه روش متداول، روش آمریکایی ثبت دفتری، عرضه‌ی عمومی به روش حراج و عرضه‌ی عمومی به‌قیمت ثابت است. انتخاب روش عرضه‌ی عمومی براساس مقررات و عرف هر کشور صورت می‌گیرد.

فرآیند ثبت دفتری

فرآیند عرضه‌ی عمومی اوراق ‌بهادار با تقاضای یک شرکت برای عمومی شدن شروع می‌شود. معمولاً ناشر این فرآیند را با کمک پذیره‌نویس اصلی خود که شرکت تامین سرمایه است تدوین می‌کند.

همچنین پذیره‌نویس از یک مشاور حقوقی که اسناد را تنظیم و یک حسابرس برای حصول اطمینان از این‌که حساب‌های شرکت منطبق با استانداردهای حسابداری تهیه شده است، استفاده می‌کند.

در بسیاری موارد یک شرکت تبلیغاتی نیز به شرکت کمک می‌کند تا به سطحی از توزیع عمومی که در نظر دارد دست یابد. روابط تعریف شده و پذیرفته شده‌ای بین پذیره‌نویس، مشاور حقوقی و حسابرس شرکت وجود دارد. متعهد پذیره‌نویس و شرکت برای شروع، امیدنامه اولیه و بیانیه ثبت را به کمیسیون بورس اوراق‌بهادار تحویل می‌دهند.

این بیانیه شامل محدوده اولیه قیمت نیز است. کمیسیون بورس اوراق بهادار و انجمن ملی کارگزاران اوراق‌بهادار، امیدنامه اولیه و سایر مدارک تکمیلی را برای حصول اطمینان از صحت، رفع نواقص و عدم وجود اشتباه بررسی می‌کنند.
معمولاً عرضه‌ی عمومی اولیه اوراق بهادار، خیلی وسیع‌تر از حدی است که یک شرکت تامین سرمایه بتواند به‌تنهایی آن را انجام دهد.

بنابراین پذیره‌نویس اصلی با مجموعه‌ای از سایر پذیره‌نویسان تشکیل یک اتحادیه را می‌دهند. دو هدف برای این کار متصور است; اول این‌که اتحادیه مخاطره پذیره‌نویس را کاهش می‌دهد و دوم این‌که اتحادیه کمک می‌کند سهام بین سهام‌داران بیش‌تری توزیع شود.

هر کدام از بانک‌ها در اتحادیه، سهم مشخصی از سهامی که می‌توانند بفروشند را دریافت می‌کنند. اتحادیه قراردادی را با ناشر تنظیم می‌کند که مازاد سهام پذیره‌نویسی نشده را خریداری کند یا قرارداد فروش با حداکثر تلاش منعقد می‌کند که در آن صورت اتحادیه متعهد خرید مابقی سهام فروخته نشده است.

پذیره‌نویس برای دستیابی به درک بهتری از تقاضای موجود برای سهم، پیشنهادهای مشروطی از مشتریان جمع‌آوری می‌کند تا منحنی تقاضای موجود برای سهم را ترسیم کند که از آن برای کشف قیمت نیز استفاده می‌کند.

در این مرحله، خریداران آتی سهم هیچ تقاضای خریدی را به کارگزاران برای معامله ارایه نمی‌کنند تا زمانی که امیدنامه اولیه توسط کمیسیون بورس اوراق بهادار ثبت شود. در آن زمان، پذیره‌نویس قیمت را تعیین می‌کند. هدف از این کار، تعدیل انتظارات شرکت برای قیمت سهام با منفعت مورد انتظار سرمایه‌گذاران با پذیرش مخاطره عدم وجود سابقه قیمتی برای سهام شرکت است.

در مرحله بعدی، مدیریت شرکت و اتحادیه پذیره‌نویسان وارد تبلیغات و ارایه تصویری از شرکت برای سرمایه‌گذاران بالقوه می‌شوند. توانایی گروه مدیریتی شرکت در جلب نظر سرمایه‌گذاران یکی از عوامل اصلی موفق بودن عرضه‌ی عمومی است. در پایان تبلیغات، ناشر می‌تواند امیدوار باشد که تقاضای کافی برای سهام در بازار وجود دارد. در این زمان ناشر شروع به تنظیم امیدنامه نهایی می‌کند. برای این کار، ناشر در مورد قیمت عرضه و چگونگی تخصیص سهام (سهمیه‌بندی یا فروش آزاد)

تصمیم‌گیری کرده و در نهایت امیدنامه نهایی برای ارایه به همه سرمایه‌گذاران بالقوه تهیه می‌شود و شامل قیمت واقعی هر سهم و تعداد سهام منتشره خواهد بود.

دو روز بعد از تهیه امیدنامه نهایی، عرضه‌ی عمومی شروع می‌شود و معمولاً این کار پس از بسته شدن بازار بورس اوراق‌بهادار صورت می‌گیرد. اعمال سفارشات برای معامله اوراق‌بهادار عرضه شده در ابتدای روز بعد امکان‌پذیر است. در این مرحله، اتحادیه وجوه پذیره‌نویسی را پس از کسر کارمزد به حساب بانکی شرکت واریز می‌کند.

فرآیند حراج همزمان IPO

برای عرضه‌ی عمومی اولیه اوراق بهادار از طریق حراج همزمان روش‌های مختلفی وجود دارد. مراحل اولیه عرضه‌ی عمومی به روش حراج همزمان بسیار شبیه مراحل نمونه ثبت دفتری است.

ناشر با همکاری پذیره‌نویس، مشاور حقوقی و حسابرس که در تنظیم امیدنامه اولیه نقش مهمی ایفاد می‌کند، یک گروه IPO با وظایف مشخص تشکیل می‌دهد. بعد از تشکیل گروه، امیدنامه اولیه تهیه می‌شود. در عرضه‌ی اولیه به روش حراج فقط یک

پذیره‌نویس وجود دارد که با سایر پذیره‌نویسان تشکیل یک اتحادیه الکترونیک را می‌دهند.
وقتی امیدنامه اولیه توسط کمیسیون بورس اوراق‌بهادار و انجمن ملی کارگزاران تایید شد، گروه IPO تبلیغات را شروع می‌کند. مانند روش سنتی ثبت دفتری، سرمایه‌گذاران بسیار متنوع بوده و بنابراین دسترسی به همه سرمایه‌گذاران بالقوه کار دشواری است.

برای حل این مشکل، کمیسیون بورس اوراق‌بهادار با صلاح و تغییر مقررات اجازه ارسال اطلاعیه اینترنتی را از سال ۱۹۹۷ داده است.
فرآیند حراج واقعی شامل پنج مرحله است: بررسی صلاحیت، انجام حراج، اتمام حراج، قیمت‌گذاری و تخصیص.
در مرحله تعیین صلاحیت، امیدنامه اولیه مطابق با قوانین و مقررات برای عموم تهیه می‌شود. تمام سرمایه‌گذاران علاقه‌مند از طریق بانک سرمایه‌گذار نسبت به دریافت کد خرید اقدام می‌کنند.

با داشتن کد خرید، سرمایه‌گذاران می‌توانند سفارش خرید خود را به پذیره‌نویس تعیین شده، ارایه کنند.حراج در روزی شروع می‌شود که در امیدنامه تعیین شده است. برای خرید سهم، سرمایه‌گذاران مبلغ و تعداد سهامی که تمایل دارند بخرند تعیین می‌کنند.

معمولاً درخواست‌های خرید می‌تواند به قیمت کم‌تر یا بیش‌تر از محدوده قیمت تعیین شده در امیدنامه اولیه و بیانیه ثبت هم تعیین شود. همچنین خریداران می‌توانند بیش از یک سفارش داشته باشند. سفارشات از طریق اینترنت توسط سرمایه‌گذاران برای پذیره‌نویس ارسال می‌‌شود. پذیره‌نویس می‌تواند درخواست‌های تلفنی یا فاکس را نیز قبول کند. خریداران اجازه دارند تا درخواست‌های خود را تا قبل از پایان حراج حذف کنند.

برای تعیین قیمت نهایی روش‌های مختلفی وجود دارد. در آمریکا راهکار خاصی برای تعیین قیمت نهایی عرضه وجود ندارد. روش حراج به‌طور مستقیم قیمت عرضه را تعیین نمی‌کند، مانند روش عرضه‌ی مشروط در نمونه ثبت دفتری، ناشر و پذیره‌نویس درخواست‌های خرید را ثبت و نمودار تقاضا را ترسیم می‌کنند.

برآیند قیمت‌گذاری بین شرکت‌ها متفاوت است. در حالت استاندارد عرضه‌ی عمومی به روش حراج، شرکت اوراق‌بهادارش را برای اولین‌بار از طریق پذیره‌نویسی منتشر و قیمت را با نظر خودش تعیین می‌کند و سهام این شرکت می‌تواند با صرف یا کسر فروخته شود.

کشف قیمت در عرضه‌های اولیه

کشف قیمت، به‌عنوان یک روش برای تعیین قیمت کالای خاص یا اوراق‌بهادار، بر مبنای عرضه و تقاضای اولیه در بازار تعریف می‌شود.در هر دو روش ثبت دفتری و عرضه‌ی عمومی به روش حراج، تعیین قیمت عرضه مرحله اصلی عرضه‌ی عمومی اوراق‌بهادار است که تاثیر بااهمیتی بر میزان موفقیت عملکرد IPO دارد.

موفقیت قیمت‌گذاری از طریق اندازه‌گیری بازده در روز اول، قابل ارزیابی است. هدف از کشف قیمت، تعیین قیمت عرضه به‌گونه‌ای است که ارزش اوراق‌بهادار منتشر شده توسط شرکت، ماکزیمم شود و هدف پذیره‌نویس، تعیین قیمت به روشی است که بازده سرمایه‌گذاران اولیه متناسب با مخاطره عدم وجود معامله قبلی این اوراق باشد.

همان‌گونه که قبلاً اشاره شد، در روش سنتی ناشر و پذیره‌نویس از طریق جمع‌آوری تقاضای بازار به‌وسیله جمع آوری درخواست‌ها از نهادهای مالی مختلف به یک درک مناسبی از بازار تقاضا دست می‌یابد. این درخواست‌ها شامل مبلغ ریالی و تعداد سهام مورد درخواست سرمایه‌گذاران بالقوه است.

با جمع‌آوری این اطلاعات پذیره‌نویس قادر خواهد بود تا قیمت‌های مختلف تقاضا را جمع‌آوری کرده و نمودار تقاضا را ترسیم کند. قیمت عرضه با روش مشخصی تعیین نمی‌شود و بیش‌تر به تفسیر متعهد پذیره‌نویس از تقاضای عمومی بستگی دارد ولی به‌طور کلی قیمت در جایی تعیین می‌شود که تقاضا بیش‌تر از عرضه باشد.

کشف قیمت در روش حراج نیز کاملاً مشابه روش ثبت دفتری است با این تفاوت که منحنی تقاضا شامل درخواست‌های تمامی سرمایه‌گذاران بالقوه است نه فقط سرمایه‌گذاران نهادی; قیمت و روش تخصیص نیز در امیدنامه درج شده است.

عرضه اولیه عمومی IPO چیست؟

عرضه اولیه عمومی یا همان Initial Public Offering یکی دیگر از روش های جمع آوری سرمایه است. در ادامه این مقاله به چگونگی این روش جمع آوری سرمایه خواهیم پرداخت و تفاوت های آن را با ICO نیز بررسی خواهیم کرد.

روش های جمع آوری سرمایه در دنیای رمزارزها جذاب تر و در این حال راحت تر هم است. روش هایی از جمله IEO، ICO و یا IDO.

تمامی این روش ها به سرمایه داران این امکان را می دهد که به راحتی اقدام به سرمایه گذاری کنند. درست است هر یک از این روش ها معایب و مزایای خود را دارد، هر یک از آن ها ریسک خود را نیز می طلبد اما جالب است بدانید عرضه اولیه عمومی IPO یکی از کم ریسک ترین آن ها می باشد.

آنچه در این مقاله می‌خوانید

Initial Public Offering (IPO)

IPO به روش جمع آوری سرمایه برای یک شرکت خصوصی می گویند، زمانی که یک شرکت خصوصی قصد دارد تا سهامش را عمومی کند، در ابتدا با صرافی ها ( در بورس ایران با کارگزاری ها) صحبت می کند و سپس سهام خود را عرضه می کند و مردم عادی هم می توانند در این سرمایه گذاری شریک شوند و سهام آن شرکت خصوصی را که اکنون عمومی است خریداری کنند. اگر خاطرتان باشد همین شرایط را در بورس ایران داشتیم و نمادهایی وارد بورس می شدند که به آن ها اصطلاحا عرضه اولیه می گفتند، مردم آن را خریداری می کردند و تا مدتی سهام پر از سود بود. در رمزارزها نیز چنین شرایطی داریم، کمپانی ای قصد دارد سهام خود را در قالب توکن عرضه کند، و مردم نیز می توانند آن را خریداری کنند. به این روند عرضه اولیه عمومی یا همان IPO گویند.

تفاوت های IPO با ICO

1. اعتبار

کلیت ICO این بود که یک کمپانی یا یک شخص بی نام و نشان ایده ای داشت و آن ایده را در مارکت جهانی مطرح می کرد و به دنبال سرمایه گذار بود، مردم در پروژه اش سرمایه گذاری می کردند و اگر پروژه به موفقیت می رسید سرمایه گذاران سودهای کلانی می کردند و اگر به موفقیت نمی رسید هم که هیچ کل پروژه به فراموشی سپرده می شد.

اما IPO ها موضوع متفاوت است، یک شرکتی که نام و نشان دارد، سابقه مالی دارد، اعتبار و افتخار دارد تصمیم می گیرد سهام خود را عمومی کند. در این روند ریسک سرمایه گذار به مراتب کمتر است.

پس می توان نتیجه گرفت احتمال موفقیت IPO نسبت به ICO بسیار بیشتر است.

2. اسناد

IPO ها به هنگام عرضه شدن نیاز به در اختیار قرار دادن اسناد و اصطلاحا سند چشم انداز IPO هستند، یعنی نیاز است سوابق مالی، اسناد و مدارک کمپانی در اختیار صرافی قرار بگیرد و عموم متوجه آن شوند، در کل نیاز به شفاف سازی است. اما درباره ICO ها چنین نیازی نیست. یک پروژه ICO که سابقه ای ندارد طبیعتا شفاف سازی ای هم ندارد و تمام اهداف و تیم و ساز و کار یک پروژه ICO در یک وایت پیپر ( سایت ساده ) گنجانده می شود. جالب اینجاست که حتی نیاز 100% به وایت پیپر هم نیست.

3. استراتژی

IPO ها زمانی صورت می گیردند که کمپانی به ثبات رسیده است و سرمایه خوبی دارد و در مسیر درست است، اما ICO زمانی صورت می گیرد که شخص یا کمپانی نیاز به سرمایه اولیه برای پیشبرد پروژه دارد.

4. زمان

IPO ها به دلیل اینکه نیاز به در اختیار قرار دادن مدارک قانونی و اصطلاحا کاغذ بازی دارند مدت زمان بیشتری هم طول می کشند، می تواند این زمان تا 6 ماه هم باشد اما ICO ها تنها با یک وایت پیپر و نشستن بر روی قرارداد هوشمند می تواند فرآیند فروش جمعی را آغاز کند و پس از رسیدن به سقف مشخص شده ICO تمام می شود. که این پروسه حدود 1 ماه به طول می انجامد.

5. گروه های هدف

ICO ها در اختیار مردم عادی قرار می گیرد و هر کس با در اختیار داشتن بیت کوین یا اتریوم می تواند در یک ICO شرکت کند. اما در نقطه مقابل گروه هدف IPO ها سرمایه گذاران سازمانی نظیر بانک ها و موسسات است، اما با این وجود مردم عادی هم می توانند در این پروژه شرکت کنند اما جزو هدف یک IPO نیست.

تفاوت عرضه اولیه و پذیره نویسی در چیست | سود کدام بیشتر است ؟

با گسترش بازار سرمایه و شناخت بیشتر بازار توسط افراد، روش‌های متفاوتی برای سرمایه‌گذاری در بازار به چشم سرمایه‌گذاران می‌آید. برای مثال عرضه اولیه و پذیره نویسی دو نوع روش فعالیت در بازار سهام و کسب سود از دنیای بزرگ بازار بورس تهران است. شباهت‌های موجود بین پذیره نویسی و عرضه اولیه برخی از معامله‌گران را به اشتباه می‌اندازد. با این وجود این دو روش با یکدیگر تفاوت دارند. در ادامه قصد داریم تا عرضه اولیه و پذیره نویسی را به خوبی بشناسیم تا بتوانیم تفاوت بین پذیره نویسی و عرضه اولیه را بررسی کنیم.

عرضه اولیه چیست؟

شرکت‌های زیادی در بازار بورس تهران مشغول به فعالیت هستند. این شرکت‌ها روزی برای اولین بار سهام خود را جهت معامله وارد بازار بورس کرده و عرضه اولیه شده‌اند. چنانچه یک شرکت برای اولین بار سهام خود را در بورس یا فرابورس به عموم عرضه کند، عرضه اولیه سهام یا به اختصار IPO صورت گرفته است. در اولین عرضه سهام کل سهام به عموم عرضه نمی‌شود. معمولا 5 تا 10 درصد از کل سهام شرکت برای عرضه اولیه کاندید می‌شود. حداکثر سهام قابل عرضه به افراد در آگهی عرضه اولیه ذکر شده است. با این وجود این که چه تعداد سهام به هر فرد تعلق می‌گیرد، به استقبال افراد از عرضه اولیه شرکت بستگی دارد. شرکت‌هایی که شرایط بهتری طبق دستورالعمل سازمان بورس دارند، معمولا در بورس و دیگر شرکت‌ها در فرابورس پذیرفته می‌شوند.
شرکت‌ها در بورس با جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران تامین مالی می‌شوند. این سرمایه برخلاف وام بانکی نیاز به بازپرداخت ندارد. ورود سهام شرکت به بورس، سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها را از حمایت قانون برخوردار می‌کند. علاوه بر این شرکت به ارائه شفاف صورت‌های مالی ملزم می‌شود و طبق چارچوبی مشخص فعالیت‌های مالی خود را انجام می‌دهد. فعالیت در بازار بورس موجب کسب اعتبار بیشتر برای شرکت شده و به استقبال هر چه بیشتر مشتریان منجر می‌شود.

عرضه اولیه با توجه به سودآوری خوبی که اغلب در کوتاه‌ مدت دارد، برای سرمایه‌گذاران جذاب است. بنابراین در سال‌های اخیر عرضه‌ اولیه‌ها مورد استقبال بسیار قرار گرفته‌اند. سرمایه‌گذاران به دلیل پایین‌تر بودن قیمت سهم نسبت به ارزش ذاتی آن در زمان عرضه اولیه برای خرید سهم عرضه اولیه‌شده انگیزه بیشتری دارند. البته هر چه تقاضا برای خرید سهام شرکت عرضه اولیه‌شده بیشتر باشد، قیمت آن در مدت زمان کوتاهی رشد خوبی را تجربه کرده و شرکت و سرمایه‌گذاران را منتفع خواهد کرد.

عرضه اولیه‌های سال‌های اخیر در بورس تهران با روش جدید بوک بیلدینگ انجام می‌شوند. روش بوک بیلدینگ در عرضه اولیه، امکان ثبت سفارش سهم در قیمت‌های متفاوت را به معامله‌گران می‌دهد. هر سفارش با حجم و قیمتی که خریدار تعیین می‌کند در سامانه معاملات ثبت می‌شود.

در روش بوک بیلدینگ هر خریدار می‌تواند درخواست خرید سهام را در ساعت مشخص شده توسط ناظر بازار در سیستم معاملاتی ثبت کند. معمولا افراد در سقف قیمتی ثبت سفارش و خرید سهام را انجام می‌دهند که این ممکن است باعث ایجاد مشکل صف خرید در عرضه اولیه شود. در این روش اولویت با فردی که سفارش خود را زودتر ثبت می‌کند نیست. بلکه اولویت با قیمت انتخابی در بازه مشخص شده برای ثبت سفارش است.

پذیره نویسی چیست؟

پذیره‌ نویسی تعهدی است که شخص برای پرداخت قیمت و هزینه سهام متقبل می‌شود. به عبارت دیگر به واسطه پذیره نویسی شخص متعهد می­شود تا به تامین قسمتی از سرمایه شرکت بپردازد. طبق این قرارداد قانونی شخص باید در شرکت سهامی عام شریک شود. بنابراین افراد در مرحله پذیره نویسی مبلغ مشخص شده برای سهام را پرداخت کرده تا پس از ثبت تعهد و تشکیل شرکت، حق دریافت سهام را داشته باشند.

تعهد پذیره‌ نویسی تعهد تامین سرمایه اولیه شرکت قبل از ثبت شرکت و شروع به کار قانونی آن عرضه اولیه یا IPO چیست؟ است. پس از انجام مراحل اولیه ثبت شرکت و انتشار اطلاعیه پذیره ‌نویسی تعهد پرداخت سرمایه باید به اطلاع سهامداران رسیده و تایید شود. این کار طی برگزاری جلسه‌ای صورت می‌گیرد.
این کارگزار است که در فرآیند تعهد پذیره نویسی پس از بررسی سهام شرکتِ داوطلب برای انجام این فرآیند، بهای سهام را مشخص می‎کند. کارگزار با معرفی شرکت برای ورود به مرحله پذیره ‌نویسی متعهد می‌شود تا اگر عرضه اولیه یا IPO چیست؟ اوراق بهاداری تا پایان دوره عرضه اولیه خریداری نشد، آن را خریداری کند. برای ایجاد اطمینان به انجام تعهد، کارگزار باید به سازمان بورس و اوراق بهادار وثیقه و شواهد لازم را ارائه کند.

با انجام پذیره نویسی از سفته ‌‌بازی در ابتدای زمان عرضه سهام شرکت در بازار سهام جلوگیری خواهد شد و سهام زودتر قیمت ذاتی خود در بازار را لمس می‌کند. با این کار ریسک سرمایه‌گذاری روی سهام شرکت‌هایی که به تازگی به این عرصه‌ وارد شده‌اند، کاهش پیدا می‎کند. در شرکت‌های سهامی عام باید هیئت مدیره‌ای از میان سهامداران و حداقل متشکل از 5 نفر تشکیل شود و تحت هیچ شرایطی تعداد پذیره نویسان نباید از 5 نفر کمتر باشد.

برای مرحله پذیره نویسی سهام درست مانند مرحله عرضه اولیه می‌توان از روش بوک بیلدینگ برای ثبت سفارش خرید سهام استفاده کرد. در بوک بیلدینگ اولویت زمانی با اولویت قیمتی بین بازه قیمتی مشخص شده برای سهام جایگزین می‌شود. به این ترتیب خریدار می‌تواند برای تعداد مشخصی از سهام شرکت درخواست خرید ثبت کند. در نهایت اولویت خرید با بالاترین قیمت پیشنهادی بوده و سهام بین افرادی که بیشترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند، به طور یکسان تقسیم می‌شود.
شرکت­های سهامی عام برای اقدام به پذیره نویسی باید طرح پذیره نویسی در بازار بورس را در مرحله اول نگارش کنند تا طرح به تایید و امضای موسسین برسد. پس از آن باید اظهارنامه و اساسنامه همراه با طرح پذیره نویسی به مرجع ثبت شرکت­ها ارائه شود تا پس از تایید مدارک اجازه انتشار اعلامیه پذیره نویسی صادر شود. طرح پذیره نویسی که شرکت آن را منتشر می‌کند باید شامل موارد مشخصی باشد که در ادامه برخی از آن‌ها را بررسی می‌کنیم:

_ نام شرکت و نوع فعالیت آن
_ آدرس مرکز اصلی شرکت
_ سابقه فعالیت شرکت
_ مدارک هویتی کامل موسسان و آدرس محل اقامت آن‌ها
_ مبلغ سرمایه شرکت
_ اعلام مزایایی که موسسین برای خود در نظر گرفته‌اند با ذکر جزئیات
_ تعیین مقداری از سرمایه که موسسان تعهد کرده و مبلغی که پرداخت کرده‌اند
_ ذکر هزینه‌هایی که موسسان برای تدارک مقدمات تشکیل شرکت پرداخت کرده‌اند
_ بیان حداقل تعداد سهامی که هنگام پذیره‌نویسی باید عرضه اولیه یا IPO چیست؟ تعهد شود

_ تعیین مبلغی ‌که باید زمان پذیره ‌نویسی به صورت نقدی پرداخت شود
_ ذکر مشخصات حساب بانکی که مبلغ نقدی سهام تعهد شده باید به آن حساب واریز شود

_ تعیین مهلتی که طی آن اشخاص باید برای پذیره ‌نویسی و پرداخت مبلغ به بانک مراجعه کنند

_ ذکر نام روزنامه کثیر الانتشاری که اطلاعیه‌های بعدی تا تشکیل مجمع عمومی موسسان در آن منتشر شود
_ ذکر چگونگی تخصیص سهام به پذیره‌نویسان

_ و .
شرکت در پذیره نویسی در گذشته با مراجعه حضوری به کارگزاری یا بانک انجام می‌شد. اما امروزه به لطف پیشرفت فضای تکنولوژی، پذیره نویسی نیز مانند دیگر فعالیت‌های بازار سرمایه به روش آنلاین و از طریق پنل معاملاتی قابل انجام است. در پذیره نویسی از طریق بازار فرابورس می‌توان درصدی از سهام شرکتی که قرار به تاسیس آن است را با قیمت اسمی معمولا 100 تومان پیش خرید کرد. خرید سهام در این مرحله معمولا از طریق کارگزاری‌ها انجام می‌شود.
ساعت شروع و پایان پذیره نویسی طبق پیام ناظر بازار مشخص و معامله‌گران می‌توانند طی زمان مشخص شده ثبت سفارش خود را انجام دهند.

معمولا حداکثر و حداقل سهام قابل خریداری برای اشخاص حقیقی و حقوقی از قبل مشخص شده است که در صورت عدم تقاضا برای خرید سهام، با درخواست موسسین و تایید فرابورس امکان افزایش سقف خرید سهام وجود دارد. هر خریدار تنها مجاز به ثبت یک سفارش خرید در سامانه معاملاتی است و سفارش‌های ثبت شده در زمان ثبت سفارش قابل اصلاح یا حذف خواهند بود. این مهلت ویرایش پس از پایان مرحله ثبت سفارش از بین خواهد رفت. به عبارتی در ساعت پایانی دسترسی به پنل ثبت سفارش پذیره نویسی امکان پذیر نخواهد بود.

مطالب پیشنهادی

تفاوت پذیره نویسی با عرضه اولیه چیست؟

تا به اینجای متن عرضه اولیه و پذیره نویسی را تعریف کردیم. با کمی دقت متوجه می‌شوید که این دو فرآیند با یکدیگر متفاوت هستند. با این وجود گاهی فعالین تازه‌وارد در بورس، پذیره نویسی و عرضه اولیه را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند. در ادامه قصد داریم تا برخی از تفاوت‌های پذیره نویسی با عرضه اولیه را بررسی کنیم:

_ در پذیره نویسی سهام، برای قیمت سهام شرکت‌ها قیمت اسمی 100 تومان پیشنهاد می‌شود. اما در عرضه اولیه سهام برای قیمت سهام هر شرکت بازه‌ قیمتی متفاوتی در نظر گرفته می‌شود.

_ در پذیره نویسی سهام یک شرکت سرمایه‌گذار برای ثبت سفارش 30 روز زمان دارد که به نسبت زمان طولانی محسوب می‌شود. پس از زمان پذیره نویسی نماد تا طی کردن مراحل ثبت اداری خود از دسترس خارج می‌شود. برای این که سهم پس از پذیره نویسی در بازار عرضه شود، ممکن است حتی چند ماه زمان نیاز باشد. اما عرضه اولیه زمان ثبت سفارش کوتاه‌تری در حدود 2 الی 3 ساعت طی یک روز معاملاتی دارد و معمولا بلافاصله در اولین روز معاملاتی بعد از اختصاص سهام به متقاضیان، سهام شرکت مانند دیگر شرکت‌ها با عرضه و تقاضا قابل معامله می‌شود.

_ معمولا مرحله پذیره نویسی قبل از تاسیس شرکت و برای تامین سرمایه اولیه برای تاسیس شرکت انجام می‌شود. عرضه اولیه سهام بعد از تاسیس و شروع فعالیت شرکت انجام می‌شود. دلیل عرضه اولیه کسب سرمایه بیشتر و تامین مالی برای پیشرفت بیشتر و موفقیت مالی شرکت است.

_ در عرضه اولیه هر تعداد افرادی می‌توانند شرکت کنند و سهام موجود برای عرضه در صورتی که سفارشات بالاتر باشد، بین افراد تقسیم شده و ممکن است تعداد سهام کمتر از سهام درخواست شده به افراد اختصاص پیدا کند. اما در پذیره نویسی اگر سفارشات به میزان تمام اوراق عرضه شده در فرآیند برسد، زمان پذیره نویسی به پایان رسیده و پس از آن امکان ثبت سفارش وجود نخواهد داشت. گاهی ممکن است این اتفاق در روزهای اولیه پذیره نویسی رخ داده و به جای زمان 30 روزه برای ثبت سفارش همان زمان چند روزه کافی باشد.

_ گاهی برای برخی از پذیره نویسی‌ها شرکت کنندگان می‌توانند در مرحله ابتدایی تنها درصدی از مبلغ اصلی را پرداخت کنند. این در صورتی است که در روز عرضه اولیه باید به اندازه مبلغی که قصد سرمایه‌گذاری در شرکت را دارید، موجودی داشته باشید تا بتوانید سفارش خرید خود را ثبت کنید.

_ نماد شرکتی که عرضه اولیه سهام خود را انجام می‌دهد، در بازار بورس یا فرابورس درج می‌شود. اما در پذیره نویسی بعد عرضه اولیه یا IPO چیست؟ از این که مراحل با موفقیت به پایان رسید، شرکت در بازار پایه درج می‌شود. پس می‌توان اینطور نتیجه گرفت که شرکت در عرضه اولیه نسبت به پذیره نویسی ریسک کمتری را به سرمایه‌گذار تحمیل خواهد کرد.

سخن پایانی

عرضه اولیه و پذیره نویسی دو روش تامین سرمایه شرکت‌ها در بازار سرمایه است. هر کدام از این روش‌ها می‌توانند برای سرمایه‌گذاران نیز سودآور باشند. با این که در پذیره نویسی روند تایید و پذیرش طولانی بوده و پس از انجام مراحل حتی گاهی چند ماه زمان برای تایید شرکت نیاز است، اما اکثرا سود حاصل از این انتظار چشمگیر بوده است. با بررسی تمام موارد و توجه به تفاوت پذیره نویسی و عرضه اولیه می‌توان مطمئن شد که باید کدام مورد را برای سرمایه‌گذاری انتخاب کرد.

سوالات متداول

شرکت در عرضه اولیه بهتر است یا پذیره نویسی؟

پذیره نویسی مربوط به شرکتی است که قصد تامین سرمایه برای تاسیس دارد. از طرفی عرضه اولیه برای تامین مالی جهت پیشرفت فعالیت‌های شرکت است. هر کدام از این فرآیند می‌توانند برای سرمایه گذار نیز سودآور باشند و انتخاب یکی از آن‌ها به خود سرمایه گذار وابسته است.

آیا پذیره نویسی نسبت به عرضه اولیه سود بهتری دارد؟

اگر نگاه شما در سرمایه گذاری بلند مدت است، پذیره نویسی می‌تواند انتخاب مناسبی برایتان باشد. پذیره نویسی‌های گذشته سود خوبی داشته‌اند. بنابراین اگر سرمایه اضافی دارید که برای مدتی به آن نیاز پیدا نمی‌کنید، پذیره نویسی می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذار باشد. البته باید به این توجه کنید که پذیره نویسی نسبت به عرضه اولیه دارای ریسک بالاتری خواهد بود.

آیا امکان پرداخت درصدی از مبلغ پذیره نویسی وجود دارد؟

در برخی از پذیره نویسی‌ها امکان پرداخت 30 تا 50 درصد از مبلغ قیمت اسمی سهام در ابتدای کار وجود دارد. بعد از ثبت شرکت و طی مراحلی که ممکن است از 6 ماه تا 3 سال زمان ببرد، باید مابقی مبلغ پذیره نویسی به شرکت پرداخت شود.

کارگزاری هوشمند رابین

کارگزاری فارابی

این مقاله به کوشش زهرا هادی زاده و دیگر اعضای تیم نظارت تولید شده است. تک‌تک ما امیدواریم که با تلاش خود، تاثیری هر چند کوچک در بهبود کیفیت وب فارسی داشته باشیم.